Tân Hoa xã trích nguồn tin chính phủ Trung Quốc cho biết, lực lượng ly khai Đại hội Duy Ngô Nhĩ thế giới do Rebiya Kadeer lãnh đạo là chủ mưu vụ bạo lực Tân Cương hôm 5/7 làm ít nhất 156 người chết và hơn 1.000 người bị thương.
Các bằng chứng cho thấy, đó là bạo loạn có tổ chức. Và rằng, Đại hội Duy Ngô Nhĩ thế giới do Rebiya Kadeer đứng đầu là lực lượng xúi bẩy đồng thời là chủ mưu, Tân Hoa xã đưa tin.
 |
| Kẻ chủ mưu Rebiya Kadeer (trái). Ảnh AI |
Nhóm trên đã lợi dụng cuộc tranh cãi hôm 26/6 giữa những công nhân thiểu số người Duy Ngô Nhĩ (Uygur) và người Hán ở tỉnh Quảng Đông để gây ra hỗn loạn. Trong vụ bất đồng giữa công nhân hai bên, có 2 người Duy Ngô Nhĩ thiệt mạng.
Hôm 1/7, Đại hội Duy Ngô Nhĩ thế giới đã tổ chức một cuộc họp đặc biệt, lên kế hoạch kích động bất ổn bằng việc phát đi các thông điệp qua Internet, điện thoại và điện thoại di động.
Tới ngày 4/7, một số người trong vùng bắt đầu gửi đi vô số các tin nhắn trên internet, thúc giục những người khác tới Quảng trường Nhân dân ở Urumqi, thủ phủ vùng tự trị Tân Cương, để biểu tình ủng hộ lực lượng ly khai ở nước ngoài vào ngày 5/7.
Lúc 1h6p trưa ngày 5/7, cảnh sát ở Urumqi nhận được tin có một số người đăng tải thông tin bất hợp pháp kêu gọi tập trung trái phép ở Quảng trường Nhân dân lúc 7h tối cùng ngày. Theo ghi âm các cuộc điện thoại, lúc 11h trưa 5/7, Kadeer nói với em trai ở Urumqi rằng "Rất nhiều việc đã xảy ra và chúng ta đều biết sẽ có một việc gì đó diễn ra vào chiều tối nay ở Urumqi".
Ngày 6/7, Kadeer tổ chức một cuộc họp khẩn với một số thành viên cốt cán của Đại hội để bàn kế hoạch thổi bùng biểu tình trong và ngoài nước, kêu gọi các chính phủ nước ngoài và những tổ chức nhân quyền can thiệp.
Kế hoạch của lực lượng này đã được triển khai ngay với việc lãnh sự quán của Trung Quốc ở Munich, Đức bị tấn công hôm 6/7. Chiều cùng ngày, sứ quán Trung Quốc ở Hà Lan bị hơn 150 nhân vật ly khai đập phá.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Đại hội Duy Ngô Nhĩ thế giới được thành lập năm 2004, là tổ chức đại diện cho quyền lợi của người Đông Turkestan. Nhóm này chuyên xúi bẩy các hoạt động ly khai dưới danh nghĩa nhân quyền và dân chủ, chính phủ Trung Quốc cho biết.
Sinh năm 1951 tại Tân Cương, Kadeer, cựu nữ doanh nhân ở Trung Quốc được bầu làm Chủ tịch Đại hội Duy Ngô Nhĩ thế giới vào năm 2006. Trước đó, Kadeer là một trong ít người tận dụng được chính sách cải cách và mở cửa của Trung Quốc để làm giầu cho mình. Người phụ này nhanh chóng được liệt vào danh sách 10 người giầu nhất Trung Quốc và là người giầu nhất Tân Cương với tài sản cá nhân trên 100 triệu nhân dân tệ. Tuy nhiên, đến cuối năm 1999, Kadeer bị bắt vì đã làm giàu bất hợp pháp bằng việc gian lận và trốn thuế. Năm 2000, Kadeer bị kết án 8 năm tù vì tội tiết lộ bí mật nhà nước trái phép và được trả tự do năm 2005 để đi chữa bệnh tại Mỹ.
Kadeer ngay lập tức tham gia vào các hoạt động khủng bố, ly khai và cực đoan ở nước ngoài, ông Wang Lequan, lãnh đạo đảng cộng sản ở Tân Cương cho biết.
-
Nguyễn (Theo Tân Hoa Xã)
