APEC ủng hộ thương mại toàn cầu

Ông Mahathir Mohamad - Thủ tướng Malaysia.

Ngay sau khi khai mạc Hội nghị thượng đỉnh APEC, các nước thành viên đã lên tiếng ủng hộ hệ thống thương mại toàn cầu đa phương. Mặc dù APEC rất thất vọng với kết quả thất bại của WTO ở Cancun nhưng tuyên bố sẽ tiếp tục nỗ lực nối lại đàm phán. Nói chung các nước đều đồng thuận tích cực tham gia hệ thống thương mại toàn cầu mang tính tự do công bằng trong khuôn khổ WTO.

Tổng giám đốc WTO Supachai Panichpakdi cho rằng nếu đàm phán thương mại hoàn toàn đổ vỡ sẽ dẫn tới tình trạng suy thoái và xung đột trên khắp thế giới. Dự thảo tuyên bố chung của lãnh đạo APEC khẳng định lại tính ưu việt của hệ thống thương mại đa phương và quyết tâm thực hiện thành công chương trình nghị sự Doha, lấy mục tiêu phát triển làm trung tâm. Trong đó sẽ ưu tiên thảo luận vấn đề tự do nông nghiệp, vấn đề tiếp cận thị trường hàng hoá phi nông nghiệp, tự do thương mại dịch vụ và cải cách các quy định của WTO bao gồm luật chống phá giá và ưu đãi thương mại.

Thành viên APEC chiếm gần một nửa các dòng chu chuyển thương mại thế giới nên bất cứ tuyên bố nào của diễn đàn APEC đều có ảnh hưởng đến WTO. Tuy nhiên, phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh APEC, Thủ tướng Malaysia lên tiếng chỉ trích các nước giàu cố gắng bóc lột thế giới thứ ba thông qua các hiệp định thương mại không công bằng.

Theo ông nguyên nhân chính khiến cho hội nghị Cancun kết thúc trong thất bại là chương trình nghị sự chỉ quan tâm chủ yếu đến lợi ích của những nước giàu. Thảo luận với các nhà lãnh đạo kinh tế bên lề hội nghị APEC ông nói: "Chúng ta sẵn sàng chấp nhận bị khai thác nhưng phải được khai thác một cách công bằng".

Ông Mahathir sinh ra và lớn lên dưới chế độ thuộc địa Anh, được coi là vị cha già dân tộc luôn lo sợ Malaysia sẽ lại trượt vào vết xe phụ thuộc về mặt kinh tế. Ông Mahathir đã so sánh việc thúc đẩy tự do thương mại toàn cầu như với kỳ thuộc địa khi các nước giàu sử dụng lực lượng quân sự để bảo vệ quyền tự do buôn bán thế giới thứ ba. Ngày nay, phương Tây không thể dùng tàu chiến để giành quyền tự do thương mại, vì thế họ "đẻ ra" WTO và một  chương trình nghị sự phục vụ lợi ích cho chính các nước giàu.

Lãnh đạo APEC vẫn đang họp ở Bangkok nỗ lực thúc đẩy các biện pháp cần thiết nhằm khởi động lại vòng đàm phán Doha. Một số thành viên của APEC nằm trong hai nhóm nước giàu và nghèo đã đụng độ "sứt đầu mẻ trán" ở Cancun tháng trước trong vấn đề rỡ bỏ hàng rào thương mại. Ông Mahathir nói: "Chúng ta - các nước đang phát triển đang dần thấy đuối sức trong cuộc đấu tranh với thế giới phát triển, nhưng dù sao thì cũng cần phải có một cơ chế thương mại công bằng, chứ không chỉ tự do thương mại".

(Cẩm Tú - Tổng hợp)