Tổng thống Bush hôm 10/1 đã kêu gọi Israel phải ngừng chiếm đóng một số vùng đất Ảrập để giúp thành lập một nhà nước Palestine, kêu gọi chấm dứt sự đe dọa khủng bố đối với nhà nước Do Thái.

Tổng thống Bush và Thủ tướng Olmert

Đây được coi là tuyên bố mạnh mẽ nhất của ông Bush trong việc thúc ép Israel từ bỏ các vùng đất mà nước này chiếm đóng trong cuộc chiến tranh Trung Đông 1967. Ông Bush phát biểu như vậy tại Jerusalem sau hai ngày hội đàm riêng rẽ với các lãnh đạo Israel và Palestine.

Ông Bush đã nỗ lực khuyến khích hai bên tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình và nói rằng ông muốn một thỏa thuận hòa bình được ký kết vào thời điểm ông rời Nhà Trắng tháng 1/2009. ’’Điều quan trọng là mỗi bên hiểu rằng thỏa mãn các mục tiêu cơ bản của bên kia là chìa khóa cho một thỏa thuận thành công’’, ông nói.

Ông Bush không đưa ra chi tiết chính xác về nội dung thỏa thuận hòa bình cuối cùng, song tuyên bố của ông vạch ra một số vấn đề mà ông mong đợi các nhà đàm phán sẽ giải quyết. Những vấn đề này bao gồm việc bồi thường cho các gia đình tị nạn Palestine, chứ không phải để họ trở về những ngôi nhà trước kia mà hiện là Israel, điều chỉnh các đường biên giới trước năm 1967 để phù hợp tình hình hiện nay.

Ngoài ra, ông Bush còn cảnh báo hai bên không nên làm bất kỳ việc gì để phá vỡ những lời hứa mà họ đã đưa ra, nếu không các cuộc đàm phán sẽ trở nên khó khăn hơn. Ông cho rằng Israel cần chấm dứt việc mở rộng các khu định cư và xóa bỏ các trạm kiểm soát trái phép, trong khi Palestine cần chống khủng bố và phá hủy hạ tầng của bọn khủng bố.

Các cuộc tấn công gần đây vào Israel bắt nguồn từ bên trong Gaza - vùng đất do nhóm Hồi giáo Hamas kiểm soát, chứ không phải Tổng thống Palestine Abbas. Tuy nhiên, ông Bush không đề cập tới Gaza trong tuyên bố tại Jerusalem. Trước đó, trong cuộc hội đàm với ông Abbas ở bờ Tây, ông Bush nói rằng Gaza là một tình huống khó. ’’Tôi không biết liệu các ngài có thể giải quyết tình hình này trong một năm hay không’’. Ông cho biết Hamas được bầu ra để giúp cải thiện cuộc sống của người Palestine chứ không phải ’’mang lại chẳng điều gì khác ngoài sự đau khổ’’.

Ông còn nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với an ninh Israel. Hôm nay (11/1), ông Bush tiếp tục tới một số nước vùng Vịnh. Ông đã kêu gọi các nước Ảrập chìa tay với Israel - một bước đi mà ông nói rằng lẽ ra nên làm từ lâu.

• Minh Sơn (theo BBC, AP)