Tháng 9/2007, máy bay chiến đấu của Israel đã phá hủy một khu liên hợp bí mật tại sa mạc của Syria. Vụ việc này có thể dẫn tới chiến tranh nhưng các bên đã mau chóng ỉm đi. Liệu đó có phải là một nhà máy hạt nhân hay không và ai đã ban lệnh không kích?

Phần 1: Israel phá hủy lò phản ứng hạt nhân Al Kibar của Syria như thế nào

Phi công Israel tại căn cứ không quân Hatzerim.

Những bí ẩn

Con sông Euphrates rộng lớn là chủ đề của những lời tiên đoán trong cuốn sách Khải Huyền của Kinh thánh, nơi được tiên đoán là địa điểm diễn ra trận chiến Armageddon: "Thiên thần thứ 6 đã trút hết những gì có trong bát xuống sông Euphrates và nước của sông đã cạn hết để mở đường cho các vị vua tới từ phương Đông".

Ngày nay, thời gian dường như vẫn đứng yên dọc theo con sông này. Dòng nước xanh lam của sông Euphrates chảy chậm qua thành phố Deir el-Zor (tên gọi có nghĩa là tu viện trong rừng thẳm) ở phía bắc Syria. Các nông dân vẫn cày cấy trên cánh đồng, các thương nhân bán chăn lông lạc đà, bạch đậu khấu và rau mùi tại các khu chợ trong thành phố. Đôi khi, các nhà khảo cổ tới vùng này để khai quật những thành phố cổ tại các khu vực lân cận, một nơi mà rất nhiều người để lại dấu ấn của mình - người Parthians và người Sassinids, người La Mã và người Do Thái, người Ottomans và người Pháp - vốn được Liên đoàn các quốc gia ủy nhiệm cai trị Syria và chỉ rút quân vào năm 1946.

Deir el-Zor là tiền đồn cuối cùng trước khi bắt đầu một sa mạc rộng lớn, trống rỗng, một nơi không có sự sống gồm những ngọn núi lởm chởm và các thung lũng không thể tới được, không xa trung tâm thành phố. 

Tuy nhiên, vào một đêm cách đây 2 năm, một điều gì đó bất ngờ đã xảy ra ở khu vực im lìm này. Đó là một sự kiện mà cư dân địa phương chỉ dám thảo luận thầm thì trong các quán trà dọc bờ sông, khi họ tin chắc rằng không một quan chức nào nghe thấy. Vấn đề mà người dân địa phương bàn luận là chủ đề cấm kỵ đối với giới truyền thông vốn nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền ở Syria và họ biết tập trung quá nhiều vào một vấn đề không nên tại quốc gia này sẽ mang tới điều không hay.

Một số người ở Deir el-Zor bàn luận về ánh sáng lóe lên trên trời đêm ở sa mạc xa xôi. Một số người khác cho biết, họ nhìn thấy cột khói lớn bốc lên trên sông Euphrates, giống như một ngón tay đe dọa. Có những người nói về các dấu hiệu, trong khi số khác gắn nó với những học thuyết. Những vị khách lớn tuổi ở Jisr al-Kabir - một nhà hàng nổi tiếng gần cây cầu treo nổi tiếng của thành phố, thì cho rằng đó là một dấu hiệu của ông trời.

Tất cả những lời đồn đoán hiện vẫn rất mù mờ về thứ mà mọi người có thể thấy hoặc chưa thấy. Tuy nhiên, có lẽ ngay cả thế giới phương tây, với công nghệ do thám tuyệt đỉnh, nắm được nhiều thông tin vững chắc hơn những người dân ở thành phố sa mạc Syria thì điều gì xảy ra vào đêm 6/9/2007 tại sa mạc, cách biên giới Iraq 130km và 30km kể từ Deir el-Zor vẫn là một trong những bí mật lớn nhất trong thời đại của chúng ta.

