Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton nói hôm 12/1 rằng chính phủ Obama tin tưởng Nhật sẽ giữ vững cam kết duy trì liên minh quân sự Nhật - Mỹ, ngay cả khi Tokya đang cân nhắc từ bỏ thỏa thuận năm 2006 về một căn cứ không quân của lính thủy đánh bộ Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và người đồng cấp Nhật Bản Katsuya Okada.  (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, bà Clinton vẫn chưa nhận được cam kết rõ ràng nào từ ông Okada rằng Nhật sẽ không đẩy Futenma ra khỏi lãnh thổ hoàn toàn. Quân đội Mỹ coi Futenma là trọng yếu chiến lược để bảo vệ không chỉ nước Nhật mà còn hỗ trợ cho các lực lượng đồng minh trong trường hợp có chiến tranh tại bán đảo Triều Tiên.

Okada nói trước phóng viên rằng ông nhắc lại lời hứa rằng chính phủ sẽ đi đến quyết định về việc di chuyển Futenma vào tháng 5. Ông khẳng định, Tokyo sẽ quyết định tương lai của căn cứ không quân nay sao cho có ảnh hưởng nhỏ nhất đối với liên minh Mỹ - Nhật.

Clinton cùng ngày cũng đã có bài diễn văn nhằm làm rõ quan điểm của chính quyền Obama về việc mở rộng quan hệ với các nhóm nước ở châu Á và Thái Bình Dương theo cách sẽ tăng cường hợp tác trên hàng loạt các lĩnh vực, bao gồm cả an ninh khu vực, thương mại, và môi trường.

Nhiều thập kỷ nay, quan hệ chính của Mỹ với khu vực châu Á - Thái Bình Dương thường thông qua các thỏa thuận an ninh và thương mại với từng nước riêng lẻ, như thỏa thuận an ninh đã 50 năm tuổi với Nhật, theo đó cho phép Mỹ đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ Nhật.

Trường hợp căn cứ không quân Futenma, ở hòn đảo Okinawa, miền nam nước  Nhật, đã trở nên hết sức nhạy cảm. Vấn đề di chuyển căn cứ này không phải là điều đang gây bất đồng, mà là vấn đề là sẽ chuyển căn cứ này tới đâu. Và quan điểm của Mỹ là cơ sở này không thể bị đóng cửa cho tới khi có được nơi thay thế ở nơi nào đó trên Okinawa - một ý tưởng mà đa số người dân Okinawa đều phản đối.

Chính phủ mới lên cầm quyền tại Nhật hồi tháng 9 đã quyết định đánh giá lại quan hệ liên minh với Mỹ.

Hiện Chính phủ Nhật cũng đang điều tra những thỏa thuận đã bị che giấu từ lâu trong các tài liệu của chính phủ, cho phép tàu chiến trang bị hạt nhân cập cảng Nhật, điều vi phạm nguyên tắc phản đối hạt nhân sau chiến tranh của Nhật. Những kết luận sẽ được đưa ra trong tháng này.

Dùng không đạt được thỏa thuận nào trong chuyến thăm nhưng Clinton vẫn nói với phóng viên rằng bà lạc quan về vấn đề Futenma, đồng thời nhấn mạnh nhiều lĩnh vực hợp tác khác trong quan hệ hai nước.

Bà nói: "Chúng tôi thấy những phản ứng tích cực từ giới lãnh đạo mới của Nhật bản. Chúng tôi rất cảm ơn vì họ đã đóng vai trò quan trọng tại Afghanistan. Cảm kết của họ, 5 tỷ USD quỹ ủy thác, vượt qua tất cả những gì các nước khác đã làm".

• Đình Ngân (Theo AP)