Hàng trăm nghìn người đã tập trung tại Thủ đô Istanbul để ủng hộ chủ nghĩa thế tục ở Thổ Nhĩ Kỹ. Họ lo ngại ứng cử viên tổng thống của đảng AK cầm quyền vẫn còn trung thành với những gốc rễ Hồi giáo của ông.

Người biểu tình tại Thổ Nhĩ Kỳ

’’Thổ Nhĩ Kỳ là thế tục và vẫn thế tục. Chúng tôi không muốn Sharia, cũng không muốn một cuộc đảo chính, mà muốn một Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn dân chủ’’, những người biểu tình hét vang. Nhiều người hát các bài hát dân tộc và kêu gọi chính phủ từ chức.

Ứng cử viên Abdullah Gul, hiện là Bộ trưởng Ngoại giao, đã không giành được thắng lợi trong cuộc bỏ phiếu vòng 1 hôm 26/4 tại Quốc hội. Các nghị sĩ đối lập đã tẩy chay cuộc bỏ phiếu, nói rằng cuộc bỏ phiếu không hợp hiến do có chưa tới 2/3 tổng số nghị sĩ tham gia. Họ đã kiện lên Tòa án Hiến pháp.

’’Tổng thống phải trung thành với các nguyên tắc thế tục. Nếu tôi đắc cử, tôi sẽ hành động theo các nguyên tắc đó’’, ông Gul nói sau khi được đề cử làm ứng viên tổng thống. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng ông nghiêng về những gốc rễ tôn giáo của ông nhiều hơn và vợ của ông sẽ là đệ nhất phu nhân đầu tiên mang khăn trùm đầu - một tuyên bố gây chia rẽ sâu sắc tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông Gul nói rằng sẽ vẫn tiếp tục tranh cử tổng thống mặc dù sự chỉ trích từ phe đối lập và quân đội ngày càng tăng. Một tuyên bố của quân đội hôm 27/4 đã cáo buộc chính phủ khoan dung cho đạo Hồi cấp tiến và thề bảo vệ hệ thống thế tục ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Bộ trưởng Ngoại giao Gul

Các lãnh đạo doanh nghiệp cũng ra tuyên bố kêu gọi Tòa án Hiến pháp hủy bỏ cuộc bỏ phiếu, mở đường cho các cuộc bầu cử Quốc hội trước thời hạn. Những người ủng hộ chủ nghĩa thế tục lo ngại nếu ông Gul được bầu làm tổng thống, đảng AK cầm quyền sẽ nắm cả tổng thống, chính phủ và quốc hội. Đảng Ak là một nhánh của đảng Phúc lợi. Đảng Phúc lợi của ông Erbakan đã bị cấm vào năm 1998.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành ba cuộc đảo chính trong 50 năm qua - 1960, 1971 và 1980. Năm 1997, quân đội đã can thiệp buộc Thủ tướng Hồi giáo đầu tiên của nước này, Necmettin Erbakan, từ chức. Hiện đảng cầm quyền AK có nguồn gốc Hồi giáo do Thủ tướng Erdogan lãnh đạo.

• Minh Sơn (Theo BBC, AP)