Tọa lạc trên đỉnh núi hẻo lánh thuộc dãy Dong Rak, vùng giáp ranh biên giới Campuchia - Thái Lan, ngôi đền cổ Ta Moan Thom là tâm điểm mới trong cuộc tranh chấp biên giới đang nóng bỏng giữa hai quốc gia láng giềng Đông Nam Á.
Đền Ta Moan Thom được xây dựng từ khoảng cuối thế kỷ XI.
Cả hai nước cùng tuyên bố chủ quyền đối với Ta Moan Thom. Bangkok khẳng định ngôi đền nằm trên đất Phanom Dong Rak, tỉnh Surin, đông bắc Thái Lan, trong khi Phnom Penh quả quyết di tích lịch sử có từ thế kỷ XI nằm trên địa bàn tỉnh Uddor Meanchey thuộc lãnh thổ Campuchia.
Ngày 3/8, Campuchia đã cáo buộc quân đội Thái Lan chiếm giữ Ta Moan Thom. Theo Thiếu tá Sim Sokha thuộc đơn vị bảo vệ biên giới Campuchia, khoảng 70 lính Thái Lan đã hiện diện tại ngôi đền từ ngày 31/7. Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh còn cho biết, binh sĩ và dân thường nước này vẫn thường xuyên đi lễ ở Ta Moan Thom, nhưng vào cuối tuần qua, lính Thái Lan đã ngăn cản họ.
Các sĩ quan quân đội và các nhà ngoại giao Thái Lan bác bỏ cáo buộc nói trên, khẳng định lính Thái Lan đã được triển khai quanh ngôi đền cổ từ nhiều năm nay.
Căng thẳng càng tăng cao khi Tư lệnh tối cao Thái Lan Boonsang Niempradit yêu cầu phía Campuchia rút binh lính khỏi các khu vực phụ cận Ta Moan Thom. Tờ Bangkok Post dẫn lời viên tướng này nói, quân đội Thái Lan đã thông báo lập trường của mình cho phía Campuchia, đồng thời tuyên bố nếu binh sĩ Campuchia tiến vào khu vực, họ sẽ bị đẩy lui.
Ngày 5/8, trong một cuộc họp kín kéo dài một tiếng rưỡi, hai bên đã nhất trí không cắt cử quân đội tới khu vực tranh chấp mới để xoa dịu căng thẳng dọc biên giới. Hãng thông tấn Thái Lan dẫn lời ông San Wanna - Phó Tỉnh trưởng tỉnh Uddor Meanchey của Campuchia, người tham dự cuộc họp - cho biết, hai bên đã đàm phán trong một "bầu không khí tích cực" và sẽ không có thêm vấn đề nào nữa.
Binh sĩ Thái Lan dựng trại bên ngoài một ngôi chùa mà họ chiếm giữ ngay sát đền Preah Vihear ngày 1/8. (Ảnh: AP)
Theo Sakchai Saisingh, một nhà khảo cổ thuộc Trường Đại học Silpakorn, người chuyên nghiên cứu về các đền Khmer, Ta Moan Thom được xây dựng khoảng cuối thế kỷ XI, ngay sau đền Preah Vihear nằm cùng dãy núi. Ngôi đền cổ này mang đậm phong cách nghệ thuật Khmer, thờ các vị thần Hindu, đặc biệt là Shiva.
Đây là ngôi đền thứ 2 gây tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia. Trong tháng 7, quan hệ song phương đã trở nên tồi tệ liên quan tới ngôi đền Preah Vihear mà hai bên cũng đều tuyên bố chủ quyền. Công trình lịch sử này nằm cách Ta Moan Thom 100km và đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.
Thứ hai tuần trước (28/7), Bộ trưởng Ngoại giao hai nước đã nhất trí gặp gỡ tại tỉnh Siem Reap của Campuchia nhằm bố trí lại binh lính quanh đền Preah Vihear và khu vực lân cận trong một nỗ lực làm dịu căng thẳng dọc biên giới. Tuy nhiên, hai bên vẫn chưa tỏ một dấu hiệu nào sẽ hành động trước.
- Thanh Hảo (Tổng hợp)
