(VietNamNet) - Trời hầm hập nóng. Đường phố các thành phố, thị xã miền Trung vắng ngắt. Ít ai dám ra đường, dù đó là những người miền Trung vốn đã quá quen với khổ ải gió Lào mang lại. Người dân khắp nơi đang phải hứng chịu đợt nắng nóng đầu mùa...

>> Chùm ảnh: Dân Hà Nội tránh nắng nóng

Gió Lào quần thảo

Nắng nóng, không một bóng người ra đường! - Ảnh: Chi Mai

Nắng như đổ lửa suốt hai ngày qua. Những cơn gió Tây Nam, mà người địa phương quen miệng gọi là gió Lào quần thảo suốt ngày làm tăng thêm cái oi bức, ngột ngạt.

Ở Bắc Trung Bộ, suốt những ngày nắng nóng và giữa những cơn gió Lào, mưa là một khái niệm hết sức... xa xỉ. Những địa danh Hương Sơn, Đức Thọ (Hà Tĩnh); Quỳ Hợp, Thanh Chương, Tương Dương, Thành phố Vinh (Nghệ An) chính là những cái ’’túi đựng gió" Tây Nam khô như rơm, như rạ.

Trên những triền đê, mới đây thôi cỏ còn xanh mướt. Vậy mà, chỉ "vào mùa gió" có hai ngày, thảm màu xanh ấy bỗng chốc biến thành màu vàng sẫm. Cỏ trên đê bị nắng thiêu, bị gió Lào mang hết hơi nước, chết rũ và kêu giòn dưới chân người bộ hành.

Người Bắc Miền Trung không mấy ai gọi bây giờ là mùa hè, mùa hạ hay mùa nắng. Họ gọi mùa này là mùa gió Lào. Thực tế, chỉ có gió Lào mới đem lại cái nóng "đặc sản" ở Bắc Trung Bộ.

Người miền Trung không sợ nắng. Có nắng to như ngồi sát mặt trời cũng không sợ. Nhưng trong đợt nắng nóng này, lão nông Trịnh Văn Hồ, một người dân miền Trung đã cả cuộc đời quen với nắng gió than thở: "Một mình cái anh mặt trời thì chẳng ngại chi. Nhưng mà kèm theo cả gió Lào nữa thì chịu không thấu. Nắng không thôi, thì vào bóng râm là mát. Nhưng có cả gió Lào, thì chui vào đâu cũng thấy như đang ở ngoài trời, lại còn oi ả hơn. Mùa này, không khí có chút hơi nước nào thì nó (gió Tây Nam) cướp đi hết!".

Nhưng thật lạ, ở Bắc Trung Bộ, chui vào bóng râm, thậm chí còn nóng hơn. Nhiệt độ đo trong bóng râm ở một số huyện như Tương Dương (Nghệ An), Hương Sơn (Hà Tĩnh) lên đến 42 độ C. Không ai chịu nổi cái nóng ấy, nếu không tự tìm ra cho mình những cách giải nhiệt độc đáo không giống ai.

Muôn vàn cách chống nóng

Thừa nắng, thiếu nước!  Ảnh: Vũ Trung

Nhưng chỉ được hai ba chục phút, là lại khô như rang. Lại phải làm lại từ đầu. Nhiều người, hái cả thúng lá ngải cứu nhồi nhét vào người, độn vào mũ nón.

"Không có cái lá ngải cứu vừa êm vừa mát, thì đứng trên đồng không mông quạnh này chỉ 2 tiếng đồng hồ là thành... đống thịt thui ngay!" – lão nông họ Trịnh kinh nghiệm.

Ruộng lúa vẫn chưa phải là nơi nóng nhất. Ruộng muối mới là nơi người miền Trung thi thố quyết liệt với nắng và gió. "Mùa gió Lào, thì cả cái thứ gió Nồm (gió từ biển thổi vào) cũng bị nó đánh bạt ra ngoài… khơi, phải đến 5 giờ chiều mới quay lại được!" – một diêm dân tên Hoành ở làng muối Hộ Độ (Thạch Hà, Hà Tĩnh) miêu tả gió như kể chuyện… phim chưởng.

