Tehran hôm 9/12 tuyên bố, đài quan sát phát hiện các vụ nổ hạt nhân của Liên Hợp Quốc mới dựng lên ở gần biên giới nước này là nhằm giúp các cường quốc trên thế giới có thể do thám Iran. Cáo buộc này đã nhấn mạnh sự bất hòa ngày càng gay gắt trong quan hệ giữa Tehran và phương Tây. 

Ảnh Rian

Đài quan sát của LHQ đã được xây xong vào tuần trước tại trạm giám sát địa chấn ở nước láng giềng Turkmenistan, cách biên giới Iran vài kilomet. Đây chỉ là một trong số 275 cơ sở tương tự trên toàn thế giới nhằm phát hiện các hoạt động địa chấn do nổ từ các vụ thử hạt nhân gây ra.

Iran phản đối việc xây dựng đài quan sát mặc dù nước này luôn khẳng định không tìm cách sản xuất vũ khí hạt nhân. Trong nhiều tháng qua, Tehran luôn chống lại sức ép buộc họ phải ký vào bản kế hoạch được LHQ bảo trợ nhằm triệt tiêu bất cứ nỗ lực chế tạo vũ khí nguyên tử nào.

Abolfazl Zohrehvand, một cố vấn của nhà thương thuyết Iran Saeed Jalili, hiêp ước quốc tế cho phép thiết lập những đài quan sát như vậy là một "hiệp ước gián điệp". "Với việc thông báo về những trạm như vậy, rõ ràng là hoạt động của một trong những cơ sở đó (tại Turkmenistan) là nhằm do thám Iran", Zohrehvand nói với hãng thông tấn Iran (IRNA).

Theo Ủy ban LHQ đang tìm cách ngăn chặn tất cả các vụ thử hạt nhân, quyết định xây dựng trạm quan sát được đưa ra cách đây hơn một thập niên, có cả sự tham gia của Iran. Trong Iran cũng đã có 3 trạm tương tự, một ở thủ đô Tehran, và hai cái ở thành phố miền nam là Shushtar và Kerman.

Mạng lưới cảm biến giám sát các vụ nổ hạt nhân trên toàn thế giới chứ không chỉ riêng một quốc gia nào, Annika Thunborg, nữ phát ngôn viên của Ủy ban trù bị của Tổ chức Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) đóng ở Vienna nói. Theo bà Annika, cơ sở mới này không liên quan tới những lo ngại về chương trình hạt nhân Iran.

"Việc xây dựng trạm giám sát không liên quan gì với những báo cáo gần đây về Iran. Iran là một thành viên của CTBTO, cùng với 181 quốc gia khác và họ cũng là một phần của quyết định mà CTBTO đưa ra".

Tuần trước, CTBTO thông báo trên website của tổ chức này rằng một trạm cảnh báo hạt nhân mới đã được dựng lên giữa sa mạc Karakum và dãy núi Kopet của Turkmenistan. Theo đó, trạm này đã được xây xong và hiện đang chạy thử.

Tuy nhiên, ông Zohrevand của Iran lại tuyên bố, CTBTO là "hiệp an an ninh và gián điệp, thậm chí còn nguy hiểm" hơn nghị định thư bổ sung của Hiệp ước không phổ biến hạt nhân (NPT), vốn cho phép các thanh tra xâm nhập cơ sở hạt nhân của từng nước thành viên hiệp ước. Iran là thành viên của cả CTBTO và NPT.

Bà Thunborg bác bỏ ý kiến cho rằng đài quan sát mới là nhằm vào Iran. Nữ phát ngôn viên này cho biết thêm, "Khi Triều Tiên thử hạt nhân vào năm 2006, 23 trạm giám sát trên toàn thế giới đã nhận biết, những nơi xa như La Paz, Bolivia cũng nhận được những tín hiệu rất lớn và rõ ràng. Vào tháng 5/2009, khi Triều Tiên thử hạt nhân lần nữa, 61 trạm đo địa chấn đã nhận biết được".

Quyết định lập trạm giám sát địa chất do nổ hạt nhân gây ra ở Turkmenistan được đưa ra trong khoảng 1994-1996, có cả sự tham gia của Iran. Vào thời điểm đó, ông Akbar Hashemi Rafsanjani làm Tổng thống Iran.

• Hoài Linh (Theo AP)