Thủ tướng Anh sắp phải đối mặt với một phiên điều trần đáng sợ

Thủ tướng Anh Tony Blair sắp trải qua quãng thời gian khó khăn nhất trong cuộc đời chính trị của mình. Ông phải đứng trước bục nhân chứng tại phiên điều tra về cái chết của chuyên gia vũ khí David Kelly vào thứ năm tới. Bất kỳ một quyết định nào của Toà án Tư pháp Hoàng gia Anh đều có thể sẽ quyết định tới sự sống còn của Chính phủ đương nhiệm.

Tờ Independent số ra cùng ngày cũng nhấn mạnh, mặc dù không phạm sai lầm cá nhân song ông Blair phải "chịu trách nhiệm cho cách hành xử của các quan chức cấp dưới". "Ngay cả đối với một chính trị gia, người rất giỏi khâu trả lời chất vấn, chính xác hơn là lảng tránh trả lời các câu hỏi hóc búa như ông Tony Blair, tuần tới rất có thể là một tuần đầy khó khăn đối với ông" - tờ này dự đoán.

Dư luận Anh hiện đang cho rằng, ông Blair là nguyên nhân gián tiếp gây ra cái chết của chuyên gia vũ khí David Kelly và dựng chứng cớ giả cho cuộc chiến Iraq. Các cuộc thăm dò dư luận của các tạp chí uy tín gần đây cho biết, 2/3 dân Anh tin rằng ông đã lừa dối dân chúng để theo đuổi chiến tranh.

Sau 2 tuần điều tra, hội đồng thẩm vấn đã thu thập được rất nhiều chứng cứ khác nhau, vừa thống nhất vừa mâu thuẫn. Song có một điều ông Blair khó mà chối cãi được là lời cáo buộc cho rằng, ông đã phóng đại nguy cơ từ phía Iraq. Kết quả một cuộc thăm dò dư luận của ICM, công bố trên tờ Telgrraph số ra Chủ nhật cho thấy,  67% số người được hỏi cho rằng, họ cảm thấy bị Thủ tướng lừa dối về chương trình vũ khí huỷ diệt hàng loạt của Iraq. Thậm chí có tới 1/3 cho rằng Thủ tướng nên từ chức.

Một loạt tài liệu chính thức mới công bố của cơ quan điều tra cho thấy, ông Blair có trách nhiệm lớn trong cái chết của Tiến sĩ Kelly cũng như việc dựng cớ cho chiến tranh. Khoảng 9.000 trang tài liệu mật được công bố hôm Chủ nhật là biên bản các cuộc họp giữa Thủ tướng Anh và các quan chức chủ chốt trong Chính phủ Anh về quyết định liệu có nên tiết lộ việc Tiến sĩ Kelly là nguồn tin cho bài tường thuật gây tranh cãi của BBC hay không. Trong số đó, nhiều tài liệu, theo nguyên tắc, cần được giữ kín trong vòng ít nhất là 30 năm tới.

Một điều khiến nhà lãnh đạo Anh phải đau đầu nữa là bức thư của gia đình ông Kelly gửi cho Văn phòng Thủ tướng sau khi các quan chức chính phủ có những phát ngôn bôi nhọ uy tín của nhà khoa học sau cái chết của ông. Bức thư, với giọng điệu phẫn nộ, yêu cầu chính quyền thủ tướng giải thích tại sao các quan chức chính phủ so sánh chuyên gia vũ khí quá cố với nhân vật tiểu thuyết Walter Mitty. Gia đình nhà khoa học cũng từ chối nhận lời xin lỗi của phát ngôn viên của ông Blair hồi tháng trước.

Ngoài ra, người đứng đầu Chính phủ Anh cũng phải giải thích về một bức giác thư của quan chức tình báo cấp cao John Scarlett chứa đựng nhiều chi tiết về một loạt các cuộc thảo luận giữa ông Blair và nội các về vấn đề trên. "Chúng tôi đi tới nhất trí: vấn đề trên cuối cùng sẽ được công khai hoá" - biên bản cuộc họp ngày 8/7 ghi, kết thúc với câu: "Không còn nhiều thời gian nữa".

Uy tín của ông Blair đã bị đem ra đặt cược khi ông cố thuyết phục công chúng rằng, nước Anh phải ủng hộ cuộc chiến Iraq của Mỹ cũng như khi Chính phủ Anh thẳng thắn bác bỏ lời cáo buộc của BBC.

(Lam Sơn - Theo AFP, BBC)