15 người đoạt giải Nobel Hoà bình đã thúc giục các nước thành viên LHQ ủng hộ một dự thảo nghị quyết nhằm kiểm soát việc buôn bán vũ khí quốc tế.

Thiêu huỷ vũ khí

Dự thảo do Argentina, Australia, Anh, Costa Rica, Phần Lan và Kenya đồng đỡ đầu, và sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại Uỷ ban thứ nhất của Đại hội đồng LHQ vào ngày 25/10. Uỷ ban này giải quyết các vấn đề giải trừ quân bị.

Những người đoạt giải Nobel, trong đó có Dalai Lama, Tổng giám mục Nam Phi Desmond Tutu, Tổng thống Costa Rica Oscar Arias và Tổ chức Ân xá quốc tế, đã kêu gọi các chính phủ ủng hộ dự thảo này nhằm ngăn chặn xuất khẩu vũ khí vô trách nhiệm. Xuất khẩu vũ khí vô trách nhiệm đang gây nhiều đau đớn và tàn phá đối với các dân tộc trên thế giới.

Nếu dự thảo được thông qua, một nhóm các chuyên gia chính phủ sẽ được thành lập để xem xét tính khả thi, phạm vi và giới hạn của một hiệp ước buôn bán vũ khí. Nhóm sẽ thông báo cho Uỷ ban thứ nhất vào năm 2008.

Hầu hết các nước thành viên đã tỏ ý ủng hộ dự thảo nghị quyết này. Những nước đó bao gồm ba trong sáu quốc gia xuất khẩu vũ khí hàng đầu (Anh, Pháp, Đức), các nước xuất khẩu vũ khí mới nổi như Brazil, Bulgaria và Ukraine. Ngoài ra, còn có nhiều nước đã bị tàn phá bởi bạo lực vũ trang như Colombia, Đông Timor, Haiti, Liberia và Rwanda. Tuy nhiên, các nước xuất khẩu vũ khí chủ chốt khác như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Iran và Ai Cập có thể sẽ không bỏ phiếu ủng hộ.

Nếu được thông qua, dự thảo nghị quyết này sẽ là bước tiến vững chắc đầu tiên hướng tới một hiệp ước toàn cầu để bịt kín những khe hở trong các quy định hiện hành. Những khe hở đó để các loại vũ khí thông thường tiếp lửa cho xung đột, vi phạm quyền con người và ngầm phá hoại sự phát triển.

''Chúng tôi những người đoạt giải Nobel Hoà bình biết rằng nguyên tắc chính của một hiệp ước buôn bán vũ khí toàn cầu rất đơn giản: không được chuyển giao bất kỳ loại vũ khí nào nếu những vũ khí đó được sử dụng để vi phạm nghiêm trọng các quyền con người. Đây là một thời điểm quan trọng tại LHQ: các chính phủ nên có một bước đi lịch sử để ngăn chặn các vụ buôn bán vũ khí vô trách nhiệm và vô đạo đức bằng cách bỏ phiếu để thiếp lập một hiệp ước. mà sẽ ngăn chặn chết chóc, hãm hiếp và mất nhà cửa của hàng nghìn người'', bà Irene Khan, Tổng thư ký Tổ chức Ân xá quốc tế, nói.

Vào đầu tháng 10, một báo cáo của Oxfam và Tổ chức Ân xá quốc tế đã khuyến cáo: toàn cầu hoá ngành vũ khí đã để lộ những thiếu sót của các luật lệ kiểm soát hiện nay. Báo cáo chỉ ra rằng các công ty của Mỹ, châu Âu và Canda đã lách các luật buôn bán vũ khí bằng cách bán vũ khí dưới dạng các bộ phận tách rời hoặc để các doanh nghiệp địa phương thầu lại hoạt động của họ.

''Đã đến lúc mọi chính phủ còn lưỡng lự hãy bỏ phiếu để thiết lập một hiệp ước buôn bán vũ khí toàn cầu. Thế giới không thể phó mặc số phận người dân cho những kẻ lái súng, môi giới và xuất khẩu vũ khí, những kẻ đang trục lợi trên sự đau khổ của mọi người'', Rebecca Peters, giám đốc Mạng lưới hành động quốc tế về các loại vũ khí nhỏ, nói.

• Minh Sơn (Theo AFP)