Nam Phi đã đưa ra đề xuất hoãn áp dụng các biện pháp trừng phạt Iran trong vòng 90 ngày, đồng thời cho rằng, dự thảo nghị quyết mới của sáu cường quốc nên bỏ điều khoản cấm xuất khẩu vũ khí và cấm vận tài chính nhằm vào lực lượng Bảo vệ cách mạng và những ngân hàng Iran.

Đại sứ Nam Phi tại LHQ Dumisani Kumalo.

Nam Phi hiện nay là Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an LHQ. Năm thành viên thường trực Hội đồng gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh và Pháp cùng với Đức đã thông qua lệnh cấm vận mới hôm thứ Năm nhằm tăng áp lực buộc Iran dừng chương trình làm giàu uranium, có thể được sử dụng sản xuất năng lượng hạt nhân hoặc vũ khí hạt nhân.

Nam Phi và chín nước thành viên không thường trực khác trong hội đồng không tham gia các cuộc hội đàm và nhận được bản dự thảo để xem xét, đề xuất nếu muốn thay đổi.

Những sửa đổi lớn mà Nam Phi đưa ra có thể trì hoãn cuộc bỏ phiếu về việc thông qua nghị quyết, mặc dù với sự ủng hộ của năm thành viên thường trực, nghị quyết gần như đã được nhất trí.

Đại sứ Pháp tại LHQ Jean-Marc de La Sabliere nói, đề xuất của Nam Phi không phù hợp với cách tiếp cận của sáu cường quốc. ’’Nó làm các biện pháp trừng phạt yếu đi nhiều và chúng tôi cho rằng, áp lực là cần thiết với Iran’’.

Tổng thống Iran Mahmound Ahmadinejad phát biểu trước Hội đồng Bảo an vào ngày diễn ra bỏ phiếu nghị quyết mới. Hôm qua (19/3), phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Sean McCormack cho biết, ông sẽ được phép tới New York, lịch trình cụ thể của chuyến đi này chưa được công bố.

Trong bản sửa đổi dự thảo, Nam Phi ủng hộ đề xuất mà lãnh đạo IAEA Mohamed ElBaradei đưa ra trong tháng 1 là ’’hoãn 90 ngày’’ như một cách xoa dịu căng thẳng. Theo đó, Iran sẽ dàng các hoạt động làm giàu và Hội đồng Bảo an thì nán lại việc thực thi các biện pháp trừng phạt để cả hai bên có thể tiến hành đàm phán.

Đề xuất của Nam Phi có đoạn: "Giai đoạn hoãn 90 ngày với Iran sẽ lắng dịu căng thẳng và tạo một cơ hội để Tehran và các bên liên quan nối lại đàm phán, tiến tới giải pháp hòa bình phía trước’’.

Vào tháng 12, Hội đồng Bảo an đã bỏ phiếu thông qua lệnh cấm vận giới hạn với Iran khi nước này từ chối dừng chương trình làm giàu uranium. Theo đó, tất cả các nước không được cung cấp cho Iran vật chất và công nghệ có thể góp phần vào chương trình hạt nhân và tên lửa, phong tỏa tài sản của 10 công ty và 12 cá nhân Iran liên quan tới các chương trình.

Dự thảo nghị quyết mới sẽ cấm việc xuất khẩu vũ khí cho Iran, phong tỏa tài sản của 28 cá nhân và tổ chức liên quan tới chương trình hạt nhân, tên lửa - khoảng 1/3 có dính líu tới lực lượng Bảo vệ cách mạng Iran. Dự thảo cũng kêu gọi hạn chế việc đi lại với các cá nhân là mục tiêu của lệnh cấm vận; hạn chế mua bán vũ khí với Iran, hạn chế hỗ trợ tài chính hoặc các khoản vay dành cho chính phủ Iran.

Theo Nam Phi thì ’’nghị quyết nên tập trung duy nhất vào chương trình hạt nhân của Iran’’, và đề xuất sửa đổi bao gồm khả năng bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí với Iran, kêu gọi các nước ’’thận trọng và hạn chế’’ cung cấp vũ khí cho Tehran; đồng thời cũng kêu gọi bỏ các điều khoản hạn chế hỗ trợ tài chính.

Nam Phi cũng đề xuất loại bỏ tất cả bảy thành viên của lực lượng Bảo vệ cách mạng Iran và ba tổ chức liên kết với lực lượng ra khỏi danh sách đối tượng bị phong tỏa tài sản và ’’đề phòng, hạn chế’’ đi lại.

Đại sứ Nam Phi tại LHQ Dumisani Kumalo, người đã từ chối bình luận cụ thể về những đề nghị sửa đổi và chỉ nhấn mạnh, muốn gia tăng tầm quan trọng của các cuộc đàm phán chính trị.

• Kỳ Thư (Theo AP)