Bất đồng giữa Trung Quốc và Nhật lại nổi lên sau khi Bắc Kinh triệu hồi phó Thủ tướng về nước sớm và Tokyo giữ vững lập trường về chuyến thăm ngôi đền tử sĩ gây tranh cãi.
Lo ngại gia tăng sau khi phó Thủ tướng Trung Quốc Ngô Nghi huỷ cuộc hội đàm dự kiến với Thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi tại Tokyo chiều qua (23/5). Động thái này làm trầm trọng thêm mối hiềm khích giữa hai nước, vốn được đẩy lên cao với vụ bạo lực biểu tình chống Nhật tại nhiều tỉnh thành Trung Quốc hồi tháng trước.
Không hài lòng
''Không hề có một lời xin lỗi nào'', Ngoại trưởng Nhật Nobutaka Machimura hôm nay (24/5) nói. ''Cho dù nhiệm vụ khẩn cấp tới mấy thì họ cũng nên có lời xin lỗi, thiếu cử chỉ này xã hội không thể làm đúng chức năng của nó''. Chuyến thăm của bà Ngô Nghi là chuyến thăm cấp cao nhất của lãnh đạo Trung Quốc tới Nhật trong vòng hơn một năm nay. Hiện, Bắc Kinh không giải thích rõ tại sao lại triệu hồi nữ lãnh đạo này về nước sớm hơn thời hạn 1 ngày.
 |
| Biểu tình chống Nhật trên toàn Trung Quốc hồi tháng trước |
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm nay tuyên bố, Bắc Kinh ''cực kỳ không hài lòng'' với nhận xét của Nhật về ngôi đền Tử sĩ khi bà Ngô đang có mặt ở nước này trong chuyến thăm 8 ngày. Tuyên bố này đã góp phần khẳng định cho những dự đoán rằng ngôi đền tử sĩ là nguyên nhân chính dẫn đến việc cuộc hội đàm giữa bà Ngô với Thủ tướng Koizumi bị huỷ bỏ.
Hãng tin quốc gia của Trung Quốc đã trích lại tuyên bố hồi tuần trước của Thủ tướng Koizumi rằng, ông không hiểu tại sao phải ngừng viếng thăm đền Yasukuni tại Tokyo. Đây là ngôi đền này tưởng niệm 2,5 triệu người Nhật đã chết trong chiến tranh, gồm cả 14 tội phạm chiến tranh trong Thế chiến II.
Bộ trưởng phụ trách các vấn đề trong nước của Nhật là Taro Aso nói, cuộc gặp bị huỷ bỏ đã góp phần làm quan hệ giữa Tokyo và Bắc Kinh thêm tồi tệ.
Chuyến thăm thiện chí
 |
| Chuyến thăm của phó Thủ tướng Trung Quốc Ngô Nghi được coi là biện pháp hàn gắn quan hệ hai nước. |
Căng thẳng gia tăng vào đúng thời điểm cả hai nước đang cố gắng hoà giải sau các vụ biểu tình hồi tháng trước. Quan chức Nhật và Trung Quốc đã nhiều lần thăm viếng lẫn nhau nhằm thể hiện thiện chí.
Việc tiến hành các chuyến thăm trao đổi cấp cao giữa hai phía được coi là bước tiến cải thiện quan hệ sau hàng loạt sự kiện như: biểu tình chống Nhật, Bắc Kinh phản đối Tokyo trở thành thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Đề cập tới quyết đinh hủy hội đàm của Bắc Kinh, Thủ tướng Koizumi tỏ ra ngạc nhiên và lấy làm tiếc. Trong khi đó, Ngoại trưởng Machimura đòi hỏi Trung Quốc phải giải thích về sự thay đổi kế hoạch bất thường này. Trung Quốc tuyên bố, phó Thủ tướng Ngô Nghi phải về nước vì nhiệm vụ khẩn cấp. Tuy nhiên, hôm nay, nhà nữ lãnh đạo này lại đang ở thăm chính thức Mông Cổ.
Trung tâm bất đồng
 |
| Chuyến thăm đền Yasukuni mỗi năm của Thủ tướng Koizumi đều khiến Trung Quốc bất bình. |
Đã từ lâu, Bắc Kinh luôn phản đối chuyến thăm hàng năm tới ngôi đền chiến tranh của Thủ tướng Koizumi. Nước này cho rằng việc làm đó đã xúc phạm tới tình cảm của người Trung Quốc.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khổng Tuyền nói: ''Chúng tôi rất lấy làm tiếc khi trong thời gian phó Thủ tướng Ngô Nghị ở thăm Nhật Bản, lãnh đạo nước này thường xuyên đề cập tới việc đi thăm ngôi đền chiến tranh. Hành động này đi ngược với những nỗ lực cải thiện quan hệ Trung Nhật. Trung Quốc hoàn toàn không hài lòng''.
Hiện nay, dù Thủ tướng Koizumi và các quan chức chính phủ Nhật bác bỏ mọi mối liên quan giữa chuyến thăm đền Yasukuni với việc phó Thủ tướng Ngô Nghi huỷ cuộc hội đàm song người dân nước này đoán rằng tuyên bố của Thủ tướng đã làm nước láng giềng tức giận.
Mục xã luận của tờ Mainichi số ra hôm nay nói: ''Nếu Thủ tướng Koizumi vừa muốn đạt được bước đột phá trong quan hệ Trung Nhật vừa muốn tới thăm ngôi đền, ông phải đưa ra một lời giải thích hợp lý cho Trung Quốc''.
(Hoài Linh - Theo Agencies, AJ, Reuters)
