Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates hôm 16/9 đã bác bỏ tuyên bố của cựu Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Alan Greenspan rằng cuộc chiến Iraq ’’chủ yếu là vì dầu mỏ’’. Ông Gates nói rằng cuộc chiến này được thúc đẩy bởi nhu cầu ổn định vùng Vịnh và tiêu diệt các lực lượng thù địch.

Ông Greenspan

Tuyên bố của ông Gates bảo vệ cuộc chiến Iraq, hiện đã bước sang năm thứ 5, được đưa ra một ngày sau khi hàng nghìn người biểu tình chống chiến tranh tuần hành tại Washington. Cảnh sát đã bắt giữ 192 người vì vượt rào chắn. Phần lớn người bị bắt đã được phóng thích hôm 16/9.

Trong cuốn sách mới ’’The Age of Turbulence: Adventures in a New World’’, ông Greenspan đã nhắc lại lời phàn nàn bấy lâu nay của nhiều nhà chỉ trích rằng nguồn dự trữ dầu mỏ khổng lồ của Iraq là một động cơ thúc đẩy chính đứng đằng sau cuộc chiến Iraq.

’’Ngoài sự lo ngại về vũ khí hủy diệt hàng loạt của Saddam Hussein, nhà chức trách Anh và Mỹ cũng lo ngại về bạo lực trong một khu vực có nguồn tài nguyên không thể thiếu được đối với nền kinh tế thế giới. Tôi cảm thấy buồn và thật bất tiện về chính trị khi phải thừa nhận điều mà ai cũng biết: cuộc chiến Iraq chủ yếu là về dầu mỏ’’, ông Greenspan viết.

Sau hơn 18 năm làm làm việc, ông Greenspan - một trong những người có tiếng nói được kính trọng nhất ở Mỹ về chính sách tài khóa trong hàng thập kỷ qua - đã nghỉ hưu vào tháng 1/2006, với tư cách là chủ tịch Ngân hàng Trung ương Mỹ, cơ quan điều hành chính sách tiền tệ.

’’Tôi kính trọng ông Greenspan’’, ông Gates nói. Tuy nhiên, ông bất bình về bình luận liên quan tới dầu mỏ. ’’Tôi không có mặt khi quyết định khởi đầu cuộc chiến được đưa ra. Tôi nghĩ rằng cuộc chiến đó thực sự là vì sự ổn định ở vùng Vịnh. Cuộc chiến đó là về những chế độ mạnh đang cố phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt. Cuộc chiến đó là về những tên độc tài hung hăng’’, ông Gates nói.

Tuần trước, Tổng thống Bush đã cam kết giảm bớt quân đội Mỹ tại Iraq vào mùa hè tới nhưng chống lại những lời kêu gọi thay đổi hẳn đường lối tại Iraq. Ông Gates nói rằng ông sẽ hối thúc ông Bush phủ quyết một đề xuất của Thượng nghị sĩ Dân chủ James Webb yêu cầu quân đội Mỹ dành nhiều thời gian ở trong nước như trước khi diễn ra cuộc chiến Iraq.

Trong cuốn sách, ông Greenspan cũng chỉ trích Tổng thống Bush và đảng Cộng hòa về việc phớt lờ các nguyên tắc tài khóa và đặt chính trị lên trước kinh tế.

Ông nói rằng việc giảm thuế cùng với chi tiêu quân sự và trợ cấp thuốc kê đơn là không phù hợp trong tình hình thâm hụt ngân sách tăng. Ông thừa nhận đã hối thúc ông Bush phủ quyết một loạt dự luật chi tiêu ’’ngoài tầm kiểm soát’’ song đã không thành công. Tổng thống đã nói với ông rằng ông ấy muốn tránh đối kháng với giới lãnh đạo đảng Cộng hòa.

• Minh Sơn (theo AAP, BBC)