Vào lúc 9h40 sáng nay (29/1, giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Bush đã bắt đầu đọc Thông điệp liên bang cuối cùng của ông, thừa nhận nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng chậm lại và quân đội Mỹ tại Iraq sẽ đối mặt với cuộc chiến cam go năm 2008 song đang giành thắng lợi trong cuộc chiến này.

Tổng thống Bush.

Theo các nhà phân tích, phần lớn các mục tiêu mà ông Bush đặt ra trong Thông điệp liên bang cuối cùng này là khá khiếm tốn so với các Thông điệp liên bang trước đây. Vào lúc ông Bush đọc Thông điệp liên bang, một cuộc thăm dò dư luận cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông đã giảm xuống còn chưa tới 40%, năm tồi tệ nhất kể từ khi ông bắt đầu nhậm chức Tổng thống.

Mở đầu bài phát biểu, Tổng thống Bush nói rằng mặc dù nước Mỹ đã đạt được những tiến bộ tốt đẹp song ’’chúng ta vẫn còn những công việc dang dở phía trước và nhân dân Mỹ mong đợi chúng ta hoàn tất những công việc đó’’.

Tổng thống Bush nói rằng ’’sự sáng suốt tập thể của những công dân bình thường là ’’sự chỉ dẫn đáng tin cậy nhất đối với đất nước chúng ta. Để xây dựng một tương lai thịnh vượng, chúng ta phải tin tưởng mọi người với tiền bạc của chính họ và trao quyền cho họ để thúc đẩy nền kinh tế của chúng ta’’.

Kinh tế

Với nhiệm kỳ sắp kết thúc trong chưa đầy 12 tháng nữa, ông Bush đã cố gắng xoa dịu những lo ngại của cử tri Mỹ về nền kinh tế của nước này. ’’Nền kinh tế của chúng ta đang trải qua một thời kỳ không mấy chắc chắn. Ở các bàn bếp khắp nước Mỹ, có những lo ngại về tương lai kinh tế Mỹ. Trong dài hạn, người Mỹ có thể tin tưởng về sự tăng trưởng kinh tế của chúng ta’’, ông Bush nói.

Tuy nhiên, ông thừa nhận việc làm đang tăng trưởng với tốc độ chậm hơn. Tiền lương tăng song giá lương thực và nhiên liệu cũng tăng theo. Xuất khẩu tăng song thị trường nhà ở lại sụt giảm. ’’Trong ngắn hạn, tất cả chúng ta có thể thấy sự tăng trưởng đang chậm lại’’.

Trước đó, ông Bush đã nói với ABC News Radio rằng: ’’Tôi không nghĩ kinh tế Mỹ sẽ suy thoái và một cách để đảm bảo không có suy thoái là Quốc hội Mỹ nhanh chóng thông qua một kế hoạch cả gói kích thích nền kinh tế càng sớm càng tốt’’.

Ông Bush đã hoan nghênh những thỏa thuận với Chủ tịch Hạ viện và lãnh đạo đảng Cộng hòa về một kế hoạch cả gói kích thích tăng trưởng mạnh, bao gồm giảm thuế cho các cá nhân và gia đình, cũng như các biện pháp khuyến khích đầu tư kinh doanh. Ông thề sẽ phủ quyết mọi dự luật tăng thuế và thúc giục Quốc hội sớm thông qua kế hoạch này.

’’Tuần tới, tôi sẽ trình Quốc hội một kế hoạch ngân sách. Kế hoạch này sẽ chấm dứt hoặc giảm mạnh 151 chương trình chi tiêu lãng phí lên tới hơn 18 tỷ USD. Ngân sách mà tôi đệ trình sẽ giúp nước Mỹ đạt được thặng dư ngân sách trong năm 2012. Các gia đình Mỹ phải cân bằng ngân sách của họ và chính phủ của họ cũng vậy’’.

Ông Bush đã yêu cầu Quốc hội thông qua luật cải cách Fannie Mae and Freddie Mac, hiện đại hóa Cục nhà ở liên bang và cho phép các cơ quan nhà ở liên bang phát hành trái phiếu miễn thuế để giúp những người sở hữu nhà ở có tiền trả cho các khoản thế chấp của họ. ’’Đây là một thời điểm khó khăn đối với nhiều gia đình Mỹ và bằng những biện pháp này, chúng ta có thể giúp nhiều người giữ được nhà của  họ’’.

