Mặc dù Trung Quốc có thói quen phô trương sức mạnh, nhưng một cuộc tấn công để còn thể dẫn tới leo thang chiến tranh chỉ là cường điệu hoá.

 

Hải quân Trung Quốc. (Ảnh: chinadaily)

 

Một bài báo mang tên “Mỹ sẽ thất bại trong Cuộc chiến Hải quân năm 2015 như thế nào” miêu tả tình trạng bị phá hủy của một hàng không mẫu hạm Mỹ, chiếc USS George Washington, trên Biển Đông. Bài báo này xuất hiện trong số ra gần đây của tờ Orbis, một tạp chí hàng đầu về quan hệ đối ngoại của Mỹ, được Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại tại Philadelphia ấn hành, cho thấy sẽ dàng thế nào nếu Trung Quốc, được mô tả như là một quốc gia thù nghịch, muốn tấn công bất ngờ.

 

Tác giả bài báo là James Kraska, một cựu cố vấn của giám đốc Ban lãnh đạo Mỹ về kế hoạch và chính sách chiến lược, hiện đang làm việc tại Trung tâm Chính sách Hải quân thuộc Viện Nghiên cứu Hàng hải ở Woods Hole.

 

Dù Kraska đưa ra nhiều luận cứ vững chắc, song điều ông nói tronng bài báo không quan trọng, mà là cách ông ta nói về vấn đề đó.

 

Khi xác nhận Trung Quốc đang suy tính những hành động chiến tranh, trong đó có một cuộc tấn công bất ngờ vào Hải quân Mỹ trong tương lai gần, Kraska kết thúc năm 2009 bằng một lưu ý gây tranh cãi.

 

Không có gì mới khi tác giả nêu bật sự nguy hiểm ngày càng tăng đối với Hải quân Mỹ và nhấn mạnh rằng hàng không mẫu hạm Mỹ có thể rơi vào tình tình trạng mất cảnh giác trong một cuộc tấn công bất ngờ của Trung Quốc. Đây là những mối quan ngại được thừa nhận công khai và thường xuyên được bàn luận.

 

Đoạn trích dẫn sau cho thấy sự rõ ràng hơn:

 

Sau nhiều năm có những hành động sai lầm chiến lược về chính sách trên biển, chiến lược hải quân và cơ cấu lực lượng suy sụp làm cho Mỹ bị thất bại trên biển vào năm 2015. Sau nhiều thập kỷ gia tăng ngân sách lên hai con số, (Hải quân) Quân Giải phóng Nhân dân [Trung Quốc] đang sử dụng những hệ thống gây ấn tượng nhất trên thế giới, bao gồm một hệ thống tên lửa đạn đạo tầm trung có thể bắn trúng một hàng không mẫu hạm đang di chuyển và một tàu ngầm động cơ điện diesel hoạt động rất êm, kín đáo hơn cả những tàu ngầm hạt nhân của Mỹ. Lực lượng hải quân mới này cùng với chiến lược biển và chính sách đại dương nhìn xa trông rộng giúp Trung Quốc đảm bảo rằng tất cả các nhân tố trong sức mạnh quốc gia đều thúc đẩy mục tiêu thống trị Biển Đông. Ngược lại, Mỹ chỉ có một lực lượng hải quân đang xuống dốc, quanh đi quẩn lại chỉ có được 10 chiếc hàng không mẫu hạm được trải ra ra thưa thớt trên khắp địa cầu.

 

Với chiến lược trên biển tập trung vào những đối tác kém hơn, và một chính sách đại dương đã làm hao mòn giá trị chiến lược của việc tự do đi lại trên biển, có vẻ như mọi thứ đã được sắp xếp cho sự thất bại trên biển của Mỹ. Bài báo này thuật lại chi tiết cách mà Trung Quốc đã phá hủy tuần dương hạm USS George Washington như thế nào trên Biển Đông vào năm 2015. Hậu quả chính trị từ thảm họa đã chấm dứt 75 năm giữ địa vị thống trị của Mỹ trên Thái Bình Dương và củng cố địa vị thống trị của Trung Quốc ở châu Á.

 

Có lẽ viên cựu Đô đốc tổng chỉ huy hải quân QGPND [Trung Quốc], ông Liu Huaqing, người đã gọi “kỷ nguyên trên biển của Trung Quốc” trong thế kỷ 21, là người phải chịu trách nhiệm trong việc tạo ra những chuyện rắc rối và phức tạp như thế.

 

Bởi vì Tổng thống Mỹ Barack Obama mới đây đã nói về tiềm năng cho sự hợp tác Mỹ - Trung về không gian vũ trụ, và bởi vì các bản báo cáo về những hoạt động được cho là tình báo kinh tế của Trung Quốc tại Mỹ đang nổi lên, công luận Mỹ được thấy tất cả mọi thông điệp mâu thuẫn về Trung Quốc và những ý định của nước này.

