Người dân Nga đã bầu Phó Thủ tướng thứ nhất Dmitry Medvedev, một luật sư 42 tuổi, làm tổng thống mới của họ, mở ra một thời kỳ khó có thể dự báo ở phía trước đối với quốc gia rộng lớn, nhiều dầu khí này.

Medvedev và Putin

Với 80% phiếu bầu đã được kiểm, Ủy ban bầu cử trung ương Nga thông báo ông Medvedev đã giành được 69% phiếu bầu, bỏ xa ba đối thủ còn lại. Chiến thắng của ông Medvedev là chắc chắn. Ông Medvedev sẽ nhậm chức vào ngày 7/5 tới.

Trong tám năm qua, nước Nga đã trở nên giàu có hơn và có ảnh hưởng lớn hơn dưới sự lãnh đạo kiên quyết của Tổng thống Putin. Giờ với việc ông Putin sẽ nhường lại chiếc ghế tổng thống cho ông Medvedev và lùi lại để nắm giữ cương vị thủ tướng Nga, câu hỏi lớn nhất, vẫn chưa có câu trả lời, lơ lửng bên trên Moscow: ông Putin và nhân vật được ông bảo trợ sẽ chia sẻ quyền lực như thế nào? Một số nhà quan sát nghi ngờ cả hai sẽ sẵn sàng đóng vai trò thứ yếu trong thời gian dài.

Ông Putin, bị hiến pháp cấm làm tổng thống nhiệm kỳ ba, đã không tỏ dấu hiệu từ bỏ quyền lực. Thay vào đó, ông đã chọn người kế nhiệm và tuyên bố ông sẽ trở thành thủ tướng trong chính quyền của ông Medvedev, rằng hai người sẽ hợp tác với nhau trong những năm tới. Gần đây, ông Putin đã mô tả công việc của thủ tướng là quyền lực hành pháp cao nhất mặc dù khi làm tổng thống ông nắm quyền tối cao.

Trong khi đó, gần đây ông Medvedev cũng phát biểu rằng ’’Không có hai, ba hoặc năm trung tâm quyền lực. Tổng thống là người lãnh đạo và có thể là người lãnh đạo duy nhất, theo Hiến pháp’’.

Luật Kremlin

Hình ảnh quyền hành pháp được chia sẻ giữa hai lãnh đạo đã gây ra sự nghi ngờ lớn. ’’Nguy hiểm không phải nằm ở sự không tương thích của hai vị trí quyền lực này mà là sự hóa trang tâm lý của Medvedev. Tôi không nghĩ ông ấy chỉ là một con rối hoặc chỉ là một người không có cá tính. Tôi nghĩ ông ấy là một chính trị gia mạnh hơn vẻ bề ngoài’’, Leonid Sedov, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Levada của Moscow - một cơ quan thăm dò độc lập - nhận định.

Một số người chỉ trích Putin đã dự đoán rằng ông sẽ tiếp tục chỉ huy, sử dụng Medvedev như một công cụ phục tùng mệnh lệnh. Những người khác dự đoán ông Putin thậm chí có thể cố gắng chuyển một số quyền từ tổng thống sang thủ tướng mặc dù ông nói rằng ông sẽ không xem xét thay đổi cơ cấu quyền lực hiện nay.

’’Trong lúc này, các quyết định quan trọng sẽ được cả ông Putin và Medvedev đưa ra. Chúng ta không biết các mối quan hệ của họ sẽ như thế nào sau đó song lúc này họ sẽ là hai người với một bàn tay quyền lực’’, Sergei Markov, một luật sư thuộc đảng Nước Nga thống nhất của ông Putin, người gần gũi với Kremlin, nhận định.

Ông Medvedev là một trợ lý lâu năm của ông Putin, người đã theo ông Putin suốt chặng đường từ ĐH Leningrad tới Moscow. Trong mắt của cử tri Nga, ông là một ứng viên trước sau như một và cho tới nay ông đã đóng vai này rất hoàn hảo. Trong những lần xuất hiện trước công chúng, ông Medvedev không ngớt lời ca ngợi tám năm cầm quyền của Tổng thống Putin và thận trọng tránh mọi nhận xét về chính sách mà có thể mâu thuẫn với chương trình nghị sự của Putin. Ông mỉm cường rạng rỡ bên cạnh ông Putin ngay cả khi ông bị chế nhạo trong những bức tranh biếm họa và những câu chuyện đùa trên góc phố rằng ông là con rối của một ông chủ hùng mạnh.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng mọi việc sẽ rõ ràng ngay khi ông Medvedev tiếp quản Kremlin vào ngày 7/5 tới. Nhiều nhà quan sát tin rằng ông Medvedev chỉ giả vờ hợp tác mà thôi, giữ vững lòng tôn kính mà người bảo trợ ông mong đợi và chờ thời cơ để giành quyền. Họ cảnh báo những xung đột gây mất ổn định có thể nổ ra khi hai nhân vật này tranh giành quyền lực.

