Ngày càng có nhiều chỉ trích gay gắt sau khi một quan chức Mỹ tuyên bố, vụ tự sát của ba tù nhân ở nhà tù Guantanamo là ''hành động PR hữu hiệu''. Cộng đồng quốc tế đang gia tăng áp lực buộc Mỹ phải đóng cửa nhà tù này.
 |
| Tù nhân ở trong trại giam Guantanamo |
Tuyên bố trên do Colleen Graffy, phó trợ lý Ngoại trưởng về Chính sách công cộng đưa ra. Tuy nhiên, ngay sau đó, Cully Stimson, phó trợ lý Ngoại trưởng về vấn đề tù nhân đã bác bỏ lời nói này: ''Tôi không coi đó là hành động PR tốt".
Trong thế giới của chính sách công, đây có lẽ là sự ''bóc mẽ'' nhau.
Bất đồng
Colleen Graffy, từng là một giáo sư luật học tại trường Đại học Pepperdine nổi tiếng vì những cuộc tranh cãi.
Trong bức thư điện tử trao đổi với Kate Allen của tổ chức Ấn xá quốc tế Anh, xuất bản năm 2004 trên tờ Guardian, bà nói: "Trong thế chiến II, người Mỹ và người Anh bị bắt giữ cho tới khi chiến tranh hoàn toàn chấm dứt. Họ không có quyền được đọc hay kiếm lấy một xu để gọi cho luật sư. Luật pháp quốc tế không bắt kịp những vấn đề về mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố thời gian gần đây. Làm sao chúng ta có thể bắt những thành viên như trong tổ chức của al-Qaeda phải tuân thủ khi họ không ký Hiệp định Geneva?''.
Phản ứng lẫn lộn của các quan chức Mỹ phần nào phản ánh sự mập mờ xung quanh tương lai Guantanamo.
Nhà tù này vẫn luôn là điểm nóng tranh cãi trên phạm vi quốc tế. Thậm chí giờ đây, cả Anh vốn là đồng minh thân cận nhất của Mỹ cũng công khai yêu cầu Washington đóng cửa nhà tù. Harriett Harman, người phụ trách cơ quan lập pháp Anh phát biểu sau vụ tự sát của ba tù nhân: "Nên đưa họ tới Mỹ, giam giữ họ theo pháp luật của Mỹ hoặc đóng cửa nhà tù''.
Còn Benita Ferrero-Waldner, Cao ủy phụ trách vấn đề đối ngoại EU thì nói: "Nên đóng cửa Guantanamo".
Tờ Times of London, thường ủng hộ chính sách đối ngoại của Mỹ cũng lên tiếng chỉ trích Tổng thống Mỹ Bush, và yêu cầu ông ra lệnh đóng cửa trại giam và nhấn mạnh: ''Ông Bush cần có tuyên bố rõ ràng về thời gian và cách thức''.
 |
| Bên ngoài trại giam Guantanamo |
Báo cáo viên của Liên hợp quốc về vấn đề tra tấn, Manfred Nowak, kêu gọi các lãnh đạo châu Âu sử dụng hội nghị thượng đỉnh vào tuần tới để yêu cầu ông Bush đóng cửa nhà tù. Còn theo lời của Thủ tướng Đan Mạch Anders Fogh Rasmussen thì, các thủ tục tại Vịnh Guantanamo Bay đã vi phạm luật pháp và làm suy yếu cuộc chiến chống khủng bố.
Mọi con mắt đổ đồn về Tòa án tối cao Mỹ
''Thời gian'' và ''Cách thức'' giờ đây đang chờ đợi vào phán quyết của Tòa án tối cao Mỹ. Sau khi phiên tòa (dự kiến vào cuối tháng này) kết thúc, mọi thứ có thể rõ ràng hơn.
Trong khi đó, cuộc tranh cãi ở Mỹ về tương lai
Guantanamo đang gia tăng. Điển hình là trường hợp Hamdan chống lại Rumsfeld. Salid Ahmed Hamdan, một người Yemeni từng lái xe cho Osama Bin Laden tại Afghanistan chống lại Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld.Hamdan bị buộc tội âm mưu tấn công dân thường, là phần tử khủng bố. Và anh này chỉ khẳng định, đơn giản là làm một lái xe kiếm tiền nuôi sống gia đình.
Hamdan bị đưa ra xét xử ở một tòa án tại Washington. Anh không phải đối mặt với một ủy ban quân sự và bị đối xử theo kiểu tù nhân chiến tranh. Nhưng giống với những người ở nhà tù
Guantanamo khác, anh phản đối và bị coi là ''kẻ làm trái pháp luật''.Tuy nhiên, một tòa án đã diễn ra và đảo ngược lại quyết định trên. Tòa án tối cao sẽ quyết định cuối cùng. Nếu việc đối mặt với ủy ban quân sự được thông qua, thì những tù nhân kiểu như Salid Ahmed Hamdan sẽ bị giam giữ khi tìm ra bằng chứng phạm tội. Nếu việc giam giữ bị cho là bất hợp pháp, thì áp lực sẽ đè nặng lên ông Bush. Thậm chí kể cả áp lực chính trị buộc ông phải đóng cửa nhà tù. Phần lớn những tù nhân có lẽ sẽ được về nhà và chỉ còn ít người - phụ thuộc vào quyết định của tòa án - bị giam lại.
Nhà tù do Mỹ thiết lập tại vịnh Guantanamo giam giữ 460 người, hầu hết chưa có tội danh cụ thể. Đã xảy ra nhiều vụ cố gắng tự sát kể từ khi nhà tù xây dựng từ bốn năm trước.
-
Kỳ Thư (Theo BBC)