Ông Bush kêu gọi Quốc hội cải cách hệ thống chăm sóc các cựu chiến binh bị thương và giúp họ xây dựng cuộc sống mới, nhằm đáp ứng nhu cầu của một cuộc chiến mới và một thế hệ mới. ’’Gia đình các quân nhân của chúng ta cũng hy sinh cho nước Mỹ. Họ phải chịu đựng những đêm mất ngủ và vật lộn hàng ngày để chăm sóc con cái trong khi một người thân yêu đang chiến đấu ở nơi xa. Chúng ta có trách nhiệm trợ giúp họ’’. 

Năng lượng và nghiên cứu

Ông Bush ngay trước lúc đọc Thông điệp liên bang

Ông kêu gọi một thỏa thuận quốc tế giảm và cuối cùng là đảo ngược sự gia tăng khí thải nhà kính. Tuy nhiên, thỏa thuận này chỉ có hiệu quả nếu có cam kết của mọi nền kinh tế lớn. ’’Mỹ cam kết tăng cường an ninh năng lượng của chúng tôi và chống lại sự biến đổi khí hậu toàn cầu. Và cách tốt nhất để đạt được những mục tiêu này là Mỹ tiếp tục dẫn đầu trong việc phát triển các công nghệ hiệu quả hơn về năng lượng và công nghệ sạch hơn’’.

Ông Bush đã yêu cầu Quốc hội Mỹ tăng gấp đôi sự  hỗ trợ của liên bang cho nghiên cứu cơ bản về vật lý. Ông cũng nói rằng các nhà nghiên cứu y học phải được tạo điều kiện hơn nữa để tìm ra những biện pháp chữa trị mới nhưng họ cũng cần phải tôn trọng các nguyên tắc đạo đức. ’’Khi chúng ta khám phá những con đường nghiên cứu hứa hẹn, chúng ta cũng phải đảm bảo rằng mọi sự sống được đối xử bằng nhân phẩm. Do vậy, tôi kêu gọi Quốc hội thông qua luật cấm các biện pháp vô đạo đức chẳng hạn như mua, bán, cấp bằng sáng chế hoặc nhân bản người’’, ông nói.

Nhập cư

Về nhập cư, Tổng thống Mỹ nói rằng nước Mỹ cần bảo vệ các đường biên giới. Mỹ đã xây dựng các hàng rào và sử dụng công nghệ tiên tiến để ngăn chặn các vụ vượt biên bất hợp pháp. Vào cuối năm nay, chính phủ sẽ tăng gấp đôi số lính biên phòng. ’’Tuy nhiên, chúng ta cũng cần thừa nhận rằng chúng ta sẽ không bao giờ bảo vệ được hoàn toàn biên giới của chúng ta cho tới khi chúng ta tìm ra cách hợp lý để các công nhân nước ngoài tới Mỹ và hỗ trợ nền kinh tế Mỹ’’.

Chống khủng bố

’’Chính sách đối ngoại của chúng ta được dựa trên một tiền đề rõ ràng: Chúng tôi tin tưởng rằng khi được trao cơ hội mọi người sẽ lựa chọn một tương lai tự do và hòa bình’’, ông Bush nói.

Ông Bush nói rằng trong 7 năm qua ’’chúng ta đã chứng kiến những giây phút đầy xúc động trong lịch sử tự do. Chúng ta đã thấy những công dân ở Grudia và Ukraine đứng lên đòi quyền bầu cử tự do và công bằng. Chúng ta đã thấy người dân Lebanon xuống đường đòi độc lập. Chúng ta đã chứng kiến người Afghanistan thoát khỏi sự bạo tàn của Taliban và lựa chọn một tổng thống mới, một quốc hội mới. Chúng ta đã thấy người Iraq ăn mừng sự tự do của họ. Những hình ảnh tự do này đã tiếp thêm nghị lực cho chúng ta’’.

’’Cũng trong 7 năm qua, chúng ta đã chứng kiến những hình ảnh làm chúng ta  bật khóc. Chúng ta đã thấy những người dân ở Lebanon và Pakistan khiêng quan tài của những nhà lãnh đạo mà họ yêu quý. Những nhà lãnh đạo này đã bị ám sát. Chúng ta đã chứng kiến cảnh các vị khách dự đám cưới với quần áo dính đầy máu loạng choạng bước ra từ một khách sạn ở Jordan, người Afghanistan và Iraq bị nổ tung trong các vụ đánh bom nhằm vào những thánh đường, các khu chợ. Các đoàn tàu ở London và Madrid bị bom phá hủy. Vào một ngày tháng 9 quang đãng, chúng ta thấy hàng nghìn đồng bào của chúng ta thiệt mạng trong nháy mắt’’.

