Các vụ ngược đãi tinh thần và thể xác tù nhân tại Iraq, Afghanistan và Vịnh Guantanamo, Cuba là kết quả trực tiếp từ chính sách giam cầm của chính quyền Tổng thống Bush chứ không nên coi là hành động tồi tệ của những cai ngục hay người thẩm vấn, báo cáo của một ủy ban lưỡng đảng thuộc Thượng viện Mỹ công bố hôm 11/12 cho thấy.

Tù nhân bị hạ nhục ở nhà tù Abu Ghraib (Ảnh AP)

Các kỹ thuật đó gồm ép cởi truồng, không cho ngủ, đưa vào tình trạng căng thẳng tột độ và cho tới năm 2003, hình thức dìm nước - mô phỏng dìm cho chết đuối vẫn được thực hiện.

Báo cáo trên là kết quả của một cuộc điều tra kéo dài gần 2 năm có liên quan trực tiếp tới các chính sách của Tổng thống Bush sau sự kiện khủng bố tấn công nước Mỹ ngày 11/9/2001, tới các ghi nhớ pháp lý về tra tấn, thay đổi các quy định thẩm vấn với những hình ảnh ngược đãi tù nhân chụp tại nhà tù Abu Ghraib tại Iraq bốn năm trước đây. Phần lớn các thông tin trong báo cáo vẫn được bảo mật, chỉ có những phần bình thường mới được ủy ban trên công bố vào hôm qua.

Chủ tịch ủy ban trên là Thượng nghị sĩ Carl Levin nhận xét, việc quan chức trong chính quyền đổ lỗi cho các binh sĩ cấp thấp về những hành động ngược đãi là "quá đáng và sai trái". "Thông điệp từ các quan chức hàng đầu của chính quyền là rõ ràng, họ đồng ý việc dùng các kỹ thuật hạ nhục và ngược đãi tù nhân", ông Levin cho biết.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Arizona, cựu tù nhân chiến tranh John McCain gọi sự liên kết giữa việc huấn luyện để tồn tại với tra hỏi tù nhân là không thể tha thứ được. "Những chính sách đó là sai trái và nhất quyết là không bao giờ được lặp lại", McCain cho biết trong một bài phát biểu.

Lawrence Di Rita, một trợ lý của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld thời điểm các vụ lạm dụng, gồm cả ở Abu Ghraib, diễn ra đã phản đối báo cáo trên.

"Báo cáo không đưa ra một bằng chứng nào trái ngược với hơn một chục cuộc điều tra khác vốn cho thấy: không có việc ngược đãi tù nhân một cách rộng rãi và có hệ thống", Di Rita nói với AP. "Chỉ có một số ít người ngược đãi tù nhân và họ đã bị đưa ra trước pháp luật".

Báo cáo trên được đưa ra khi mà chính quyền Bush tiếp tục trì hoãn và trong một số trường hợp còn ngăn cản thành viên của Quốc hội được tiếp cận các tài liệu và ghi nhớ pháp lý chủ chốt về chương trình giam giữ tù nhân, gồm cả bản ghi nhớ hồi tháng 8/2002 có nội dung: đánh giá xem liệu các kỹ thuật thẩm vấn đề xuất mà CIA sử dụng có gồm tra tấn hay không.

• Hoài Linh (Theo AP)