Tiêu dùng có thể đang ở mức thấp nhất trong lịch sử, nhưng vẫn còn rất nhiều mặt hàng mà người ta dường như không thể sống thiếu nó.

Bất chấp suy thoái, tiêu thụ điện thoại di động thông minh đang tăng rất mạnh. (Ảnh: Forbes)

Niềm tin của người tiêu dùng đang ở mức thấp nhất trong lịch sử và theo một báo cáo được công bố vào ngày 14 tháng 1 năm ngoái của Bộ Thương mại Mỹ, doanh thu bán lẻ đã giảm 2,7% vào tháng 12 năm 2008 so với tháng 11 và giảm 9,8% so với cùng kỳ năm 2007.

Từ Wal-Mart tới Saks Fifth Avenue, các nhà bán lẻ đang tìm mọi cách để bán tháo số hàng tồn kho bằng việc giảm giá bán tới 90%.

Tuy nhiên, 343,2 tỷ USD vẫn là một điều gì đó có ý nghĩa, chứ không phải không có gì, mà người tiêu dùng vẫn cho thấy rằng nhiều mặt hàng xứng đáng với giá của nó, Martin Lindstrom, một chuyên gia tiếp thị bán lẻ và là tác giả của quyển sách mang tên Mua bán học: Sự thật và Giả dối về những gì chúng ta mua, cho biết.

Trong khi các nhà bán lẻ phải gánh chịu việc người tiêu dùng thay đổi thói quen trong thời kì suy thoái (chủ yếu do việc từ bỏ sự trung thành đối với thương hiệu). Bà Lindstrom cho biết “có những mặt hàng nhất định mà người ta không thể từ bỏ.”

Mặc dù ngành công nghiệp ô tô đang đứng trên bờ vực thẳm nhưng dịch vụ bảo trì và bão dưỡng ô tô thì không hề suy giảm. (Ảnh: Forbes)

Chăm sóc cơ thể là một trong số chúng. Có rất nhiều các danh mục bao gồm mọi thứ từ bọt cạo râu tới nước hoa hay thuốc xịt tóc. Theo bà Karen Grant, một nhà phân tích sắc đẹp cao cấp tại Port Washington, một hãng nghiên cứu thị trường có trụ sở tại New York thuộc tập đoàn NPD Group, từ tháng 11 năm 2007 tới tháng 11 năm 2008, doanh thu từ dầu gội đầu, thuốc trị mụn, bộ tặng phẩm chăm sóc da và các sản phẩm làm đẹp của Mỹ đã tăng lần lượt là 18%, 14%, 11% và 15%.

Dường như người tiêu dùng vẫn chi tiêu nhiều hơn mức cần thiết với danh mục chăm sóc cơ thể. North Andover, một công ty cung cấp các liệu pháp chữa trị tự nhiên có trụ sở tại Nelson Bach, bang Massachussett, cho biết doanh thu hàng năm từ loại kẹo khử mùi đã tăng gấp đôi.

Bà Cynthia Batterman, chủ tịch công ty, tin rằng trong thời kinh tế khó khăn, khi mà 7,2% số người dân thất nghiệp - đồng nghĩa với sự gia tăng số người không có bảo hiểm y tế, thì nhiều người quay sang các liệu pháp chữa trị thay thế. Sản phẩm viên ngậm chống đau họng của Nelson Bach, được làm từ tinh chất hoa của cây hạt dẻ trắng, được cho là có thể giảm stress một cách tự nhiên. Với mức giá 7 USD/lọ, đây là sản phẩm hợp túi tiền.

“Khi mọi người trì hoãn tới gặp bác sỹ, họ có vẻ như tự tìm cách chữa trị cho mình,” bà Batterman cho hay.