’’Những hình ảnh khủng khiếp này là một lời nhắc nhở. Kể từ 11/9/2001, chúng ta đã tiến hành cuộc chiến chống khủng bố. Chúng ta vẫn theo đuổi con đường này, sẽ gia tăng áp lực và sẽ đưa kẻ thù của chúng ta ra xét xử. Bọn khủng bố phản đối mọi nguyên tắc nhân đạo và phép tắc mà chúng ta tôn trọng. Tuy nhiên, trong cuộc chiến chống khủng bố này, có một điều mà chúng ta và kẻ thù cùng nhất trí. Trong dài hạn, nam giới và nữ giới, những người tự do quyết định vận mệnh của họ, sẽ bác bỏ khủng bố và từ chối sống dưới chế độ chuyên chế. Và đó chính là lý do bọn  khủng  bố đang chiến đấu để ngăn cản sự lựa chọn này của người dân ở Lebanon, Iraq, Afghanistan, Pakistan và các vùng lãnh thổ Palestine. Đó là lý do tại sao chúng ta đang tuyên truyền hy vọng về tự do, vì an ninh của nước Mỹ và hòa bình thế giới’’.

Cuộc chiến Iraq

Tổng thống Bush

Ông Bush cũng tuyên bố rằng chiến lược ở Iraq của ông hứa hẹn sự chiến thắng và khả năng trở về nước của khoảng 160.000 lính Mỹ tại đó. ’’Mục tiêu của chúng ta trong năm tới là duy trì và tiếp tục xây dựng những thành công mà chúng ta đã đạt được trong năm 2007, đồng thời chuyển sang giai đoạn tiếp theo của chiến lược. Quân đội Mỹ đang chuyển từ các hoạt động dẫn đầu sang việc phối hợp với lực lượng Iraq và cuối cùng là nhiệm vụ giám sát’’, ông nói.

Tổng thống Mỹ đã bảo vệ quyết định tăng thêm 30.000  lính Mỹ tới Iraq hồi tháng 1/2007 - sự tăng quân mà vẫn chưa mang lại sự hòa giải chính trị nào tại đất nước Trung Đông này. Ông Bush nói rằng trong thời gian tới sẽ rút 20.000 quân Mỹ về nước. Sự giảm quân thêm nữa sẽ phụ thuộc vào tình hình Iraq và sự khuyến nghị của các tư lệnh Mỹ. Ông kêu gọi Quốc hội Mỹ tài trợ đầy đủ cho quân đội ở Iraq, hứa hẹn rằng ’’trong cuộc chiến phía trước, các bạn sẽ có mọi thứ cần thiết để bảo vệ đất nước chúng ta’’.

Tuy nhiên, năm 2007 là năm chết chóc nhất đối với quân đội Mỹ kể từ cuộc xâm lược Iraq 2003 và các quan chức Iraq cho rằng phải tới năm 2012 họ mới có thể kiểm soát hoàn toàn an ninh ở đất nước này.

’’Chúng ta đang nhìn thấy một số dấu hiệu đáng khích lệ. Chính phủ Iraq đang chia sẻ nguồn thu từ dầu mỏ với các tỉnh. Quốc hội Iraq gần đây đã thông qua luật lương hưu. Họ đang thảo luận một dự luật về phạm vi quyền lực cho các tỉnh. Iraq vẫn còn một chặng đường dài để đi. Tuy nhiên, sau hàng thập kỷ độc tài và sự đau đớn của bạo lực bè phái, sự hòa giải đang diễn ra và người dân Iraq đang kiểm soát tương lai của họ’’.

Ông Bush cảnh báo: ’’Một Iraq tự do sẽ không có chỗ trú ẩn cho al-Qaeda. Một Iraq tự do sẽ cho hàng triệu  người ở Trung Đông thấy rằng một tương lai tự do có thể tới với họ. Một Iraq tự do sẽ là bạn của nước Mỹ, một đối tác chống khủng bố và là một nguồn ổn định tại một vùng nguy hiểm trên thế giới. Trái lại, một Iraq thất bại sẽ khuyến khích các phần tử cực đoan, làm Iran mạnh thêm và là bàn đạp để bọn khủng bố mở những cuộc tấn công mới vào bạn bè, đồng minh và đất nước chúng ta’’.

’’Kẻ thù của chúng ta đã làm rõ ý định của chúng. Tư lệnh hàng đầu của al-Qaeda tại Iraq đã tuyên bố rằng chúng sẽ không nghỉ cho tới khi chúng tấn công chúng ta ở Washington. Chúng ta cũng sẽ không nghỉ. Chúng ta sẽ không nghỉ cho tới khi đánh bại kẻ thù này’’.

