Nếu Đảng Dân chủ Nhật (DPJ) thắng trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới và lên nắm quyền, Nhật sẽ không còn "dựa dẫm" vào Mỹ nữa.

(Ảnh Stanford.edu)

Đảng Dân chủ Nhật (DPJ) có nhiều khả năng sẽ thắng lớn trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Nếu kết quả các cuộc thăm dò là đúng, thì điều đó có nghĩa là DPJ, một đảng chưa bao giờ nắm quyền ở Nhật sẽ kiểm soát Hạ viện.

DPJ từng ngụ ý rằng họ sẽ tìm cách thay đổi để Nhật độc lập hơn với Mỹ. Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Washington không dám chắc tín hiệu đó có nghĩa chính xác là gì.

Quân Nhật từng chiếm Trân Châu cảng và những sự kiện bi kịch thời Thế chiến II rõ ràng đã đánh dấu một chương đen tối trong quan hệ giữa Mỹ và Nhật. Tuy nhiên, trong thời kỳ hậu chiến, Mỹ đã thiết lập một mối quan hệ chặt chẽ với đảng thống trị chính trường Nhật trong suốt hơn 50 năm - đảng Dân chủ Tự do (LDP).

Michael Auslin, Viện Doanh nghiệp Mỹ, nói: "Tôi cho rằng thời kỳ mới không chắc chắn là  DPJ sẽ lãnh đạo như thế nào? Họ là ẩn số, họ chưa từng nắm quyền cũng chưa từng bổ nhiệm một nội các, họ chưa bao giờ phải làm việc với bộ máy quan liêu. Họ chưa từng làm việc với một đảng đối lập".

Lãnh đạo DPJ Yukio Hatoyama tuyên bố, nếu DPJ thắng cử, Nhật sẽ xem xét lại vai trò của lực lượng Mỹ tại nước này.

"Nhật sẽ độc lập hơn nhiều, sẽ không dựa dẫm Mỹ. Chắc chắn sẽ có một số liên minh mới và đối tác mới, có thể xích lại gần Trung Quốc và Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, đối tác tin cậy lớn nhất của Nhật cuối cùng vẫn là Mỹ", ông Auslin nhận xét.

Ông Hatoyama cũng tỏ ý sẵn sàng có thái độ hòa giải hơn về quá khứ thời chiến của Nhật và sẽ cải thiện quan hệ với các láng giềng ở châu Á-Thái Bình Dương.

Bà Mindy Kotler thuộc tổ chức Quan điểm về các chính sách châu Á cho hay, các vấn đề lịch sử là rất quan trọng nếu Nhật muốn giữ vai trò lớn hơn trong khu vực. "Họ không thể có ảnh hưởng về kinh tế và chính trị lớn hơn trong vùng nếu các vấn đề đó không được ngủ yên. Nếu không, mọi việc chỉ là sáo rỗng".

Bà Kotler kết luận, mối quan hệ kinh tế và quân sự giữa Nhật và Mỹ vẫn rất chặt chẽ. "Hai nước không thân thiết hoàn toàn nhưng thực tế là Mỹ có lá chắn hạt nhân để bảo vệ Nhật. Mỹ có mặt ở Nhật để giúp nước này và đó cũng chính là thị trường của Mỹ".

Đảng DPJ muốn thúc đẩy đàm phán theo hướng tự do thương mại với Mỹ nhưng thỏa thuận gần đây vẫn chưa được Quốc hội Mỹ đồng ý.

Do sự phức tạp trong nền dân chủ của cả Mỹ và Nhật, vẫn còn nhiều câu hỏi ngỏ về việc hai nước làm thế nào để kiểm soát liên minh.

• Hoài Linh (Theo Channelnewsasia)