Các ứng cử viên tổng thống triển vọng của đảng Cộng hòa (GOP) nhất trí về nhiều điểm: Họ đều muốn giảm thuế và một hệ thống phòng thủ quốc gia vững mạnh. Họ tôn sùng cố Tổng thống Ronald Reagan và đều tuyên bố không thể đợi để nhận lời thách đấu từ ứng cử viên sáng giá của đảng Dân chủ, thượng nghị sĩ New York Hillary Rodham Clinton.

Tuy nhiên, xét về cách thức tiến hành chiến dịch vận động tranh cử, các ứng viên chủ chốt đang đi theo những con đường hoàn toàn khác nhau nhằm giành sự đề cử của GOP. Khi đối mặt với giai đoạn cạnh tranh đầu tiên, trong một năm không có người thừa kế rõ ràng "ngai vàng" của đảng Cộng hòa, họ đang kết hợp thông điệp của chiến dịch vận động với khu vực địa lý theo những cách sẽ khảo sát sự cân bằng truyền thống của nền chính trị tổng thống.

9 ứng cử viên tổng thống của GOP đang chạy đua giành sự đề cử của đảng.

Iowa là ưu tiên số 1 nhưng không phải là trung tâm của mọi chiến lược

Tuyên bố của GOP về việc các cuộc họp kín của đảng tại Iowa sẽ được tổ chức vào ngày 3/1/2008, sẽ bắt đầu khép lại kế hoạch ban đầu náo loạn. Tuy nhiên, trong nhiều tháng qua, mọi ứng viên tổng thống đã điều chỉnh các chiến lược và thông điệp tranh cử dựa vào việc bang nào sẽ bỏ phiếu khi nào - tất cả với mục tiêu cuối cùng là giành được sự ủng hộ của đủ số đại biểu cần thiết để xác nhận sự đề cử.

Cựu Thống đốc bang Massachusetts Mitt Romney đang đi theo con đường truyền thống nhất. Ông đang tập trung hết sức vào các bang đầu tiên sẽ bỏ phiếu là Iowa, New Hampshire, South Carolina and Michigan, bang ông đã lớn lên.

Các cố vấn của ông Romney gọi đây là chiến lược "nhen lửa". Họ hy vọng rằng sự thể hiện mạnh mẽ ngay từ đầu sẽ thắp lên ngọn lửa, làm nó lan sang các bang lớn hơn sẽ bỏ phiếu vào ngày 5/2. Để đạt được điều này, ông đã chi 12 triệu USD cho quảng cáo trên truyền hình, chủ yếu tại các bang bỏ phiếu sớm.

Cựu Thị trưởng New York Rudolph Giuliani đang thử nghiệm một chiến lược đối lập hoàn toàn. Ông hầu như không dành nhiều thời gian và nguồn lực tại các bang đầu tiên. Thay vào đó, ông Giuliani tính toán rằng ông có thể giành được sự ủng hộ lớn của các đại biểu vào ngày 5/2, khi nhiều bang lớn bỏ phiếu, kể cả New York, New Jersey, California, Pennsylvania và Illinois. Giuliani vẫn chưa tiến hành một quảng cáo riêng rẽ nào trên truyền hình dù ông quyên góp được nhiều tiền hơn một chút so với ông Romney.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Arizona John McCain đang tập trung các nguồn lực ít ỏi nhằm giành chiến thắng ở New Hampshire, nơi cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trong cả nước thường là động lực cho các ứng cử viên những năm trước đó. Ông McCain từng thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire vào năm 2000. Ông biết rằng, nếu không có sự lặp lại này, những hy vọng của ông trong năm 2008 có thể bị tổn hại bởi vì cho tới tận hiện tại, số tiền ông quyên góp được cho chiến dịch vận động tranh cử ít hơn so với các đối thủ chính của ông.

Và cựu Thượng nghị sĩ Tennessee Fred Thompson, một người đến sau trong cuộc đua giành sự đề cử của GOP, đang thử nghiệm cái gì đó của một chiến lược lai tạp. Ông hy vọng sẽ đạt được những kết quả đáng tin cậy tại các bang bỏ phiếu sớm, đầy ảnh hưởng ở miền nam, kể cả South Carolina và Florida. Chính khách này cũng hy vọng cuộc đua đầu tiên sẽ diễn ra trong thời gian đủ dài để ông tận dụng vị thế "người miền nam duy nhất ở top đầu".

