Tổng thống Mỹ Bush mới đây cam kết sẽ giúp Chính phủ Liberia chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 14 năm qua cũng như lên án mạnh mẽ chế độ nô lệ trước đây ở nước này, gọi đây là "một trong những tội ác lớn nhất trong lịch sử". Tuyên bố này được đưa ra hôm qua (8/7) khi Bush ở thăm Senegal, điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du 5 nước châu Phi của người đứng đầu Nhà Trắng.

Bush phát biểu tại Goree Island, Senegal hôm thứ ba (8/7).

Với chuyến đi này, ông chủ Nhà Trắng hy vọng sẽ hàn gắn mối rạn nứt giữa Mỹ và Lục địa Đen, đề cao tầm quan trọng của châu lục này trong chiến lược về dầu mỏ và an ninh của Washington (thông tin tình báo cho rằng, Al-Qaeda có thể sử dụng châu Phi để làm chỗ trú ẩn).

Trước đó, Tổng thống Mỹ đã có cuộc tiếp xúc với lãnh đạo các nước Tây Phi tại thủ đô Dakar của Senegal. Trong cuộc gặp, Bush cho biết sẽ tham gia vào nỗ lực duy trì lệnh ngừng bắn mong manh tại Liberia nhằm chấm dứt 14 năm nội chiến. "Chúng tôi đang trong quá trình quyết định xem điều gì cần thiết để duy trì lệnh ngừng bắn" - Tổng thống Bush nói. Ông không nói thêm về việc Washington sẽ đóng vai trò gì trong việc khôi phục hoà bình đối với Liberia, quốc gia do những nô lệ Mỹ tự do thành lập ở thế kỷ 19.

Trong khi đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Ari Fleischer cho biết, "đến một lúc nào đó", ông Bush sẽ quyết định liệu có nên gửi quân sang nước này hay không. Còn nhớ, 10 năm trước, cả nước Mỹ đã bị rung chuyển bởi cuộc tấn công đẫm máu nhằm vào lính Mỹ tại Somalia.

Trả lời báo chí, ông Bush cho biết: "Liên Hợp Quốc sẽ tham gia vào quá trình duy trì lệnh ngừng bắn. Mỹ sẽ làm việc với ECOWAS (Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Bắc Phi)". Hôm thứ ba, lực lượng trung thành với Tổng thống Liberia Charles Taylor đã ngăn chặn các chuyên gia của Mỹ khi họ đến thăm một trại tị nạn ở Thủ đô Monrovia.

"Ở đây, tự do và cuộc sống đã bị đánh cắp và bán rẻ" - ông Bush nói trong một bài phát biểu trước đó tại khu chợ buôn bán nô lệ cũ trên đảo Goree, gần Thủ đô Dakar, Senegal.

Nhắc lại giai đoạn trong đó ước tính 20 triệu người bị bắt làm nô lệ từ châu Phi sang Mỹ, Bush gọi đây là "một trong những cuộc di cư lớn nhất và cũng là một trong những tội ác lớn nhất trong lịch sử". Chế độ nô lệ hiện vẫn để lại một tàn di chưa bị xoá bỏ, ông nói.

Tranh thủ phiếu bầu của người Mỹ gốc Phi

Bush, với cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm tới, trong đó người Mỹ gốc Phi chiếm một tỷ lệ không nhỏ trong số cử tri. Trong bài phát biểu của mình, ông Bush cũng đưa ra lời xin lỗi chính thức đối với một số người Mỹ gốc Phi từng bị bắt làm nô lệ trước đây tại Mỹ.

Kể từ khi phần lớn người Mỹ gốc Phi bỏ phiếu cho phe Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2000, ông Bush nhận ra tầm quan trọng của các cử tri da đen đối với phe Cộng hoà.

Tuy nhiên, bài phát biểu của Bush không được cư dân đảo Goree ủng hộ vì an ninh đã được thắt chặt xung quanh nơi ông phát biểu. Một người dân trên đảo tỏ ra giận dữ: "Chúng tôi rất phẫn nộ. Chúng tôi thậm chí không nhìn được mặt ông ta nữa".

15 tỷ USD cho phát triển dân chủ

Trong chuyến công du châu Phi 5 ngày này, ông Bush dự định sẽ ủng hộ 15 tỷ USD cho sự phát triển dân chủ, kinh tế và tiến hành thảo luận về sáng kiến chống khủng bố trị giá 100 triệu USD.

Bush nhắc lại yêu cầu Tổng thống Liberia từ chức. Hôm Chủ nhật, ông Taylor cho biết, ông chấp nhận tị nạn tại Nigeria song không cho biết khi nào sẽ đi.

Cuối ngày hôm qua, Bush đã rời Liberia bay sang Nam Phi. Dự tính, hôm nay, ông sẽ tới thăm Botswana, Uganda và Nigeria, nước cung cấp dầu chính cho Mỹ.

(Lam Sơn - Theo Reuters, BBC)