Diêm dân bắt đầu lấy nước biển từ sáng sớm, khi đó tránh được nắng nóng. Nhưng buổi trưa, thời gian bắt buộc phải dồn các tinh thể muối lại với nhau, thì mỗi người trong số họ giống hệt một cư dân... vùng Vịnh.

Toàn thân được bịt kín, chỉ lòi hai con mắt để nhìn. Họ làm như thế để tránh việc phải đổ quá nhiều mồ hôi. Nếu có chút mồ hôi nào đổ ra, những lần áo kín như bưng ấy giữ lại, làm thân mình ẩm ướt và tránh nóng rất hữu hiệu.

Đó là chống nóng của những người dân chân lấm tay bùn. Chống nóng ở thị thành mới… vui. Nhà hay công sở có điều hòa thì chẳng phải nói, chủ nhân suốt ngày ngồi "thiền" không di dời nửa bước khỏi phòng. Nhưng những gia đình không có điều kiện, những ngày này quả là cực hình. Quạt thôi không đủ. Bởi vì quạt trong nhà cũng chẳng khác gì ngồi trong bóng râm hứng gió Lào. Trước mỗi cây quạt, thường là chậu nước lạnh rất to!

Nắng nóng đầu mùa làm các dòng sông cạn kiệt- Ảnh: Vũ Trung

Nhưng không phải lúc nào cũng sẵn đá lạnh! Cách khác để chống nóng trong nhà rất hiệu quả là quét nhà thật sạch, sau đó đổ nước lúp xúp lên nền nhà. Hơi trơn một chút, nhưng về cái sự… mát thì không phải bàn cãi. Nhiều nhà, lúc mất điện còn đổ nước đầy nền nhà để… ngủ trưa!

Buổi tối, gió Lào yếu đi nhưng cái nóng lại âm ỉ, dai dẳng hơn. Người ta mở toang cửa chính, cửa sổ để đón một chút gió đồng. Nhưng càng như thế càng không ngủ được vì sợ… mất trộm!

Đợt nóng "thăm dò" cách đây hơn tháng, riêng ở Nghệ An đã có hai người chết. Và đó mới chỉ là bắt đầu. Bởi mùa nóng gió Lào còn kéo dài đến tận tháng 8 âm lịch.

Tại cố đô Huế, khi mùa hè đến, người dân thường kéo nhau ra bờ sông Hương, hoặc vù xe 12km về Thuận An hóng gió biển. Mấy ngày qua cũng vậy, hai bờ sông Hương chật kín người. Biển Thuận An cũng không còn chỗ.

Những ngườI khác lại có những kiểu chống nóng “độc chiêu”. Những độc chiêu này được “phát minh” bởi nhưng cái đầu chịu nóng không nổi! Anh Thanh Ch. (TP. Huế), một nhà báo mới cưới vợ. Đêm trời nóng, anh thở cũng không xong, nghĩ đâu đến… cô vợ mới cưới. Uất ức lắm! Vắt tay lên trán nghĩ một đêm. 5h sáng, anh vù xe ra chợ, lôi về một đống ống nước bằng nhựa.

Xin nghỉ hẳn một ngày, anh hì hục cắt dán, nối. Vợ nghi ngờ "Nắng quá chắc hâm rồi!". Thanh Ch. chỉ tủm tỉm: "Tối nay biết!". Chiều về, cô vợ ngạc nhiên khi anh chỉ tay lên… trời. Té ra nhà báo này có một phát minh “vĩ đại”: Trên mái nhà, một dàn ống nước đang phun ào ào!

Một chiêu mà người Huế cũng đang dùng trong mấy ngày nay cũng khá độc. Nhà xây lợp tôn lạnh cao cấp đàng hoàng, nhưng cũng không chịu nóng nổi. Chủ nhà sáng kiến chạy ra vùng ven mua tấm tranh lợp nhà về phủ hết mái tôn. Nhà tôn thành nhà tranh, xấu một chút nhưng lại mát! Hết nóng gỡ tranh xuống, lại nhà tôn lạnh! 