’’Ông Medvedev chắc chắn sẽ chơi trò chơi của chính ông ấy. Ông ấy chắc chắn thay đổi ruột gan, giống như ông Putin đã làm khi lên nắm quyền. Tôi hoàn toàn không tin ông Putin và Medvedev sẽ duy trì được các mối quan hệ tốt. Giờ trông Medvedev có vẻ yếu song ngay khi những cánh cửa khép lại và ông ấy ở bên trong Kremlin, ông ấy sẽ vùng lên. Đó là luật Kremlin’’, Alexei Mukhin, Giám đốc Trung tâm thông tin chính trị, nhận định.

Medvedev - Cá tính chưa được thử thách

Ông Putin lên nắm quyền khi còn là một nhân vật không mấy tiếng tăm, do cựu Tổng thống Boris Yeltsin nâng đỡ. Giống như ông Medvedev, ông Putin bước vào điện Kremlin cùng với những lời bàn ra tán vào rằng ông sẽ không bao giờ nắm giữ quyền lực thực sự của tổng thống hoặc không thể thoát khỏi cái bóng dài của người tiền nhiệm.

Người Nga vẫn còn nhớ ký ức đó. Ông Putin đã nhanh chóng nổi lên là một chính trị gia mạnh, người đã khiến các bè phái ở Kremlin đấu đá lại nhau để củng cố quyền lực. Ngày nay, ông được tôn kính, là mẫu mực mang lại sự ổn định.

Medvedev và Putin có sự khác biệt. Trong khi Putin là một cựu điệp viên KGB thì Medvedev là một giáo sư luật, thương gia và chủ tịch tập đoàn năng lượng Gazprom. Ông Putin nhìn thế giới qua lăng kính của một điệp viên có kỷ luật, thỉnh thoảng nở một nụ cười mỉa mai. Ông mặc quân phục và thể hiện những tư thế đầy nam tính trước các phóng viên ảnh: bắn súng lục, điều khiển máy bay chiến đấu đồ chơi hoặc tập võ judo.

Trái lại, ông Medvedev chụp ảnh trong tháng này cùng với các thành viên của ban nhạc Deep Purple mà ông ưa thích. Trong khi ông Putin bị coi là hùng hổ với phương Tây thì Medvedev được coi là một lãnh đạo mềm mỏng hơn, tự do hơn.

Tuy vậy, Medvedev, hiện là Phó thủ tướng thứ nhất, vẫn là một cá tính hầu như chưa được thử thách. Ngoại trừ việc đại diện cho Nga tại các sự kiện như diễn đàn kinh tế thế giới, ông hầu như không có kinh nghiệm về đối ngoại.

Stanislav Belkovsky, Chủ tịch Viện chiến lược quốc gia, cho rằng uy tín quốc tế của Medvedev với tư cách là một nhân vật ôn hòa là một lý do chính để ông được lựa chọn kế nhiệm ông Putin. Mục đích chính của ông Putin là đưa một khuôn mặt thân thiện hơn, với bề ngoài tự do hơn, vào điện Kremlin để đánh bóng hình ảnh của Nga trong con mắt của các chính phủ và công ty phương Tây.

Ông Belkovsky dự báo rằng, cái mà ông gọi là ’’sự khống chế dân chủ’’ được thực thi dưới thời ông Putin sẽ được tiếp tục ở Nga. ’’Nhiều chính trị gia phương Tây sẽ tin rằng Medvedev là một nhân vật tự do thay thế Putin. Tuy nhiên, theo ông Belkovsky, trong chính sách đối nội, việc khống chế các phương tiện truyền thông và phe đối lập thậm chí sẽ mạnh hơn trước’’.

Các nhà quan sát tại Moscow đang tìm kiếm những chi tiết nhỏ nhất để đánh giá về quan hệ tương lai giữa Putin và Medvedev. Ông Putin đeo đồng hồ ở tay phải trong khi Medvedev đeo ở tay trái. Các nhà quan sát nói rằng một số thành viên đảng Nước Nga thống nhất đã bắt đầu chuyển đồng hồ từ tay phải sang tay trái để thể hiện sự trung thành với ông chủ mới của điện Kremlin.

• Minh Sơn (tổng hợp)