 

“Không như những người tiền nhiệm của mình ở cả hai đảng kể từ chiến tranh thế giới thứ hai, Tổng thống Obama đã lao vào một chiến lược rất to lớn nhằm tạo cho Mỹ một vị thế như là ‘một trong số nhiều nước khác’. Tổng thống đã kiên quyết loại bỏ ý tưởng về chủ nghĩa phân lập Mỹ và về địa vị của Mỹ như là quốc gia tuyệt đối không thể thiếu", Owens viết. “Đây là một sự chuyển hướng mạnh mẽ và một sự chuyển hướng nguy hiểm. Dĩ nhiên Tổng thống Obama, giống như những người tiền nhiệm, cũng mong muốn hòa bình và thịnh vượng, song ông sẽ phát hiện ra rằng trật tự thế giới tự do vốn đem tới hòa bình và thịnh vượng không thể tự nhiên mà có. Nó phải được bảo đảm bởi sức mạnh của Mỹ”.

 

Tuyên bố này có lẽ là mục tiêu trong ít tháng trước, còn giờ đây, ông Obama và các thành viên cao cấp trong nội các có thể đang suy nghĩ lại và dần dần xem xét lại toàn bộ cách tiếp cận của mình về chính sách đối ngoại.

 

Không được xem như là người có những thành tích diều hâu (hiếu chiến) trong quá khứ, ông Obama đã thực hiện vài bước đi nho nhỏ theo hướng đó. Quyết định gửi thêm quân tới Afghanistan của ông được xem như là bằng chứng cho thấy rằng ông có xu hướng suy nghĩ lại về quan điểm của mình.

 

“Ngoài Jimmy Carter, những người tiền nhiệm của Obama đã nhận ra rằng chìa khóa dẫn tới hòa bình và thịnh vượng là nên để cho Mỹ duy trì một địa vị sức mạnh vượt trội”, ông Owens viết. “Địa vị đứng đầu của Mỹ được thiết lập dựa vào giả định rằng sức mạnh của Mỹ không phải chỉ cho bản thân Mỹ mà còn cho phần còn lại của thế giới”.

 

Ông Kraska đã đặt nghi vấn về tầm mức sức mạnh này của Mỹ  trong đoạn tuyên bố sau đây về chiến lược và việc lập kế hoạch của Hải quân Mỹ.

 

“Khi Trung Quốc đã hành động, nó là đỉnh điểm của một kế hoạch quốc gia tập trung và bền bỉ nhằm nối kết công nghệ và các nguồn lực khác về hải quân cho một chiến lược chính trị, pháp lý và ngoại giao tương ứng trên đại dương. Các kế hoạch của lực lượng Hải quân Mỹ đã bị xáo trộn trong mấy thập kỷ. Đất nước này đang thực hiện một chiến lược ‘hợp tác’ hải quân được thiết kế cho hòa bình – ngăn ngừa chiến tranh, hơn là ngăn chặn xung đột cường quốc”, ông Kraska viết. 

 

Sự xáo trộn trong nhiều thập niên ư? Hải quân Mỹ có thể không hoàn hảo nhưng nó vượt trội hơn so với hải quân của tất cả các nước khác trong những vấn đề thường nhật. Một quốc gia nên suy nghĩ hai lần trước khi làm bất cứ điều gì có thể dẫn đến việc Hải quân Mỹ biểu dương lực lượng một cách tương đối hoàn chỉnh và toàn diện [như đã cho thấy] trong vài năm qua. Hải quân Mỹ đang và sẽ đáp trả một cách xuất sắc với sức chiến đấu ghê gớm trên biển cho dù các nhà phê bình đã cố nêu ra những kém cỏi và suy yếu của nó.

 

Mặc dù Trung Quốc có thói quen phô trương sức mạnh trong khu vực nhưng một cuộc tấn công để có thể dẫn đến sự thách thức và leo thang chiến tranh ngay lập tức chỉ là cường điệu hoá.

Giống như nhiều người khác đã nghiên cứu về hải quân và hàng hải, Kraska không thể đưa ra bất kỳ thông tin quan trọng nào về vai trò và khả năng của không quân và quân đội Mỹ, chứ chưa nói đến lực lượng chiến lược trên bộ của Mỹ nói chung. Đây là một lỗ hổng lớn trong bài viết của ông ta.

 

“Máy bay ném bom B-2 thay đổi vị trí ném bom tới đảo Guam", là một nhận xét duy nhất của Kraska về không quân Mỹ ở đây.

 

Bất kỳ cuộc tấn công nào của Trung Quốc có tầm quan trọng như thế đòi hỏi những cuộc tấn công đồng bộ và chớp nhoáng của hai nước khác là Nhật và Hàn Quốc. Danh sách [nước tham gia] thật sự lớn hơn bởi vì chắc chắn Ấn Độ, và có lẽ Australia và Việt Nam – cùng với các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) như Singapore – cũng buộc phải hành động. Cũng cần tính thêm Đài Loan ở đây.

