Trong cuộc tranh luận nảy lửa được truyền hình trực tiếp vào sáng 22/2 (giờ Việt Nam), hai ứng viên Obama và Hillary thuộc đảng Dân chủ đã nỗ lực ghi điểm bằng những giải pháp cho các vấn đề quan trọng mà nhiều cử tri quan tâm như chính trị, kinh tế, nhập cư, chăm sóc y tế và đối ngoại, song cũng không quên chỉ trích lẫn nhau.

Obama và Hillary đang tranh luận

Đây là cuộc tranh luận cuối cùng giữa hai ứng viên này trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu sơ bộ chọn ứng viên tổng thống cho đảng Dân chủ vào ngày 4/3 tới tại bang Ohio và Texas. Cuộc tranh luận diễn ra tại khuôn viên ĐH Texas, với 1.600 người tham dự.

Các cuộc bỏ phiếu tại Texas và Ohio vào ngày 4/3 tới được coi là các ’’trận chiến’’ mà bà Hillary buộc phải thắng và cuộc tranh luận này là một cuộc sát hạch lớn đối với chiến dịch vận động tranh cử đang yếu thế của bà.

Bà Hillary đã mở màn cuộc tranh luận bằng cách nói với các cử tri rằng bà ’’dâng hiến cả cuộc đời đầy kinh nghiệm và những kết quả đã được chứng minh’’, mô tả bản thân là một ứng viên của những giải pháp. ’’Tôi nghĩ rằng ngôn từ có ý nghĩa quan trọng song hành động có tiếng vang hơn lời nói và tôi hiến dâng điều đó’’, bà nói

Thượng nghị sĩ Obama nói rằng mặc dù ông và bà Hillary có cùng lập trường về nhiều chính sách song vẫn ’’có một sự bất đồng cơ bản giữa chúng tôi về cách tiến hành những thay đổi’’.

Kêu gọi thay đổi

Obama và Hillary cũng ’’choảng’’ nhau về vấn đề ’’ăn cắp ngôn từ’’.’’Nếu sự ứng cử của ông chỉ toàn là những lời nói thì ông nên sử dụng những ngôn từ của chính ông’’, bà Hillary nói, đề cập tới việc ông Obama sao chép ngôn từ mà một trong những người ủng hộ bà Hillary, Thống đốc bang Massachusetts Deval Patrick, đã sử dụng.

’’Sao chép toàn bộ các trang không phải là sự thay đổi mà các bạn có thể tin vào, đó là sự thay đổi mà các bạn có thể sao chép’’, bà Hillary nói tiếp. 

Ông Obama đáp lại bằng thái độ khinh thị: ’’Chúng ta không nên cấu xé nhau bây giờ, mà nên đưa đất nước này tiến lên’’, nói rằng những cáo buộc gần đây liên quan tới việc ông đã ăn cắp ngôn từ của đối thủ cho các bài diễn văn vận động tranh cử của ông là dấu hiệu cho thấy chính trị đã bước vào ’’giai đoạn bàn chuyện tầm phào. Mọi người bắt đầu mệt mỏi vì việc đó’’.

’’Nếu chúng ta không thống nhất đất nước này, và không dừng sự cãi vã bất tận, tập trung vào các giải pháp và giảm ảnh hưởng của các nhóm quyền lợi đặc biệt vốn chi phối Washington bấy lâu... chúng ta sẽ chẳng làm được gì hết’’, ông Obama nói. Ông nói rằng ’’cái đang thiếu hiện nay không phải là những ý tưởng hay. Vấn đề của chúng ta là Washington đã trở thành một nơi mà những ý tưởng hay lụi tàn.

Y tế và năng lực làm tổng thống

Hai ứng viên cũng xung đột về chăm sóc y tế và sự sẵn sàng tiếp quản Nhà Trắng. Hillary đã đề xuất hệ thống chăm sóc y tế phổ thông cho mọi công dân Mỹ. Kế hoạch của Obama không có việc đó và Hillary một lần nữa chỉ trích rằng đề xuất của Obama khiến 15 triệu người Mỹ không có bảo hiểm.

Khi được hỏi liệu bà có nghĩ ông Obama thiếu kinh nghiệm làm tổng thống hay không, bà Clinton điểm lại một loạt các diễn biến quốc tế, trong đó có việc Đại sứ quán Mỹ ở Belgrade bị đốt phá hôm 21/2 và cho rằng Nhà Trắng cần kinh nghiệm mà bà có. Tuy nhiên, ông Obama viện dẫn việc bà Hillary đã ủng hộ ông Bush tiến hành cuộc chiến ở Iraq là bằng chứng về việc bà thiếu suy đoán vào những thời khắc trọng đại. 

Tuy nhiên, hai ứng viên ít xung đột hơn về kinh tế và chính sách đối ngoại.

Kinh tế

Khi được hỏi một tổng thống Hillary sẽ khác biệt thế nào với một tổng thống Obama về kinh tế, cả hai ứng viên nhấn mạnh rằng họ có những kế hoạch tương tự cho nền kinh tế Mỹ bởi đó là ’’chương trình nghị sự của đảng Dân chủ’’.

