Hơn 1.000 phóng viên đã tới thăm Vịnh Guantanamo Bay kể từ quân đội Mỹ giam giữ những người tình nghi trong mạng lưới Al-Qaida. Tuy nhiên, quá trình tiếp cận rất bị hạn chế: phóng viên không thể nói chuyện với tù nhân, họ phải có lính Mỹ đi kèm và ảnh chụp thì bị kiểm duyệt.

Phòng giam trong nhà tù Guantanamo

Giờ đây, Lầu Năm góc đã quyết định - ít nhất là tạm thời - cấm báo giới, những nhóm nhân quyền, luật sư, và các tổ chức truyền thông tới trại giam bất chấp làn sóng chỉ trích về vụ tự sát tại ba tù nhân hồi cuối tuần qua.

"Đây là thời điểm cần nhất của truyền thông'', Clive Stafford Smith, luật sư đại diện cho 40 tù nhân tại Guantanamo nói. "Nói đúng hơn, đây là thời điểm quan trong nhất trong lịch sử của Guantanamo".

Về lệnh cấm tạm thời trên, quan chức Lầu Năm góc cho hay, lực lượng an ninh phải chú tâm vào việc điều tra vụ tự sát và cần bảo đảm an toàn khi các tù nhân trở nên ''cứng đầu'' hơn. Một vụ đụng độ giữa nhân viên bảo vệ và tù nhân đã xảy ra hồi tháng năm khiến sáu người bị thương. Hôm qua, có thêm 10 tù nhân khác đã tuyệt thực, sáu trong số đó đã phải dùng ống xông tiếp thức ăn.

Quan chức Mỹ khẳng định, nhà tù Guantanamo vẫn mở cửa cho phóng viên mặc dù báo chí luôn than phiền về việc tiếp cận với tù nhân: thời gian bị rút ngắn, các cuộc phỏng vấn thì không thể thực hiện được. "Đây là nơi giam giữ rõ ràng nhất trong lịch sử chiến tranh'', Jeffrey Gordon, phát ngôn viên Bộ quốc phòng Mỹ tuyên bố.

Nhưng tuần này, Lầu Năm Góc đã từ chối mọi đề nghị của các hãng thông tấn xung quân việc điều tra và hậu quả của những vụ tự sát. Khoảng 10 hãng đã đưa ra câu hỏi về một phiên xét xẻ một trong số 10 tù nhân bị buộc tội nhưng không có câu trả lời. Bộ quốc phòng My từ chối cấp phép cho các phóng viên muốn đến thăm Guantanamo. Phóng viên muốn theo dõi phiên tòa, vẫn không thể trao đổi với các bên tham dự kể cả giờ giải lao. Họ chỉ được xem thông qua chiếc TV màn hình rộng gần một trung tâm truyền thông, nơi quân đội Mỹ kiểm duyệt ảnh chụp, băng video và quyết định cắt bỏ phần nào.

Hôm thứ tư, Lầu Năm góc đã trục xuất hai phóng viên của Los Angeles Times và Miami Herald và hai người của Charlotte Observer. Nhóm Phóng viên không biên giới có trụ sở tại Paris khẳng định, việc trục xuất đã làm tổn hại đến uy tín của chính phủ Mỹ. "Chúng tôi lên án quyết định của Lầu Năm góc, chúng tôi kêu gọi chính phủ Mỹ cần có những bước đi cần thiết để đảm bảo cho báo chí được tự do tới căn cứ của hải quân ở Guantanamo".

Tại nhà tù Guantanamo, có một danh sách chừng 10 trang về những quy định dành cho báo chí tới đây gồm: không được phỏng vấn nếu không được chấp thuận, cấm chụp hình mặt tù nhân và một số điểm ở nhà tù như khu vực lắp đặt radar. Quân đội Mỹ tuyên bố những hạn chế là cần thiết nhằm mục tiêu an ninh và bảo đảm đời tư của tù nhân.

Tuy nhiên, những người chỉ trích khẳng định, quân đội Mỹ đã giả dối khi nói muốn bảo vệ đời tư tù nhân. Một người bị giam giữ, có thể nói tiếng Anh trong dịp gặp phóng viên Ap đã nói anh ta muốn trò chuyện. Nhưng khi phóng viên này đề xuất muốn phỏng vấn tù nhân, câu trả lời là ''Không''.

Các phóng viên khác thường bị xô đi khi tù nhân cố gắng liên lạc với họ - thông qua những khe hở đưa thức ăn trên trần nhà tại những khu vực an ninh cao nhất hay từ tường sau của phòng điều trị.

Gordon cho hay, lịch trình ''đón tiếp'' báo chí tới nhà tù sẽ được khôi phục trong tuần tới.

• Kỳ Thư (Theo AP)