 

Kraska đã viết như sau: “Hải quân Hoa Kỳ chỉ sống dựa vào di sản của mình. Việc không ngừng tìm kiếm các quan hệ đối tác hải quân - "không có quốc gia nào có thể hành động một mình" - là một sự thừa nhận ngầm rằng kế hoạch 600 tàu hải quân của Tổng thống Regan là một cái vỏ bao bọc bên ngoài vinh quang xưa cũ. Nước Mỹ đang sống trong ảo tưởng rằng họ có lực lượng hải quân siêu việt, nhưng đó chỉ là ảo tưởng”.

 

Ảo tưởng? Từ này có nghĩa rất rộng. Hải quân Mỹ ngày nay chắc chắn chịu đựng sự quá tải vì đa nhiệm vụ, nhưng nói rằng hải quân Mỹ có một “ảo tưởng về [lực lượng] hải quân siêu việt” có nghĩa rằng có một hải quân của nước nào đó khá hơn. Nếu Kraska thấy Trung Quốc đảm nhiệm được vai trò này, hay bất kỳ quốc gia nào khác, ông ta không nêu lại tuyên bố này.

 

Liệu hải quân Mỹ có bị thiệt hại trong một cuộc tấn công bất ngờ? Đây là điều không phải bàn cãi.

 

Bởi vì tác giả là một cựu cố vấn Bộ Quốc phòng Mỹ, những ẩn ý và những điểm quan trọng trong bài viết của ông không thể tách khỏi mối liên kết trước đây của ông. Orbis là một ấn phẩm được đánh giá cao.

 

Cần phải nhắc tới một cuộc trao đổi gần đây ở Việt Nam. Nó minh họa cho việc một cuộc nói chuyện về chiến tranh có thể gây kích động cho khán giả cũng như định hình các cuộc thảo luận giữa các quốc gia như thế nào.

 

Những trích đoạn này lấy ra từ một cuộc bàn tròn trực tuyến tháng trước tại Hà Nội. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Biên tập báo VietNamNet đưa ra một loạt các câu hỏi cho ông Tôn Quốc Tường, Đại sứ của Trung Quốc tại Việt Nam.

 

Ông Tuấn: Người dân Việt Nam rất thân thiện với nhân dân Trung Quốc. Đảng, chính quyền và nhân dân luôn đặt các nỗ lực lớn vào việc duy trì tình hữu nghị với Trung Quốc. Một số trang web Trung Quốc đăng bài viết có những tác động tiêu cực đến mối quan hệ song phương. Sina.com đăng tải kế hoạch tấn công Việt Nam trong vòng 31 ngày. Lãnh đạo Trung Quốc có giải pháp gì để chấm dứt tình trạng này?
 

Đại sứ Tôn: Cả hai nước có những người đưa ra những thông tin không thích hợp, thiếu trách nhiệm về mối quan hệ giữa hai nước trên Web.
Quan điểm của Đảng và Nhà nước Trung Quốc trong vấn đề này rất rõ ràng. Mục tiêu của chúng tôi là đối phó với vấn đề này. Chúng tôi đã và đang làm những công việc để hướng dẫn báo chí đưa tin phù hợp với quan hệ hai nước, những câu chuyện thúc đẩy quan hệ song phương của chúng ta.
 

Ông Tuấn: Thật là xấu hổ khi mà một trang web lớn như Sina.com thỉnh thoảng lại đưa những câu chuyện như thế. [Trước đó ông cũng cáo buộc The Global Times, một trang tiếng Anh của tờ Nhân dân Nhật báo, cũng đã đăng tải nội dung bôi nhọ Việt Nam.]

 

Đại sứ Tôn: Đây là những phát biểu có tính cách cá nhân, không phải đứng trên quan điểm của Chính phủ Trung Quốc. Việt Nam cũng có những blog đăng bài không phù hợp với quan hệ song phương giữa hai nước. May mắn thay, các quan điểm của (cả hai chính phủ là) để (thúc đẩy) thêm các mối quan hệ song phương.

 

Thêm nữa, Việt Nam trong tuần này đã tuyên bố mua tàu tuần tra, tàu khu trục, tàu ngầm và máy bay từ Nga, và những thứ khác. Đặc biệt, Việt Nam sẽ chi gần 6 tỷ đô la để mua sáu tàu ngầm, loại Kilo 636, được thiết kế cho các hoạt động tàng hình trên biển.

 

Vấn đề ở đây là người Việt Nam đang được báo động bởi các tín hiệu người Trung Quốc đang đưa ra và họ muốn rằng phải làm một cái gì đó.

 

Phản ứng về bài viết này sẽ mang lại điều gì thì chưa rõ. Tuy nhiên, nó là một bài báo mạnh mẽ. Trung Quốc và Mỹ đã có một mối quan hệ không bằng phẳng và điều này đòi hỏi cần một sự chú ý liên tục để giảm thiểu nguy cơ xung đột. Không cần phải nhấn chìm tàu sân bay Mỹ tại biển Đông mới có được sự chú ý này. 

• Q.T (Theo Aisa Times)