Chính phủ Obama vừa đồng ý bán một số vũ khí trị giá 6 tỷ USD cho Đài Loan, động thái có thể làm ảnh hưởng sâu sắc tới mối quan hệ Mỹ-Trung và làm phức tạp thêm nỗ lực kêu goi Bắc Kinh hợp tác trong vấn đề Iran của tổng thống Obama.

Mỹ vừa quyết định bán 60 bay Black Hawk cho Đài Loan (Ảnh: Getty Images)

Lần cuối cùng Mỹ bán phi cơ F-16 cho Đài Loan là năm 1992 dưới thời chính quền tổng thống George H. W. Bush. Trung Quốc khi đó lập tức phản ứng lại bằng việc đe dọa rút khỏi cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí quốc tế, và như nhiều chuyên gia về lo ngại, Trung Quốc bán tên lửa tầm trung sang Pakistan.

Một quan chức cấp cao Mỹ nói về khả năng diễn ra thương vụ máy bay F-16 nói: "Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu vấn đề. Chúng tôi sẽ xem xét khả năng bán từ quan điểm ảnh hưởng của nó lên năng lực phòng không của Đài Loan".

Số vũ khí được tuyên bố ngày hôm qua (29/1) chủ yếu là vũ khí phòng thủ, bao gồm 114 tên lửa Patriot trị giá 2,82 tỷ USD, 60 máy bay Black Hawk trị giá 3,1 tỷ USD, các thiết bị liên lạc cho hạm đội F-16 của Đài Loan, các tên lửa Harpoon và tàu thăm dò mỏ, cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ nói trong một tuyên bố.

Trung Quốc ngay lập tức đưa ra phản ứng. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Hà Á Phi, đã gửi điện tới Bộ Ngoại giao Mỹ, bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với quyết định của Mỹ.

"Chúng tôi tin rằng động thái này sẽ đe dọa an ninh quốc gia của Trng Quốc và ảnh hưởng xấu tới nỗ lực hòa bình thống nhất đất nước của Trung Quốc. Nó cũng sẽ làm xấu đi mối quan hệ Trung-Mỹ và gây ra những ảnh hưởng sâu sắc và trực tiếp lên sự trao đổi và hợp tác song phương".

Các chuyên gia về Trung Quốc nói rằng, Bắc Kinh có thể sẽ ngừng hợp tác quân sự với Bắc Kinh để trả đũa, và rằng Chủ tịch Hồ Cẩm Đào có thể sẽ tẩy chay hội nghị an ninh hạt nhân của tổng thống Obama vào tháng 4 tới.

Quan hệ giữa hai nước sẽ còn xấu đi nữa nếu Obama gặp lãnh tụ tinh thần của người Tây Tạng, Dalai Lama. Obama đã hoạn cuộc gặp này vào năm ngoái để tránh làm "mất lòng" Bắc Kinh trước chuyến thăm của ông tới Trung Quốc vào tháng 11.

Quan hệ giữa Mỹ với Đài Loan là một trong những vất đề nhạy cảm nhất trong quan hệ giữa Bắc Kinh với Washington.

Thỏa thuận được công bố hôm 29/1 vừa rồi là thương vụ mua bán vũ khí lớn thứ hai giữa Mỹ và Đài Loan trong tròng 2 năm. Khi Lầu Năm Góc dưới thời chính quyền Bush tuyên bố bán số vũ khí trị giá 6,6 tỷ USD cho Đài Loan, Trung Quốc đã quyết định đóng băng quan hệ quân sự với Mỹ và không nối lại liên lạc cho tới sau khi Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Hillary Rodham Clinton tới thăm Bắc Kinh vào tháng 2 năm ngoái.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert M. Gates và đôc đốc hải quân Michael Mullen, chủ tịch Bộ tổng tham mưu liên quân Mỹ đề dự định có chuyến thăm tới Bắc Kinh trong các cuộc hội đàm cấp cao vào năm nay. Các quan chức chính phủ Mỹ nói, họ hy vọng Trung Quốc sẽ không rút lại 2 lời mời này.

• Đình Ngân (Theo NYtimes)