(VietNamNet) - Để vực dậy đội tàu thuyền đánh bắt xa bờ, phần lớn đang làm ăn thua lỗ hiện nay, rất cần sự miễn giảm thuế hợp lý, gắn với ưu đãi đầu tư và phải nhanh chóng tổ chức lại quản lý ngành, nâng cao năng lực đánh bắt .

Dịch vụ hậu cần nghề cá chưa đáp ứng tốt cho đánh bắt xa bờ.

Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản Tạ Quang Ngọcđã cho biêt như vậy khi trao đổi với VietNamNet.

Theo Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc, một trong những nguyên nhân khiến việc đánh bắt hải sản xa bờ kém hiệu quả là do giá xăng dầu, chi phí đầu tư cao, tỷ lệ giữa chi phí đi lại và chi phí sản xuất lớn. Cùng với đó là sự bấp bênh của thị trường, sự xấu đi của giá trị mẻ lưới và thất thoát sau thu hoạch. Để khắc phục tình trạng này, cần có một chính sách đa dạng, nhưng phải nhắm đến hai vấn đề chính: giảm thuế, phí một cách hợp lý và ưu đãi đầu tư.

Đặc trưng của nghề đánh bắt xa bờ là thời gian đi biển dài, song, khi ra đến ngư trường lại không thể tổ chức đánh bắt liên tục. Bộ trưởng Ngọc cho biết, chúng ta đang thiếu mô hình đánh bắt có tổ chức, gắn liền với dịch vụ chế biến, hậu cần trên biển. Mô hình xã Lập Lễ (Hải Phòng) là một ví dụ điển hình cho sự thành công trong đánh bắt xa bờ. Một đội tàu cùng ra khơi, trong đó có tàu làm nhiệm vụ đánh bắt, tàu con thoi chở nguyên vật liệu, tàu chở cá vào bờ...

Từ 1997 đến 6/2003, ngành thủy sản đã đóng mới được 1.362 tàu khai thác hải sản xa bờ từ nguồn vốn vay ưu đãi 1.338,6 tỷ đồng. Ngoài ra, ngư dân tự bỏ vốn hoặc vay từ các nguồn vốn khác đóng hơn 4.000 chiếc, đưa tổng số tàu khai thác xa bờ công suất từ 90 CV trở lên 6.236 chiếc. Song, hiện chỉ thu hồi được 15% tổng số nợ.

"Trước đây, sau khoảng 5 ngày, tàu khai thác xa bờ tìm được ngư trường, giờ phải mất đến 15 ngày. Khi tìm được ngư trường rồi, hàng loạt tàu khác lại kéo đến, không thể nào mà tổ chức đồng bộ được". Bộ trưởng Ngọc kiến nghị, cần phân tuyến cho các tàu, ví như tàu xa bờ thì không được đánh bắt ở gần bờ. Ngoài ra, đẩy mạnh hiện đại hóa tàu thuyền, đặc biệt là hệ thống thông tin. Tăng cường công tác điều tra nguồn lợi, khả năng dự báo nguồn lợi.

Hiệu quả chương trình đánh bắt xa bờ hiện rất thấp phần lớn bắt nguồn từ những hạn chế trên. Số vốn mà các HTX vay để đóng mới, cải hoán tàu được trả ì ạch. Ví dụ như, Nghệ An hiện có tổng số 67 tàu đánh bắt xa bờ, với số tiền vay 62,8 tỷ đồng. Ông Trần Cao Mưu giám đốc Sở Thuỷ sản Nghệ An cho biết, đến thời điểm này, tỉnh mới thu được hơn 2 tỷ đồng, tức còn khoảng 60 tỷ đồng nợ gốc và 20 tỷ nợ lãi. Số tàu làm ăn có lãi chỉ gần 50%, còn lại là không hiệu quả và thua lỗ. Ví dụ khác, tại Quảng Bình, 9/25 HTX đánh cá xa bờ đã phá sản. Sau 7 năm thực hiện chương trình, đến nay, các đơn vị đã vay vốn để đóng mới, cải hoán tàu đều thua lỗ nghiêm trọng. Trong 34 tỷ đồng vay để đóng 38 tàu mới, đến nay, đơn vị cho vay mới thu được 596 triệu đồng nợ gốc và 174 triệu đồng tiền lãi. Trong tổng số dư nợ, hiện có 12 tỷ đồng quá hạn.

• Hà Thành