Cuộc đua mở rộng

Trong những năm gần đây, sự đề cử của đảng Cộng hòa đã vượt ra ngoài những câu chuyện tương đối dễ dự đoán. Những "trận chiến lớn" thường xảy ra tại các bang bỏ phiếu sớm, nơi các ứng viên hy vọng có thể nắm giữ được xung lực đưa họ tới ngày "Siêu thứ Ba" ("Super Tuesday") bằng cách làm buồn lòng những đối thủ sáng giá.

Tuy nhiên năm nay, giới lãnh đạo GOP vẫn chưa thống nhất về một ứng cử viên nào và một lịch bỏ phiếu dễ thay đổi đã góp phần tạo ra quan điểm chính trị không rõ ràng trong những người Cộng hòa. Việc đề cử có thể được định đoạt vào ngày 5/2, khi khoảng 20 bang sẽ chọn ra các đại biểu tham dự hội nghị quốc gia của GOP.

Các chiến lược đa dạng không đơn giản chỉ phản ánh các cách đánh cược khác nhau về biện pháp tốt nhất giành đề cử của đảng. Mỗi chiến dịch vận động khắc họa một chiến lược tranh cử, nhằm nêu bật đặc trưng tốt nhất của các ứng viên cũng như tìm cách tránh lãng phí các nguồn lực.

Tom Rath, một nhà hoạt động chính trị kỳ cựu từ New Hampshire đang cố vấn chiến dịch cho ông Romney, cho hay chiến lược hiện tại của cựu thống đốc có ích đối với những ứng viên không nổi tiếng khắp cả nước. Ông đã đặt ra mục tiêu giành thắng lợi trong các vòng bỏ phiếu thử, vượt xa các đối thủ trong việc gây quỹ và khuếch trương hình ảnh tại bang bỏ phiếu đầu tiên.

Mặc dù ông Romney chỉ đứng thứ 4 trong các cuộc thăm dò dư luận toàn quốc nhưng ông dẫn đầu trong các cuộc trưng cầu dân ý ở Iowa and New Hampshire. Theo ông Rath, sự lớn mạnh trong năm 2004 của nghị sĩ Dân chủ John Kerry, từ những con số đơn lẻ khắp toàn quốc cho tới sự đề cử của đảng, cho thấy một số thắng lợi ban đầu có thể giúp tiến xa về sau.

Ông Rath tuyên bố: "Thắng lợi tạo nên thắng lợi. Thuyết của chúng tôi là sự thắng lợi hay những thể hiện mạnh mẽ ở các giai đoạn đầu sẽ thay đổi ’trận tuyến’ một cách đáng kể... Nếu chúng tôi không bắt đầu cuộc đua cho mãi tới ngày 5/2 - như ông Giuliani và có thể cả ông Thompson nữa - thì mọi thứ sẽ rất khó khăn đối với chúng tôi".

Chiến lược của Giuliani

Ông Giuliani đã nổi tiếng vì vai trò lãnh đạo trong sự kiện 11/9 đến nỗi mà chiến dịch vận động của ông không cần tới việc quảng bá ứng cử viên theo cách như trên. Và nhóm tham gia chiến dịch của ông biết rằng một người New York ăn nói cứng rắn và ủng hộ quyền được nạo phá thai có thể không tạo lợi thế tại những bang với các khu bầu cử của người Cộng hòa bảo thủ như Iowa và South Carolina.

Các cố vấn của Giuliani cho rằng chẳng có mấy đại biểu thực sự thất bại tại các bang bỏ phiếu sớm và phần lớn những bang này sẽ lựa chọn các đại biểu dựa trên cơ sở phân chia tỉ lệ. Các cố vấn hy vọng ông Giuliani có thể xây dựng được một bức tường lửa ủng hộ ở các bang ôn hòa hơn, vốn sẽ bầu cử sơ bộ vào ngày 5/2. Những bang này sẽ cởi mở đối với thông điệp của ông.

Chiến lược là sự mở rộng tuyên bố mà ông Giuliani đưa ra trong quá trình vận động tranh cử khi ông tự ví mình là ứng cử viên phù hợp nhất cho vị trí dẫn đầu GOP trong tổng tuyển cử.