Afghanistan

Theo ông Bush, tại Afghanistan, Mỹ và 25 đồng minh Nato cũng như 15 quốc gia đối tác đang giúp nhân dân Afghanistan bảo vệ sự tự do và tái thiết đất nước này. Nhờ có sự dũng cảm của quân đội và người dân, Afghanistan từ chỗ là một thiên đường an toàn đối với al-Qaeda giờ trở thành một nền dân chủ non trẻ, nơi các bé trai và bé gái đang được tới trường. Những con đường và bệnh viện mới đang được xây dựng. Và người dân đang nhìn về tương lai với hy vọng mới.

’’Những thành công này phải tiếp tục. Do vậy, chúng ta sẽ tăng thêm 3.200 lính thủy đánh bộ tại Afghanistan, nơi họ sẽ chiến đấu chống khủng bố và huấn luyện quân đội, cảnh sát Afghanistan. Đánh bại Taliban và al-Qaeda có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh của chúng ta và tôi cảm ơn Quốc hội đã ủng hộ sứ mạng quan trọng của Mỹ tại Afghanistan’’, ông Bush nói. 

Iran

Ông Bush vẫy tay chào khi rời bục phát biểu

Ông Bush cũng kêu gọi các lãnh đạo Iran tiến hành cải cách chính trị và ’’ngừng ủng hộ khủng bố ở nước ngoài’’, đồng thời nói với người dân Iran rằng ’’Chúng tôi không cãi vã với các bạn, chúng tôi tôn trọng truyền thống và lịch sử của các bạn và chúng tôi mong đợi ngày các bạn có tự do’’.

’’Iran đang tài trợ và huấn luyện các nhóm chiến binh ở Iraq, ủng hộ bọn khủng bố Hezbollah ở Lebanon và hậu thuẫn Hamas ngầm phá hoại hòa bình ở vùng đất Thánh. Tehran cũng đang phát triển các tên lửa đạn đạo với tầm bắn ngày càng xa và tiếp tục làm giàu uranium, nhiên liệu có thể được sử dụng để sản xuất vũ khí hạt nhân... Các lãnh đạo Iran đang đàn áp một dân tộc tốt bụng và tài năng’’, ông Bush nói. 

Ông Bush cũng kêu gọi giữ nguyên chiến lược đối với Afghanistan, nhấn mạnh cú huých hòa bình Trung Đông của ông và kêu gọi Quốc hội Mỹ phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do với Colombia, Panama, và Hàn Quốc.

Tổng thống Bush cũng nói rằng Mỹ đang chống lại các lực lượng cực đoan ở vùng đất Thánh, ’’nơi chúng ta có lý do mới để hy vọng. Người Palestine đã bầu một tổng thống, người thừa nhận chống khủng bố là việc làm quan trọng để thành lập một  nhà nước nơi nhân dân của ông có thể sống trong nhân phẩm và hòa bình với Israel. Israel có các lãnh đạo thừa nhận rằng một nhà nước Palestine hòa bình, dân chủ sẽ là một nguồn an ninh lâu dài. Đã tới lúc một Israel dân chủ và một nhà nước Palestine cùng chung sống hòa bình’’, ông Bush nói.

’’Tôi sẽ làm mọi thứ có thể để giúp họ đạt được một hiệp định hòa bình vào cuối năm nay’’, ông Bush tuyên bố.

Chống bệnh tật, đói nghèo

Ông Bush nói rằng nước Mỹ đang dẫn đầu trong cuộc chiến chống đói nghèo, bệnh tật toàn cầu bằng các sáng kiến giáo dục mạnh mẽ và viện trợ nhân đạo. Ngày nay, hơn 50% viện trợ lương thực của thế giới do Mỹ cung cấp. Ông Bush kêu gọi Quốc hội ủng hộ một đề xuất cung cấp viện trợ lương thực bằng cách trực tiếp đặt mua nông phẩm từ các nông dân tại các nước đang phát triển, do vậy có thể giúp xây dựng nông nghiệp địa phương và phá vỡ vòng đói nghèo.

Ông kêu gọi Quốc hội thông qua một khoản ngân sách 30 tỷ USD để chống HIV/AIDS trong 5 năm tới. ’’Với sự giúp đỡ của các bạn, chúng ta đang nỗ lực cắt giảm 50% số ca tử vong do sốt rét ở 15 nước châu Phi. Kế hoạch khẩn cấp chống AIDS của chúng ta đang điều trị cho 1,4 triệu người. Chúng ta có thể mang lại hy vọng và điều trị cho nhiều người hơn nữa’’.

Tổng thống Bush kết thúc Thông điệp liên bang vào lúc 10g30 phút.

• Minh Sơn (tổng hợp)