Ảnh chụp từ vệ tinh về nơi tình nghi là lò phản ứng hạt nhân ở Syria trước khi cuộc không kích hôm 6/9/2007 diễn ra. Tình báo Israel đã nắm thông tin về dự án bí mật này sau khi đánh cắp dữ liệu từ một chiếc máy tính xách tay thuộc về một quan chức cấp cao Syria.

Chiến dịch làm thay đổi Trung Đông

Lúc 2h55 chiều ngày 6/9/2007, hãng thông tấn Ảrập của Syria (SANA) đóng tại Damascus đưa tin, các máy bay chiến đấu của Israel xuất phát từ Địa Trung Hải đã vi phạm không phận Syria lúc 1h sáng. "Các đơn vị không quân đã đe dọa và buộc chúng phải rút lui ngay sau khi những máy bay này thả một số đạn dược xuống khu vực sa mạc mà không gây ra tổn thất về người hay vật chất nào", một phát ngôn viên Syria nói. Không có lời giải thích nào cho việc tại sao một sự kiện lớn như vậy sau nửa ngày mới được tiết lộ.

Lúc 6h46 chiều, đài phát thanh chính phủ Israel trích lời một phát ngôn viên quân sự nói: "Sự kiện như vậy chưa bao giờ diễn ra". Lúc 8h46 tối, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ nói trong cuộc họp báo ngắn hàng ngày rằng ông chỉ mới nghe những báo cáo thứ cấp và các thông tin nhận được là xung đột với nhau.

Vào thời điểm đó, Syria và Israel - hai nước vẫn trong tình trạng chiến tranh kể từ khi nhà nước Do Thái thành lập năm 1948, hầu như luôn theo đuổi chính sách giảm nhẹ những cái rõ ràng là một hành động chiến tranh. Dần dần, việc làm của Israel trở nên rõ ràng: đó là phi công máy bay chiến đấu Israel không ngẫu nhiên thả đạn dược xuống một mảnh đất không người vào đêm 9/9/2007 mà thực tế là nó nhằm vào một mục tiêu có chủ định và đã phá hủy một khu liên hợp bí mật của Syria.

Liệu đó có phải là một nhà máy hạt nhân, mà ở trong đó, các nhà khoa học đang sắp chế tạo hoàn tất một quả bom? Đó là các chuyên gia Triều Tiên, hoặc thậm chí là chuyên gia Iran đang làm việc trong cơ sở bí mật của Syria? Khi nào và tại sao Israel lại biết về dự án đó, và tại sao họ lại mạo hiểm tiến hành hoạt động giấu giếm như vậy? Liệu việc phá hủy khu liên hợp Al Kibar có phải là cảnh báo cuối cùng với người Iran, một phép thử nhằm thể hiện việc Israel dự định làm gì nếu Tehran tiếp tục chương trình vũ khí hạt nhân gây nghi ngờ?

Trong những tháng gần đây, báo SPIEGEL đã trao đổi với các chính trị gia, chuyên gia chủ chốt về sự kiện kỳ bí ở sa mạc Syria, gồm cả Tổng thống Syria Bashar Assad, chuyên gia tình báo hàng đầu của Israel Ronen Bergman, giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Mohammed El Baradei và chuyên gia hạt nhân Mỹ có tiếng David Albright. SPIEGEL cũng nói chuyện với các cá nhân liên quan tới chiến dịch trên, những người chỉ bây giờ mới đồng ý tiết lộ - với điều kiện giấu tên, về những gì họ biết.

Những nỗ lực trên đã dẫn tới thông tin rằng: trong khi toàn bộ bí ẩn chưa được giải đáp thì ít nhất nó cũng đưa ra những mảnh ghép của trò đố chữ. Nó cũng đưa ra những đánh giá về một chiến dịch làm thay đổi Trung Đông và tạo ra những làn sóng chấn động mà tới ngày nay người ta vẫn có thể cảm nhận được.

• Hoài Linh (Theo Spiegel)
   
  ***Còn tiếp****