-Theo bà việc đề nghị tăng giá điện lần này của Tổ công tác liên ngành về giá điện có hợp lý không?

- Một trong những mục tiêu quan trọng mà Tổ công tác liên ngành về giá điện đưa ra  làm căn cứ là  toàn bộ lợi nhuận thu được từ việc tăng giá điện được sử dụng  bổ sung nguồn vốn cho đầu tư các dự án điện giai đoạn 2006-2010 và sau 2010 thật sự không thuyết phục cả trên lý thuyết lẫn thực tế.

Về lý thuyết hình thành giá cả, trong cơ cấu giá thành có các chi phí như nguyên vật liệu, khấu hao tài sản cố định, nhân công, quản lý... Vốn đầu tư được thể hiện bằng các tài sản cố định và đã được tính khấu hao trong giá thành. Ngành điện hiện kinh doanh không bị lỗ. Lợi nhuận của ngành điện năm 2005 là 3% vậy tại sao lại phải tăng giá để lấy lãi đưa vào đầu tư?

Còn xét về thực tế, tôi chỉ xin nêu 1 ví dụ chẳng hạn có 1 quán phở bán với giá 5.000đ/bát, khách rất đông. Quán muốn đầu tư mở rộng thêm nhưng không đủ vốn nên đề nghị tăng lên 7.000đ/bát để lấy lãi đó đầu tư mở rộng  cơ sở, thử hỏi như vậy khách hàng có chấp nhận được không?

Muốn có vốn đầu tư thì có nhiều cách để huy động, chẳng hạn như đi vay, cổ phần hoá, phát hành trái phiếu...

- Ngành điện nói lợi nhuận thấp nên không hấp dẫn các nhà đầu tư, cũng như gặp khó khăn trong việc bán cổ phần?

- Đấy là ngành điện nói.Vấn đề quan trọng là cần phải minh bạch và công khai cơ cấu giá thành điện để mọi người biết có đúng như vậy không. Tỷ lệ các nhà máy thuỷ điện của ta chiếm tới 50% và theo tôi biết giá thành của thuỷ điện rất thấp, chẳng hạn như giá thành của nhà máy thuỷ điện Yaly chỉ vào khoảng1,7 cent/kwh. Bên cạnh đó còn 1 số nhà máy thuỷ điện lớn như Hoà bình, Thác Bà xây dựng đã lâu hiện còn  tính khấu hao hay không? Việc tính khấu hao các nhà máy điện kéo dài trong thời gian bao lâu? Thông thường nếu 1 nhà máy điện được tính khấu hao 10 năm sẽ khác với 20 năm. Nếu chỉ tính 10 năm thì đương nhiên khấu hao sẽ cao hơn là 20 năm và như vậy giá thành sẽ đội lên, lợi nhuận sẽ giảm. Điều này đến nay người dân không được biết. Việc thu hút đầu tư không phải chỉ có tăng giá điện,  mà còn nhiều yếu tố quan trọng khác nữa, nhất  là các chính sách phải hấp dẫn thì mới thu hút được.

Hiện nay, ngành điện đang tồn tại nhiều bất cập làm tăng giá như hao hụt truyền tải và phân phối điện năng cao  khoảng  11% trong khi nhiều nước trên thế giới chỉ khoảng từ 6,9-7,5%. Bên cạnh đó lãng phí cũng làm ảnh hưởng đến giá điện... Các nhân tố này cần được xem xét. Bởi vì tổn thất lớn, lãng phí lớn sẽ làm cho lợi nhuận giảm.

- Ngành điện có nói rằng giá điện bình quân của Việt Nam vẫn thấp hơn khu vực vì vậy cần điều chỉnh để cho tương đương, bà nghĩ sao về điều này?

- Trước hết cần so sánh lợi thế trong sản xuất điện của nước ta với các nước khác. Sản xuất điện ở nước ta có nhiều lợi thế với các nước như: giá  nhân công thấp hơn, một số nguyên liệu đầu vào chủ động được nên khá rẻ như than. Giá bán than trong nước hiện thấp hơn giá than xuất khẩu nhiều. Cơ cấu thuỷ điện chúng ta  lớn, mà như đã nói chi phí giá thành cho thủy điện rất thấp... 

- Theo bà phương án 3 mà Tổ công tác liên ngành về giá điện trình Chính phủ phê duyệt có phải là phương án hợp lý nhất hiện nay?

- Trước hết đây vẫn là phương án phải tăng giá điện. Theo tôi cơ bản nhất vẫn là phải xem giá điện của ta đã hợp lý chưa. Nếu chúng ta lý giải được điều này thì người dân cũng dễ dàng chấp nhận.

-Xin cảm ơn bà.

• Trần Thuỷ- Phước Hà

                                             Ý kiến của bạn?