Phát biểu tại diễn đàn Ủy ban người Cộng hòa Hồi giáo ở Washington, ông Giuliani nói: "Chúng tôi sẽ không chiến thắng trong cuộc bầu cử kế tiếp này nếu chúng tôi không tiến hành chiến dịch vận động ở New York và California. Tôi là người có thể trở thành ứng cử viên liên bờ biển".

Tuy nhiên, theo nhà chiến lược Cộng hòa Scott Reed, người chuyên trách chiến dịch vận động tranh cử năm 1996 của chính trị gia Bob Dole, chiến lược của ông Giuliani là chiến lược mới. "Ông Giuliani đang cố gắng làm một cái gì đó chưa từng diễn ra, bỏ qua Iowa và New Hampshire và đợi cho tới cuộc đấu 5/2 để ghi bàn thắng", ông Reed nhận định.

McCain hy vọng vụt sáng lần thứ hai

Ông McCain từng hy vọng sẽ tiến hành một chiến dịch vận động quốc gia có nhiều điểm giống với ông Giuliani hơn, tận dụng vị thế triển vọng ngay từ đầu.

Tuy nhiên, sau khi những khó khăn trong việc gây quỹ và chi tiêu hoang phí ngay từ đầu buộc ông phải cắt giảm nhân viên và bỏ bớt chiến dịch quảng cáo như kế hoạch, ông McCain đã phải thay đổi trọng tâm và hy vọng rằng các cử tri New Hampshire sẽ đón chào, ủng hộ ông như họ đã làm năm 2000.

Cho tới tận hiện tại, ông McCain mới chỉ đặt các mẩu quảng cáo ở bang New Hampshire. Các cố vấn của McCain thích chỉ ra rằng chiến thắng của ông ở bang này năm 2000 đã mang tới số tiền quyên quỹ kỉ lục là 2 triệu USD cũng như sự quan tâm miễn phí của đông đảo giới truyền thông.

Một trợ lý giấu tên của ông McCain bình luận về chiến lược tranh cử của chính trị gia này rằng: "Rõ ràng là với một số khó khăn về tài chính, trọng tâm của chiến dịch đã được xác định lại. Nhưng chúng tôi vẫn còn một cơ cấu tổ chức tương đối tốt ở nhiều bang bỏ phiếu vào ngày 5/2. Nếu chúng tôi cần đưa nó vào hoạt động, nó có thể tiến hành tương đối nhanh".
Sự khởi đầu muộn của Thompson

Đối với Thompson, ông đã tham gia cuộc đua quá muộn để có thể xây dựng nên một tổ chức rộng khắp tại những bang bỏ phiếu đầu tiên. Thompson có thể hưởng lợi từ thói quen không thường xuyên theo dõi cách thức đảng lựa chọn các đại biểu.

Theo Peter A. Brown, trợ lý giám đốc viện thăm dò dư luận của ĐH Quinnipiac, GOP sẽ trao quyền chọn thêm đại biểu cho những bang đã bỏ phiếu ủng hộ các ứng cử viên tổng thống của đảng trong những cuộc bầu cử gần đây, trao cho các bang "đỏ" nhiều ảnh hưởng hơn trong việc lựa chọn người được đề cử.

"Nếu Thompson là một ứng cử viên có thể trụ lại vào ngày 2/5, mọi việc sẽ bắt đầu có lợi cho ông ấy. Bạn không thể thắng lợi với các bang đỏ nhưng điều đó tạo ra một sự khác biệt lớn. Nó sẽ giúp bạn trên mọi lĩnh vực".

Động lực

Chuyên gia Appell cho rằng việc không có một ứng cử viên sáng giá rõ ràng, người được cho là sẽ chắc chắn giành được đề cử của GOP, đã tạo động lực cố gắng cho mọi ứng cử viên.

Một ứng cử viên triển vọng có thể đánh đổi hàng tháng lên kế hoạch bằng một vài chiến thắng đúng thời điểm.

"Quan điểm thông thường là nếu bạn sớm tạo được đà, bạn có thể giành ưu thế tới cùng", ông Appell nói thêm.

• Thanh Bình (Theo ABC News)