Tất cả mọi người đều biết điều gì đã xảy ra với cựu đệ nhất phu nhân Hillary trong cuộc đua giành đề cử ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ. Tuy nhiên, không mấy người biết rõ điều đó đã xảy ra như thế nào, và tại sao.

Hillary Clinton luôn do dự như tâm trạng hay thay đổi của bà. (Ảnh: AP)

Những tài liệu và thư điện tử từ bộ máy tranh cử cho Hillary Clinton công bố ngày 12/8 cho thấy, sự thiếu quyết đoán lẫn bất đồng nội bộ đã hủy hoại cơ hội giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng của nghị sĩ này.

Tập tài liệu dày 26 trang, được đưa lên mạng và công bố trên tạp chí Atlantic cho biết, Hillary không thể đương đầu với những quyết định khó khăn và có hành động quyết đoán trong khi tranh cử theo khẩu hiệu "Sẵn sàng dẫn trước từ ngày đầu tiên".

Mark Penn, nhà chiến lược chính của Hillary Clinton đã liên tục thúc giục ứng viên này tấn công đối thủ Obama. "Cội nguồn của Obama đối với các giá trị và văn hóa Mỹ là hạn chế lớn nhất", Penn viết trong bản ghi nhớ hồi tháng 3/2007.

"Hãy dứt khoát về gốc Mỹ trong chương trình của chúng ta, trong những bài phát biểu lẫn những giá trị. Obama không có những thứ đó". Cũng trong tài liệu đó, Penn viết: "Phái hữu biết không thể chọn Obama".

Penn thúc giục Hillary nhấn mạnh sự cứng rắn của bản thân. Trong tài liệu vạch chiến lược tranh cử đề tháng 12/2006, Penn khuyên Hillary hãy coi Margaret Thatcher - bà đầm thép, là hình mẫu để học tập.

"Không đếm xỉa tới giới tính của ứng viên, phần đông dân Mỹ luôn coi Tổng thống là "người cha" của đất nước. Họ không muốn ai đó trở thành bà mẹ đầu tiên, đặc biệt là trong thế giới này. Tuy nhiên, họ mong mỏi một hình mẫu cha/mẹ đơn thân cứng rắn".

Tuy nhiên, Hillary luôn do dự như tâm trạng hay thay đổi của bà. Tháng 12/2007, cựu đệ nhất phu nhân đang nổi khùng yêu cầu bộ máy tranh cử phải triển khai một cuộc tấn công sau khi nghe tin bà đang phải đuổi theo Obama tại Iowa.

Chỉ trong vòng 4 phút, theo bức email được đăng trên tạp chí Atlantic, bộ phận báo chí của Hillary quyết định tấn công vì tham vọng quá tự cao của Obama dựa trên tuyên bố khi còn là một đứa trẻ 5 tuổi của nghị sĩ này. Tuy nhiên, cuộc tấn công lại đem tới một kết quả ngược với sự mong đợi.

Tới cuối tháng 2 vừa qua, sau khi Hillary trải qua 12 thất bại liên tiếp trong vòng bầu cử sơ bộ, Hillary một lần nữa lại bị giằng xé về việc tấn công Obama.

Bà đã rút lại quyết định đối với quảng cáo nêu bật vai trò thích hợp của bà trong việc đương đầu với cuộc khủng hoảng an ninh quốc gia tại Nhà Trắng lúc 3h sáng. Theo Atlantic, chính cựu Tổng thống Bill Clinton là người có quyết định dứt khoát ban lệnh triển khai quảng cáo tấn công đó.

Sự ngần ngừ xen lẫn những quyết định quá vội vàng cũng xảy ra ở chiến lược gây quỹ và thu hút đại biểu. Lời cảnh báo của Harold Ickes, một cố vấn lâu năm, về việc để dành 25 triệu USD cho cuộc đua tháng 2/2008 đã bị phớt lờ, và kết quả là chiến dịch tranh cử của Hillary không còn đủ tiền để cạnh tranh với Obama.

Đề xuất của một nhân viên tên là Phillippe Reines rằng hãy đề cập tới phiếu của hai bang tranh cãi là Florida và Michigan cũng bị phớt lờ trong 3 tháng liền. Nếu số đại biểu của hai bang này được tính, Hillary có thể có đủ số đại biểu cần thiết để giành đề cử ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ.

Một số lượng nhỏ thư điện tử cũng như các bản ghi nhớ mà những người trong bộ máy tranh cử của Hillary đưa ra cũng đủ để thấy sự quan liêu trong nội bộ không thống nhất của Hillary.

Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử vẫn diễn ra. Bản nhắc nhở cuối cùng của Penn hồi tháng 6 vạch ra lập luận cần thiết để lôi kéo sự ủng hộ của các siêu đại biểu (các quan chức cấp cao và những quan chức được bầu của đảng Dân chủ) về phía Hillary.

Một số ủng hộ viên của Hillary đã chọn cách kháng cự đến cùng, trong tuần này họ phát động chiến dịch xin chữ ký để đưa lại tên Hillary lên phiếu bầu ở Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ ở Denver vào cuối tháng 8.

Cùng thời điểm, bộ máy tranh cử của Obama nêu bật khả năng giành chiến thắng của ứng viên này trước đối thủ ở đảng Cộng hòa lẫn những ứng viên độc lập bằng cách đưa ra bằng chứng về sự ủng hộ của cựu nghị sĩ đảo Rhode Lincoln Chafee và nghị sĩ Iowa Jim Leach với Obama.

• Hoài Linh (Theo The Atlantic, Guardian)