Cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein.

Chính phủ Mỹ đã lên kế hoạch thành lập một toà án đặc biệt với thành phần là các thẩm phán người Iraq nhằm để xét xử cựu Tổng thống Saddam Hussein vì những ''tội ác chống lại nhân loại''. Nguồn tin của New York Times cho biết, Chính phủ Mỹ loại bỏ khả năng tổ chức một toà án quốc tế hoặc toà án do LHQ chỉ đạo để xét xử Hussein.

Tờ New York Times dẫn lời một quan chức cao cấp thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay: ''Chúng tôi đang thành lập một phiên toà của người Iraq xét xử các hàng động phạm tội này''. Tuy nhiên, những người Iraq điều hành phiên toà sẽ có thể sẽ được phép tìm kiếm sự trợ giúp từ các quốc gia Ảrập hoặc các nước khác. Hiện, các quan chức quân sự Mỹ tỏ ra hết sức lạc quan trước khả năng, tiền thưởng ngày càng tăng sẽ kích thích người dân Iraq cung cấp nhiều thông tin dẫn tới việc bắt giữ Hussein.

Cho đến nay, các nhà quản trị người Mỹ tại Baghdad và các quan chức Washington đang tập trung thảo luận về cách thức thành lập toà án có thẩm quyền xét xử Hussein về các tội ác chống lại nhân loại, trong đó có tội diệt chủng người Kurd và đàn áp người Ảrập tại Iraq.

Thẩm phán Gilbert S Merritt, Toà Thượng thẩm Mỹ, đã trở lại Mỹ sau vài tuần tới Iraq tham vấn cho các quan chức Mỹ và Iraq về cách thức thành lập toà án xét xử tội phạm chiến tranh và các vấn đề pháp lý khác. Ông Gilbert S Merritt cho biết: ''Nhiều thẩm phán và luật sư Iraq cho tôi hay, họ tin rằng điều quan trọng là họ được trao thẩm quyền xét xử Saddam nếu ông này bị bắt''.

Theo các quan chức Mỹ, toà án của Iraq có thể sẽ được sử dụng để xét xử Hussein và các cựu thành viên chính phủ Iraq hoặc các hành động quân sự chống lại nhân dân Iraq, chứ không được sử dụng để xét xử các hành động vi phạm luật chiến tranh từng diễn ra trong cuộc chiến vùng Vịnh năm 1991.

Trước đó, giới chức Mỹ tuyên bố, bất kỳ hành động vi phạm luật pháp chiến tranh của người Iraq chống lại người Mỹ trong các cuộc xung đột sẽ bị đưa ra truy tố tại các toà án quân sự của Mỹ.

Trong khi đó, LHQ lại tiếp cận vấn đề theo một hướng khác. Đầu tháng 7 vừa qua, LHQ đã triệu tập một cuộc họp kín gồm nhiều học giả pháp luật quốc tế và Iraq tại Baghdad nhằm thảo luận về ''kiểu toà án'' nào là tốt nhất để xét xử Hussein khi ông này bị bắt.