Lấy gì để ăn?

Liên tục trong những ngày qua, người dân Quảng Nam - Quảng Ngãi đang gồng mình để chống chịu với đợt nắng nóng bất thường. Không một ai dám chui ra khỏi nhà vì sợ nắng nóng. 

Đợt nắng nóng kéo dài trong gần 1 tuần qua  đã khiến hơn 3.000 ha diện tích cây trồng tại vùng không có nước tưới ở Quế Sơn, Hiệp Đức, Thăng Bình và các huyện vùng núi bị chết héo do thiếu nước. Đặc biệt, đã có hơn 10.000 giếng nước sinh hoạt của bà con đã và đang bắt đầu cạn trơ đáy. 

Do lượng nước từ đầu nguồn cạn kiệt, nước mặn bắt đầu xâm nhập sâu vào các cửa sông. Tại nhiều trạm bơm điện ở Điện Bàn, Duy xuyên, do nhiễm mặn nên một số trạm bơm phải hoạt động cầm chừng, không đủ lượng nước tưới cho cây trồng. 

Bà Nguyễn Thị Đây, nhà ở thôn 5, xã Bình Trị, huyện Thăng Bình (Quảng Nam) than thở: "Ông trời ác quá, năm mô cũng nắng, hạn hán. Nhưng năm ni nắng nóng sớm hơn mấy năm khiến mấy sào đậu bị chết hé queo...".  

Nhiều nông dân ở vùng Tây huyện Thăng Bình than thở bảo rằng nắng nóng kiểu ni chắc bà con ở đây phải xách bị gậy đi ăn xin! Toàn bộ diện tích cây trồng đã bị nắng nóng thiêu đốt không sống nổi. Không biết lấy gì để ăn?

Nóng, không ai có thể ngồi yên trong nhà. Ảnh: Chi Mai

11h trưa chúng tôi trên đường từ Quảng Ngãi về Quảng Nam. Nắng hầm hập trên con đường nhựa, phả như "tát" vào mặt. Chúng tôi hoa mắt không thể chạy nổi, đành tạt vào quán nước ven đường cạnh sân bay Chu Lai. Bà chủ quán bảo rằng, nhờ mấy ngày trời nắng nóng mà bà ăn nên làm ra nhờ bán được nước mía, nước ngọt cho khách qua đường... 

Bán được hàng, nhưng bà chủ quán vẫn không vui, bởi như lời bà kể là chuyện mở quán nước chỉ là làm thêm. Nguồn sống chủ yếu là mấy sào đất canh tác các loại cây trồng. nhưng nắng nóng bất thường đã làm bà lo lắng vì toàn bộ mấy sào lúa đậu đã chết héo không có cách gì cứu vãn được.

"Trên nắng, dưới không có nước, hỏi làm sao sống được? Đến con người đây cũng đang khô giòn nếu cử động mạnh cũng dể vở thành bột huống là cây trồng...!" - Một người khách đang ngồi trong quán nước chen ngang câu chuyện. 

Cái nắng vàng, ong ong, không một chút gió liên tục hành hạ con người và cây trồng ở vùng đất này. Vào công trường xây dựng nhà máy lọc dầu Dung Quất, bất chấp cái nắng như thiêu, những công nhân với đồ bảo hộ lao động trùm kín mặt vẫn miệt mài với công việc.

Kỹ sư Nguyễn Nam bảo, với nắng nóng thất thường này, nếu kéo dài, sẽ xin ý kiến lãnh đạo chuyển ca, có thể làm sớm để nghỉ sớm, hoặc chuyển ca đêm. Nếu tiếp tục thi công trong điều kiện nắng nóng cao độ như thế này, rất khó bảo đảm an toàn cho người lao động.

• Chi Mai - Kỳ Nhân - Vũ Trung - Hoàng Sang