Mùa hè, da lòng bàn tay, chân nhiễm nấm, róc ra, ngứa, có khi nổi mụn nước; móng tay chân xù xì lỗ chỗ. Mùa đông chân tay càng nứt nẻ hơn, có khi toác ra, rớm máu, nứt sâu ở gốc ngón, đi lại đau đớn. Ngoài thuốc men, người bệnh còn có thể áp dụng một số cách khác để điều trị căn bệnh gây nhiều phiền toái cho sinh hoạt này.

Á sừng là trạng thái lớp sừng chuyển hóa dở dang, tế bào còn nhân, nguyên sinh chưa chuyển hóa hết thành sừng. Có thể gọi nôm na đó là lớp sừng non, sừng bở, sừng tạp, kém chất lượng.

Á sừng có thể gặp trong nhiều bệnh ngoài da, nhưng rõ rệt nhất là ở lòng bàn tay chân thành một bệnh riêng biệt. Lòng bàn tay chân á sừng thường khô ráp, róc da, nứt nẻ ở ria bàn tay chân, gót chân, đầu các ngón.

Nếu không có điều kiện giữ vệ sinh, dễ bị nhiễm khuẩn thứ phát: sưng tấy, nổi hạch, phát sốt. Á sừng lòng bàn tay chân có thể kèm tăng tiết mồ hôi. Ðông y gọi là thấp thở. Ði giày tất luôn gây mùi khó chịu ảnh hưởng nhiều đến người xung quanh.

Nguyên nhân của chứng á sừng còn chưa rõ. Nhưng nhiều tác giả thường nói đến yếu tố di truyền (thể địa) trong gia đình hoặc thói quen dinh dưỡng thiếu cân đối từ bé. Thực tế cho thấy đại đa số người bị bệnh á sừng đều là những người ít ăn rau quả. Thiếu vitamin nhất là A, C, D, E... sẽ ảnh hưởng đến chất lượng lớp sừng.

Điều trị

Tùy trường hợp, thầy thuốc sẽ dùng các thuốc bôi bạt sừng, tạo sừng (axit salixilic, diprosalic, betnoval), kết hợp dùng thuốc kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân nếu có nhiễm khuẩn phụ, thuốc chống nấm tại chỗ hoặc toàn thân nếu có nhiễm nấm (mỡ nizoral, dẫn xuất imidazol, griseofulvin). Trường hợp nặng có khi phải dùng corticoid, kháng histamin.

Về phía bệnh nhân, cần biết cách tự giữ gìn như sau:

- Tránh bóc vẩy da, chọc nhể các mụn nước, chà sát kỳ cọ quá mạnh bằng đá kỳ, bàn chải. Làm xây xước thêm lớp sừng sẽ tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn nhiễm nấm trên một lớp sừng vốn đã kém sức đề kháng.
- Không ngâm rửa tay chân nhiều. Chú ý giữ khô các kẽ. Lớp sừng vốn đã bở càng ẩm ướt và dễ bị vi khuẩn nấm tấn công.
- Hạn chế dùng xà phòng có độ tẩy mỡ cao ở tay chân. Khi tiếp xúc với xà phòng, xăng dầu cần đeo găng bảo vệ.
- Mùa đông nên đi tất đi găng tay sớm hơn người khác để bảo vệ lớp sừng ở lòng bàn tay, chân khỏi tác hại của biến đổi thời tiết đột ngột dễ làm nứt nẻ lớp sừng.
- Tăng cường ăn rau quả tươi để có đủ vitamin cho cơ thể nói chung và lớp sừng nói riêng (giá đỗ, cà chua, các loại đậu, rau ngót, rau bí, bắp cải, cam bưởi, đu đủ, cà rốt... là nguồn cung cấp vitamin vô cùng quý báu). Ngay từ bé phải tập cho các em có thích thú ăn rau quả hơn là bim bim, kẹo cao su.

Nếu có kèm theo tăng tiết mồ hôi có thể uống lâu dài bài thuốc nam sau đây: lá dâu tằm 20g, đậu đen rang 10g. Ðổ 3 bát nước đun kỹ lấy 1 bát uống trong ngày. Bài thuốc rất đơn giản nhưng khá hiệu nghiệm.

Nhìn chung bệnh á sừng lòng bàn tay chân là bệnh lành tính. Bệnh nhân không nên tự cho là yếu gan, yếu thận sinh ra lo lắng bi quan. Nên đi khám bệnh ở thầy thuốc chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, nhất là được tư vấn về cách tự giữ gìn và thực hiện những điều nói trên. Ðiều trị và phòng bệnh đúng đắn lâu dài nhất định bệnh sẽ tiến triển tốt, đảm bảo sinh hoạt lao động bình thường.

GS. Nguyễn Xuân Hiền, Sức khoẻ & Đời sống