Tìm kiếm một lối thoát

Dù được sử dụng với mục đích giữ gìn ngoại hình hay chữa trị những phiền muộn nho nhỏ thì điều cuối cùng của chăm sóc cơ thể là có được cảm giác dễ chịu. Đôi khi, điều đó đồng nghĩa với việc mua sắm để thoát khỏi thực tế của sự suy thoái.

“Thậm chí nếu chúng ta không thể đi du lịch tới Paris thì chúng ta vẫn có thể mua loại nước hoa có chữ ‘Paris’ ở trên nhãn,” bà Lindstrom cho biết.

Điện thoại thông minh, một cách khác để chơi trò chơi điện tử và các hình thức giải trí giải thoát giống như máy nghe nhạc và các show truyền hình, cũng ở mức cầu cao. (Ảnh: Forbes)

Theo Tập đoàn NPD Group, chỉ tính riêng Quý 3 năm 2008, hai mặt hành bán chạy nhất là “Madden NFL ‘09” và “Wii Fit” đạt doanh số 5 triệu chiếc. Và kể từ khi được tung ra thị trường vào năm 2005, trò chơi Guitar Hero đã bán được 25 triệu bản, với tổng doanh thu 2 tỷ USD.

Điện thoại thông minh, một cách khác để chơi trò chơi điện tử và các hình thức giải trí giải thoát giống như máy nghe nhạc và các show truyền hình, cũng ở mức cầu cao. NPD Group cho biết từ tháng 11/2007 tới tháng 11/2008, doanh số bán ra của điện thoại thông minh đã tăng từ 13 triệu lên 24 triệu chiếc, doanh thu cũng tăng theo 53%, từ 2,7 triệu USD lên 4,1 triệu USD so với cùng kì năm 2007.

Và trong khi bạn không thể làm gì hơn ngoài việc lướt net và soạn thảo văn bản trên các netbook nhỏ gọn, với giá cả hợp lý khoảng 300 USD/chiếc, khiến nhiều người lựa chọn laptop mini. Theo Austin, chuyên viên của Display Search, một công ty nghiên cứu thị trường có trụ sở tại Texas, doanh thu Quý 3 năm 2008 đã tăng 160% so với cùng kì năm 2007.

Thật khó để nói không với con cái của bạn, ngay cả trong thời kỳ khó khăn. (Ảnh: Forbes)

Đừng để cơn khát công nghệ của người tiêu dùng tiếp diễn khiến bạn nghĩ rằng mọi người sẽ sống chung với bệnh cúm trong suốt phần còn lại của thời suy thoái cho dù nó kéo dài bao lâu chăng nữa. Phòng tập thể dục được đánh giá bởi một số người là một niềm đam mê không quá xa xỉ khi mọi người dường như vẫn muốn khỏe mạnh cả ở thời hoàng kim lẫn suy thoái.

Thật vậy, các nhà nghiên cứu thị trường tại hãng Stifel Nicolaus có trụ sở tại Missouri cho biết nhìn chung hội viên các phòng tập thể dục sẽ tăng khoảng 4% trong năm 2009. Và một nghiên cứu trên cả nước được tiến hành bởi Princeton, tập đoàn Opinion Research Corporation có trụ sở tại bang New Jersey, và được tài trợ bởi chuỗi phòng tập Anytime Fitness, đã công bố hơn 60% trong số 1.090 người tập thể dục dự định sẽ tiếp tục duy trì tình trạng hội viên hiện tại, trong khi có 23% số người cho biết họ sẽ chuyển sang một lựa chọn khác ít tốn kém hơn.

Ngoài những nhu cầu cơ bản, những mặt hàng mà người tiêu dùng sẽ vẫn tiếp tục mua sắm đều có một điểm chung: Chúng đều mang lại một sự giải thoát khỏi thực tế. “Chúng tôi muốn tự giải thoát mình,” bà Lindstrom nói.

Có thể mọi chuyện sẽ tốt đẹp ngay khi chúng tôi tỉnh dậy.

• Hà Linh (Theo Forbes)