Theo phán quyết của Tòa án tối cao Mỹ, chính phủ nước này đã vi phạm các quyền của tù nhân Guantanamo khi giam giữ họ vô hạn định mà không kết tội tại căn cứ hải quân ở Cuba. Cơ quan này khẳng định theo hiến pháp, các tù nhân có quyền yêu cầu nhà chức trách ra trát thẩm xét quyền giam giữ can phạm.
Trung tâm giam giữ Trại Delta thuộc căn cứ hải quân Mỹ trên Vịnh Guantanamo, Cuba đã là nơi cầm tù nhiều nghi phạm khủng bố ngoại quốc từ năm 2002 (Ảnh AP)
Đây là lời khiển trách thứ ba của tòa án tối cao về sự đối xử của chính quyền Bush đối với các tù nhân kể từ năm 2004. Hiện người ta chưa rõ phán quyết lần này có dẫn tới việc tổ chức các phiên tòa xét xử những người bị giam giữ ở nhà tù Guantanamo hay không.
Hai lần trước đó, tòa án tối cao cũng từng ra phát quyết rằng các tù nhân Guantanamo có thể ra trước tòa án dân sự yêu cầu chính phủ phải thẩm tra lại việc tiếp tục giam giữ họ. Tuy nhiên, lần nào chính quyền Bush và quốc hội (lúc đó nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa) cũng sửa đổi luật để ngăn chặn việc tiếp cận tòa án dân sự của những người bị bắt giữ.
Ngay sau thảm họa khủng bố 11/9/2001, chính quyền Mỹ đã thiết lập nhà tù tại Vịnh Guantanamo để giam cầm các tay súng đối địch và những người mà Washington tình nghi có quan hệ với mạng lưới khủng bố Al-Qaida hoặc phiến quân Taliban. Hiện số tù nhân tại Guantanamo vào khoảng 270 người, một vài trong số này đã bị giam giữ hơn 6 năm mà không được hầu tòa.
Tuần trước, một tòa án quân sự ở Guantanamo đã tổ chức phiên xử đối với 5 tù nhân, trong đó có cả Khalid Sheikh Mohammed - nghi phạm chính trong vụ khủng bố 11/9.
Nhà tù Mỹ tại Vịnh Guantanamo đã đối mặt với làn sóng chỉ trích gay gắt ở cả trong và ngoài nước vì các vụ bắt giữ cũng như những biện pháp thẩm vấn tàn bạo.
Tổng thống Mỹ Bush từng cho biết ông muốn đóng cửa nhà tù này khi có thể tìm được các nước thích hợp để giam giữ tù nhân Guantanamo. Hai ứng viên tổng thống Mỹ là John McCain và Barack Obama đều ủng hộ việc chấm dứt hoạt động của nhà tù đầy tai tiếng này.
-
Thanh Bình (Theo BBC, AP)
