Sau bốn năm giữ bí mật, Bộ Quốc phòng Mỹ, hôm qua (3/3), đã tiết lộ danh tính và quốc tịch của một số tù nhân đang bị giam giữ tại nhà tù Vịnh Guantanamo, Cuba.

Tuy nhiên, tên tuổi của số tù nhân này được “trộn” vào hàng đống các chi tiết trong tập tài liệu dài tới 6.000 trang vừa được Bộ Quốc phòng Mỹ đăng tải trên trang web của bộ này.

Cụ thể, những cái tên đó chỉ xuất hiện khi các quan chức toà án nhắc đến trong lời nhận xét của mình hoặc khi một tù nhân nói về một tù nhân khác. Chẳng hạn, một quan toà hỏi một tù nhân rằng có phải tên anh ta là Jumma Jan thì nhận được câu trả lời: Không, tên tôi là Zain Ul Abedin.

Phần lớn tù nhân bị giam tại Guantanamo không qua xét xử.

Trong một trường hợp khác, một người Afghanistan tên là Zahir Shah bị buộc tội là thành viên của một tổ chức vũ trang Hồi giáo và tàng trữ súng phóng lựu cùng nhiều vũ khí khác trong nhà. Anh này thừa nhận có súng trường song chỉ là để bảo vệ chứ không tấn công quân Mỹ. “Việc duy nhất của tôi ở Afghanistan là làm nông”, trích lời khai của Shah.

Trong thời gian qua, chính quyền Bush đã giấu kín danh tính, quốc tịch cùng các thông tin liên quan về số tù nhân này. Họ bị buộc tội sử dụng vũ khí chống lại Mỹ. Tuy nhiên, một thẩm phán liên bang đã bác bỏ những lập luận của chính quyền rằng tiết lộ danh tính của các tù nhân trên sẽ vi phạm quyền riêng tư của người tù và có thể gây nguy hiểm cho họ cùng gia đình.

Hầu hết trong số hơn 500 tù nhân đang bị giam giữ tại nhà tù Vịnh Guantanamo, bị bắt trong cuộc chiến của liên quân do Mỹ lãnh đạo lật đổ chế độ Taliban ở Afhganistan năm 2001 .

Giới hoạt động nhân quyền cho hay, thông tin mới sẽ giúp ích trong việc thu thập các chi tiết trong quá khứ của tù nhân và giúp đánh giá có bao nhiêu người trong số họ là mối nguy hiểm thực sự cho nước Mỹ như Washington vẫn khẳng định.

Washington luôn khẳng định những người bị giam giữ trong nhà tù Guantanamo là mối nguy hiểm thực sự đối với nước Mỹ.

Theo thông tín viên Lầu Năm Góc của BBC Adam Brookes, để đọc và phân tích tập tài liệu trên sẽ phải mất nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần, và tài liệu không chỉ cung cấp danh tính của tù nhân mà còn cả hoàn cảnh họ bị bắt và giam giữ.

Ép ăn

Trong một diễn biến khác, BBC đã có cuộc phỏng vấn hiếm hoi với một người đàn ông Kuwait bị giam giữ tại Vịnh Guantanamo. Ông này miêu tả rằng tình trạng ép ăn đối với những tù nhân biểu tình tuyệt thực chẳng khác nào tra tấn.

Trả lời câu hỏi của Chương trình Ngày nay của BBC thông qua luật sư đại diện, Fawzi al-Odah cho biết, tù nhân biểu tình tuyệt thực bị trói vào một chiếc ghế và đổ thức ăn vào dạ dày qua một cái ống ba lần mỗi ngày.

Odah, bị giam giữ tại đây kể từ năm 2002 và là một trong 84 tù nhân tại Guantanamo tham gia cuộc biểu tình tuyệt thực hồi tháng 12 năm ngoái. Đến nay, 4 trong số này vẫn từ chối thức ăn.

Uỷ ban Nhân quyền của LHQ mới đây cho biết họ coi hành động ép ăn tại nhà tù Guantanamo là một hình thức tra tấn, một cáo buộc mfa Mỹ luôn lớn tiếng bác bỏ.

• Thanh Hảo (Theo AP, BBC)