Saddam Hussein ngồi trên băng ghế bị cáo

Phiên toà hôm nay, khai mạc cách đây mấy tiếng, quả là đặc biệt. Trước hết là nơi nó diễn ra. Phòng xét xử nằm trong toà nhà nơi đặt Đại sứ quán Mỹ, chính phủ và quốc hội Iraq, thuộc Vùng Xanh của Baghdad. Đây cũng từng là trụ sở của đảng Baath do Saddam Hussein sáng lập. Lý do thì ai cũng biết là an ninh Iraq đang bất ổn như thế nào.

Cảnh tượng phiên toà cũng rất khác thường: Chỗ của bị cáo được bố trí ở 3 hàng ghế đầu, bao quanh là một vành móng ngựa, đúng hơn là một hàng rào sắt được sơn trắng – một cảnh tượng không khác nhà lao là mấy.

Sau khi chủ tịch đoàn thẩm phán người Iraq do Mỹ chỉ định Rizgar Mohammed Amin đọc lời khai mạc phiên toà, Saddam Hussein lập tức đứng dậy và hỏi thẳng vào mặt ông này: "Ông là ai? Tôi muốn biết ông là ai”.

"Tôi không hợp tác với cái gọi là phiên toà này, với tất cả sự tôn trọng đối với nhân dân, và bởi tôi vẫn còn các quyền hợp hiến của một tổng thống”, ông nói lớn, bất chấp các thẩm phán ra sức ngắt lời. “Tôi cũng không công nhận cơ quan đã bổ nhiệm và trao quyền cho ông, cũng như không công nhận cuộc xâm lược này bởi tất cả đều được tạo dựng trên nền tảng phi pháp”.

Thủ tục xét xử lần này được tiến hành theo kiểu A-rập với nhiều nét đặc thù. Sau lời khai mạc, ông Amin đã gọi to các bị cáo vào phòng, từng người một. Saddam Hussein là người cuối cùng, được hai lính mặc áo chống đạn áp tải.

Khung cảnh đặc biệt của phòng xử án

Bị cáo liếc nhìn các phóng viên đang ngồi bên kia lớp kính chống đạn từ căn phòng kế bên. Ông ra hiệu cho lính áp giải đi chậm lại một lúc.

Sau khi an toạ, ông chào hỏi các bị cáo khác, nói "Bình an cho các bạn”, rồi ngồi xuống gần Awad Hamed al-Bandar, cựu Chánh án Toà án Cách mạng Iraq.

Saddam Hussein cùng 7 quan chức cấp cao thuộc chế độ cũ có thể đối mặt với án tử hình nếu bị buộc tội liên quan đến vụ thảm sát 150 người Hồi giáo Shiite năm 1982 ở Dujail.

 

Các bị cáo khác bao gồm cựu giám đốc cơ quan tình báo Iraq Barazan Ibrahim, cựu phó tổng thống Taha Yassin Ramadan và các quan chức cấp thấp thuộc đảng Baath khác. Phần lớn mặc trang phục A-rập truyền thống và kêu ca là họ không được phép quàng khăn trên đầu, vì thế các quan chức toà án đã đưa cho mỗi người một cái khăn màu đỏ. Nhiều người Hồi giáo dòng Sunni xem việc xuất hiện tước công chúng mà không đội khăn là đáng hổ thẹn.

 

Ông Saddam và các quan chức cấp cao chế độ cũ tại phiên toà.

Ông Amin, một người Kurd, đã cố gắng thuyết phục Saddam Hussein đứng lên tuyên thệ và tự khai danh tính một cách trang trọng nhưng cựu tổng thống Iraq đã từ chối. Amin đọc tên hộ cho bị cáo, gọi ông là "cựu tổng thống Iraq”. Việc này đã ngay lập tức vấp phải sự phản ứng từ Saddam Hussein, người cho rằng mình vẫn còn đương chức.

Cựu tổng thống Iraq Ramadan cũng từ chối xướng danh. "Tôi xin nhắc lại những gì mà Tổng thống Saddam Hussein đã nói”, ông nói thêm.

Các bị cáo khác thì lần lượt đứng lên và đọc to tên mình.

Sau khi thẩm phán đọc cáo trạng và lời phản biện của luật sự, cựu tổng thống Iraq đã lên tiếng thách thức các thẩm phán về tính hợp pháp của phiên toà.

Cựu tổng thống Iraq cũng khẳng định mình không thảm sát như cáo trạng buộc tội.

Sau khi đọc cáo trạng, chủ tịch đoàn thẩm phán Amin nói với cựu tổng thống Iraq: "Ông Saddam, ông nói đi. Ông có tội hay vô tội?”

Bị cáo nói điều gì đó nghe không rõ, và ông Amin đọc to lời tự biện hộ: "Vô tội”.

Nhà lãnh đạo 68 tuổi bị lật đổ hôm nay trông gầy sọp và già hẳn đi với hàm râu muối tiêu, mặc một chiếc áo vest tối màu và một chiếc sơ-mi trắng không cà-vạt.

Người dân Iraq theo dõi buổi truyền hình trực tiếp phiên toà.

 
Những người theo dõi phiên toà đã thấy ông Saddam nở nụ cười trước khi bước ra khỏi phòng xử án. Tuy nhiên Saddam đã tỏ thái độ phản ứng kịch liệt bằng cách xô ngã 2 nhân viên áp giải sau khi những người này định xốc tay ông ra ngoài. Một cuộc ẩu đả giữa Saddam và 2 nhân viên áp giải trên đã diễn ra trong vòng khoảng 1 phút. Sau đó ông Saddam đã được cho phép tự đi một mình.