'Đại hội' WTO tại Hồng Kông: thất bại hiển hiện
Các nhà đàm phán cấp cao các nước thành viên Tổ chức thương mại thế giới (WTO) thừa nhận họ không xây nổi chiếc cầu nào khả dĩ nối liền quan điểm khác nhau của các nước hiện nay với vòng đàm phán then chốt tại Hồng Kông vào tháng 12 tới.
"Mấy ngày thương thảo vừa qua khá bổ ích. Song rất tiếc phải nói rằng chúng ta chưa đạt được tiến triển nào như mong đợi nhằm lên chương trình cụ thể cho cuộc gặp quan trọng tại Hồng Kông", đại diện thương mại Mỹ Rob Portman phát biểu trước báo giới tại Washington hôm 9/11.
Có mặt cùng Rob Portman hôm 9/11, Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ tỏ ra thất vọng: "Tôi chưa thấy dấu hiệu nào cho thấy chúng ta sẽ đạt tiến triển tại Hồng Kông tháng tới". Nông nghiệp chính là vấn đề gai góc nhất cản trở các nước bắt tay nhau vì một khung pháp lý chung.
Cùng lúc đó, Cao uỷ thương mại Liên minh châu Âu (EU) Peter Mandelson thông báo kết quả các cuộc đàm phán diễn ra mấy ngày qua ở London và Geneva bằng một câu gây chán nản cho những nhà tổ chức cuộc họp WTO tháng tới: "Chúng ta chưa thu hẹp được khác biệt quan điểm mà mới chỉ dừng ở việc định nghĩa chúng. Khoảng cách còn rất xa và khả năng thất bại là có thật".
Bộ trưởngTthương mại 148 nước thành viên WTO luôn hy vọng sẽ phê chuẩn được khung pháp lý nhằm giảm bớt các rào cản thương mại trên toàn cầu tại Hồng Kông từ ngày 13 - 18/12 tới. Nhưng giờ đây, có vẻ như tất cả đều xác định hạ bớt mức kỳ vọng đó, sau khi các cuộc thương thảo giữa khoảng 20 nước và khối kinh tế diễn ra gần một tuần qua.
Sau nhiều ngày bàn bạc, vấn đề trợ cấp nông nghiệp vẫn tồn tại như một khoảng cách không thể vượt qua giữa các nước phát triển và đang phát triển, nổi bật là giữa Mỹ, EU, Nhật Bản, Ấn Độ và Brazil. Có thể cảm nhận được khoảng cách xa vời đó khi Bộ trưởng thương mại Brazil Celso Amorim bực bội thốt lên: "Nói về việc cắt giảm trợ cấp nông nghiệp với các nước giàu cứ như nước đổ đầu vịt".
Các cuộc họp trù bị và thương thảo như vậy đã diễn ra suốt nhiều tháng qua song con đường tới thương mại tự do toàn cầu mà WTO theo đuổi tỏ ra ngày càng bế tắc. Lãnh đạo WTO vì thế đã nhiều lần kêu gọi các nước thành viên nỗ lực hơn nữa, nếu không WTO khó đạt được một thoả thuận tự do thương mại tại Hồng Kông tháng 12. Và vòng đàm phán Doha có thể sẽ một lần nữa bị thất bại.
Vòng Doha được khởi động từ năm 2001 nhằm mục đích dỡ bỏ những hàng rào thuế quan và phi thuế quan để hỗ trợ các nước đang phát triển. Tuy nhiên, đàm phán đổ vỡ sau đó 2 năm tại Cancun do những bất đồng giữa các nước giàu và nước nghèo xung quanh vấn đề trợ cấp nông nghiệp.
Phiên họp Bộ trưởng Thương mại các nước lần thứ 6 tháng 12 tới được kỳ vọng sẽ là dịp để chuẩn bị kết thúc Chương trình phát triển Doha. Cụ thể, theo ý Tổng giám đốc WTO Pascal Lamy, phiên họp tới phải giải quyết xong 2/3 chương trình đề ra để có thể hoàn tất vào thời hạn chót là cuối năm 2006.
-
Nhật Vy (Theo AFP, CNN)