Việc Iran phóng thành công vệ tinh Omid (Hy vọng) hôm 3/2 không chỉ có tác động tới khu vực Trung Đông mà ảnh hưởng tới cả kế hoạch lá chắn tên lửa của Mỹ tại châu Âu, cũng như triển vọng quan hệ Nga-Mỹ.

Tên lửa đẩy mang vệ tinh Hy vọng của Iran rời bệ phóng. (Ảnh: AFP)

Sự kiện cũng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trên chính trường Iran. Khi đắc cử, Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad đã hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho người dân và hiện đại hóa đất nước.

Ông đã hoàn thành một phần của sứ mạng đó. Thực hiện phần còn lại có ý nghĩa quan trọng đối với triển vọng tái đắc cử của ông vào tháng 6/2009, trong con mắt của cả cử tri và lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Khả năng phóng vệ tinh vào không gian, cùng với khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân mà phương Tây luôn lo ngại, đã nêu bật mối đe dọa về một loại tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) có thể bay tới Mỹ.

Vì lý do đó, việc phóng vệ tinh có tác động trực tiếp và ngay lập tức đối với tranh cãi về kế hoạch lá chắn tên lửa của Mỹ tại Đông Âu mà chính quyền Obama gợi ý có thể xem xét lại.

Gợi ý này ngay lập tức đã thổi hy vọng mới vào quan hệ của Mỹ với Nga, nước cảm thấy bị đe dọa nếu Mỹ triển khai các tên lửa đánh chặn ở Ba Lan và một trạm radar ở CH Séc. Chính quyền Bush quả quyết rằng hệ thống này là một lá chắn chống Iran trong khi Nga coi đó là hệ thống nhằm vào Nga.

Chính phủ Nga nói rằng để đổi lại việc chính quyền mới của Mỹ thay đổi giọng điệu, Nga sẽ xem lại các kế hoạch triển khai tên lửa chiến thuật tầm ngắn ở Kaliningrad, vùng lãnh thổ tiếp giáp Ba Lan.

Sự tan băng ngoại giao này, mặc dù mới chỉ bắt đầu cách đây một tuần, đã mở ra những triển vọng quan hệ song phương tốt đẹp hơn giữa Nga và Mỹ. Tuy nhiên, hy vọng đó giờ đang bị đe dọa do sự kiện Iran phóng vệ tinh Omid vì phe diều hâu ở Mỹ sẽ có cớ để bênh vực cho kế hoạch lá chắn tên lửa Đông Âu.

Chuyên gia Mark Fitzpatrick về chương trình hạt nhân của Iran tại Viện các nghiên cứu chiến lược quốc tế nói: "Hành động đó như thể là Iran đang liên kết với những người ủng hộ hệ thống tên lửa phòng thủ ở Mỹ".

Từ quan điểm kỹ thuật thuần túy, sự kiện Iran phóng vệ tinh cho thấy sự tiến bộ rất lớn của nước này về công nghệ tên lửa. Về cơ bản, công nghệ tên lửa phóng này giống như loại rocket Shahab-3 mà Iran thử nghiệm hồi năm ngoái. Với công nghệ đó, tên lửa của Iran có thể bay tới Tel Aviv, Cairo hoặc Riyahd.

Việc phóng vệ tinh Omid cũng cho thấy các nhà khoa học Iran đã làm chủ việc tách vệ tinh khỏi tên lửa trong không gian và đặt vật thể đó vào đúng quỹ đạo - cả hai kỹ năng hữu ích đối với ICBM.

Việc này xảy ra sau khi Iran bắn thử tên lửa Sajjil vào tháng 11 năm ngoái. Sajjil có tầm xa tương tự Shahab-3, chừng 2.000km, song sử dụng nhiên liệu rắn chứ không phải lỏng - một bước tiến quan trọng về mặt quân sự vì nhiên liệu rắn ổn định hơn.

Iran đã thể hiện mong muốn bành trướng sức mạnh quân sự ra ngoài Trung Đông. Tuy nhiên, có lẽ họ vẫn còn lâu mới có được tên lửa hạt nhân tầm xa.

Tới mùa hè này, Iran có lẽ sẽ sản xuất đủ uranium để chế tạo bom. Tuy nhiên, Iran sẽ khó thực hiện tiến trình này mà không bị Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế chú ý. Sau đó, sẽ phải đúc uranium thành đầu đạn hạt nhân đủ nhỏ để đặt trên đầu tên lửa. Việc làm này rất khó. Theo tình báo Mỹ, Iran đã từ bỏ kế hoạch này vào năm 2003.

Dù gì đi nữa, việc phóng vệ tinh Omid sẽ gia tăng thêm lo ngại trong các cuộc thảo luận của cộng đồng quốc tế về Iran, vào một thời điểm khi chính quyền mới của Mỹ đang tìm cách đàm phán với Tehran.

• Minh Sơn (theo Guardian, IHT) 

Đổi 1.000 VNĐ lấy 1.000 USD tại đây Click - Rinh dế 2 sim 2 sóng