Thông điệp liên bang của Tổng thống Mỹ Barack Obama vừa kết thúc. Nhưng có vẻ nó vẫn không đủ để làm người dân Mỹ có thể tin tưởng ông sẽ tạo ra nhiều sự "thay đổi" như trong khẩu hiệu tranh cử của Obama. Nhà báo Joe Klein cũng chỉ thừa nhận một điều: Obama là người có tài hùng biện. Ông đã viết nên những suy nghĩ của mình.

Obama khi đọc thông điệp liên bang vào tối 27/1/2009 (Ảnh: New York Times)

Rõ ràng, đã không ít lần "đâm kim" vào da của những "chú voi" - Biểu tượng của đảng Cộng hòa - ương bướng trong khán phòng. Ở phần đầu bài diễn văn, ông đề cập tới quyết định cắt giảm thuế lớn đã được thông qua trong năm trước, một phần của Kế hoạch kích thích vốn đã bị bóp méo quá mức của mình, để nhận lấy những tiếng vỗ tay của đảng Dân chủ và sự im lặng từ phía đảng Cộng hòa. Ông nhìn sang phía đảng Cộng hòa trong khán phòng, và nói "Tôi cứ nghĩ mình nhận được tiếng vỗ tay từ phía bên kia".

Ông lặp đi lặp lại lời thách thức đối với bên đối lập. Ông đặt vấn đề liệu họ có thể đưa ra được ý tưởng nào tốt đẹp về chăm sóc y tế. Ông không đánh giá cao rằng họ có thể tham gia lãnh đạo đất nước, bởi vì họ chỉ có 41 phiếu tại Thượng viện và nhấn mạnh rằng với 60 phiếu, ông có thể thông qua bất cứ đạo luật nào.

Rồi ông còn tiếp, "giờ đây, chúng ta hãy làm sáng tỏ một số điều..." khi đề cập tới sự xuyên tạc đáng xấu hổ rằng đảng Cộng hòa - và "kiểu mị dân" của đảng trên Fox News, mà ông cho rằng đã cản trở quá trình cải cách y tế.

Cùng lúc đó, ông đã đưa ra một loạt các đề xuất mà đảng Cộng hòa sẽ quan tâm - như thế hệ điện hạt nhân mới và thận trọng khoan dầu ở ngoài khơi, gia tăng nguồn vốn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp nhỏ, các thỏa thuận tự do thương mại với Hàn Quốc, Panama.

Điều đó có nghĩa là, bài diễn văn này không có gì ấn tượng về chất. Những đề xuất mới còn quá khiêm tốn. Quyết định đóng băng chi tiêu chính phủ, bắt đầu vào năm 2011, vẫn dường như chưa được cố vấn kỹ lưỡng. Ông cũng không vạch ra được khung thời gian cụ thể đối với các biện pháp cải cách y tế sẽ được thông qua. Phần chính sách đối ngoại thậm chí còn có cảm giác như ông chỉ làm như thể chiếu lệ.

Còn nữa, vấn đề an ninh quốc gia có vẻ đã không được ông quan tâm bằng các vấn đề kinh tế, sức khỏe và việc làm. Ông chỉ dành đúng 9 phút nói về an ninh, cam kết Mỹ sẽ tiếp tục chống chủ nghĩa khủng bố, cảnh báo Iran rằng các nhà lãnh đạo nước này sẽ phải gánh hậu quả càng lớn hơn nếu còn tiếp tục làm ngơ trước những kêu gọi quốc tế, từ bỏ tham vọng hạt nhân.

Nhưng dù sao, ông cũng đã có một cái nhìn thực tế. Ông thừa nhận rằng, ông đã có một năm đầy khó khăn, đã phạm phải sai lầm ... nhưng vẫn sẽ quyết tâm. "Tôi sẽ không ngừng lại", ông nói. Ông khuyến khích quốc hội không bỏ cuộc, không lảng tránh những quyết định khó khăn...

Đây là thời điểm Obama thể hiện mình tốt nhất. Ông rất thông minh và hài hước. Bài diễn văn có thể sẽ giúp ông lấy lại phần nào đó sự tin tưởng, nhưng còn chưa đủ. Giờ đây, ông phải chèo lái trong nhiệm kỳ còn dài của mình. Ông phải nỗ lực giải quyết những khó khăn, lãnh đạo, và có trách nhiệm - như ông đã làm tối nay.

• Đình Ngân (Theo Joe Klein/Time)