Ông Obama nói rằng cần phải khôi phục sự cân bằng và công bằng cho nền kinh tế Mỹ. ’"Chúng ta phải ngừng giảm thuế cho các công ty đang chuyển việc làm ra nước ngoài và giảm thuế cho những công ty đang đầu tư vào Mỹ. Chúng ta phải chấm dứt chính sách cắt giảm thuế của ông Bush cho những người giàu và giảm thuế cho tầng lớp trung lưu Mỹ và những người lao động Mỹ cần sự giảm thuế đó. 

Thượng nghị sĩ Hillary nói rằng cần phải giải quyết ngay tức thì cuộc khủng hoảng tín dụng nhà đất ở Mỹ. ’’Tôi đã nói trong gần một năm qua rằng chúng ta phải dẹp bỏ những biện pháp lạm dụng của các nhà cho vay. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần tạm hoãn các món nợ cho những người mua nhà đất’’, bà nói. Nếu được bầu làm tổng thống Mỹ, bà sẽ ra lệnh hoãn nợ 90 ngày và đóng băng lãi suất trong 5 năm.

Cải cách hệ thống nhập cư

Về nhập cư, cả hai ứng viên nói rằng Mỹ cần cải cách toàn diện về vấn đề này. Bà Hillary tuyên bố sẽ đưa ra giải pháp cho vấn đề này trong vòng 100 ngày đầu tiên nắm quyền. Còn ông Obama cho rằng cần phải ’’hạ giọng’’ khi tranh luận về nhập cư. ’’Chúng ta là một quốc gia pháp quyền và chúng ta là một đất nước của những người nhập cư. Chúng ta có thể dung hòa hai việc này’’, ông nói.

Bà Hillary và ông Obama đều đã bỏ phiếu ủng hộ Tổng thống Bush xây dựng hàng rào biên giới giữa Mỹ và Mexico song cả hai nói rằng họ sẽ tư vấn với các lãnh đạo ở những vùng biên giới này về nơi nào cần hàng rào và có thể sử dụng các biện pháp khác để bảo vệ biên giới hay không.

Đối ngoại

Về Cuba, Obama nghĩ rằng chính sách của Mỹ đối với đất nước này là một sự ’’thất bại’’. Khi được hỏi liệu bà sẽ gặp người kế nhiệm Chủ tịch Cuba Fidel Castro và lãnh đạo Iran hay không, bà Hillary đáp lại sẽ không làm điều đó ’’cho tới khi có bằng chứng rằng sự thay đổi đang diễn ra’’ ở Cuba và Iran. Trong khi đó, ông Obama khẳng định sẽ gặp lãnh đạo tương lai của Cuba và Iran mà không có điều kiện tiên quyết nào, song nói thêm ’’Thượng nghị sĩ Hillary đúng khi nói rằng phải có sự chuẩn bị’’ trước các cuộc gặp.

Hillary buộc phải thắng

Lần cuối cùng Hillary và Obama tranh luận là trước các cuộc bỏ phiếu sơ bộ ’’Thứ ba trọng đại’’. Cả hai đã giành được chiến thắng lớn trong các cuộc đua này. Tuy nhiên, Obama đã vượt Hillary kể từ sau ’’Thứ ba trọng đại’’ khi giành thắng lợi liên tiếp trong 11 cuộc bỏ phiếu sơ bộ tiếp theo tại các bang của Mỹ. Bà Hillary đang làm mọi thứ có thể để ngăn đà chiến thắng của Obama.

Hillary đang đối mặt với một cuộc đấu cam go. Bà gánh chịu hết thất bại này tới thất bại khác kể từ Thứ ba trọng đại. Ngoài ra, đối thủ Obama của bà còn gây quỹ được gấp ba lần số tiền tháng trước. Ngay cả cựu Tổng thống Clinton cũng phải thừa nhận hôm 20/2 trong khi trợ giúp bà Hillary vận động tranh cử ở Texas rằng vợ ông phải thắng ở Texas và Ohio khi những bang này tổ chức bỏ phiếu sơ bộ vào ngày 4/3 tới, cùng với Vermont và đảo Rhode. Texas, với 193 đại biểu, là phần thưởng giá trị nhất của ngày hôm đó. Ohio có 141 đại biểu.

Theo các nhà phân tích, lá phiếu của những người lao động chân tay sẽ có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong cả hai cuộc bỏ phiếu và chiến dịch vận động của bà Hillary đã bắt đầu nhằm vào những công nhân thu nhập thấp. Bà Hillary đã vận động rất tốt đối với các cử tri Mỹ Latinh, những người có thể đóng vai trò lớn trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ tại Texas ngày 4/3 và chiếm đa số ở bang này.

Tuy  nhiên, trong nỗ lực trở thành tổng thống da đen đầu tiên của Mỹ, Obama gần đây đã giành được sự ủng hộ của một số nghiệp đoàn hùng mạnh, trong đó có nghiệp đoàn lái xe tải.

Theo tính toán của AP, cho tới nay, Obama đã giành được sự ủng hộ của 1.353 đại biểu, so với 1.264 đại biểu của bà Hillary. Để được bầu làm ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, ứng viên phải giành được sự ủng hộ của 2.225 đại biểu - những người sẽ tham dự đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ vào tháng 8 tới để chính thức chọn ứng viên tổng thống cho đảng này

• Minh Sơn (tổng hợp)