Chile là một trong những quốc gia giàu có nhất tại Nam Mỹ, được tổ chức tốt nhất, với nhiều trong số các ngôi nhà và văn phòng được xây dựng có thể chống được động đất.

Những người sống sót sau trận động đất an ủi lẫn nhau bên cạnh một tòa nhà bị phá hủy tại Talca, cách Santiago 300km về phía nam.  (Ảnh: Reuters)

Trận động đất mạnh 8,8 richter là trận "siêu chấn động", tạo ra khoảng 50 tỷ tấn năng lượng (tương đương 50 tỷ tấn thuốc nổ TNT), nhưng tâm chấn ở ngoài khơi và sâu dưới lòng đất 21 dặm, làm giảm lực vào thời điểm tấn công vào các thành phố và thị trấn.

Đối lập với đó, trận động đất 7,3 độ richter tàn phá Port-au-Prince ngày 12/1 có tâm chấn nông hơn - từ độ sâu khoảng 8 dặm - ở ngay rìa thành phố nơi có 3 triệu dân sinh sống.

8 thị trấn và thành phố Haiti bị rung chuyển cực mạnh, trong khi các khu vực đô thị của Chile không bị ảnh hưởng nặng bằng, dù vẫn là trận động đất kinh hoàng.

Một lý do nữa khiến Chile chỉ đang phải tính số người chết ở con số hàng trăm chứ không phải hàng nghìn, là rằng, đây là một trong những nước giàu nhất, được tổ chức tốt nhất Nam Mỹ. Nước này lại có kinh nghiệm từ xưa trong việc đối phó với động đất.

Những hoạt động địa chất xảy ra phổ biến dọc dãy Andes. Năm 1960, khu vực đã hứng chịu trận động đất mạnh nhất trong lịch sử. Trận động đất hôm thứ 7 mới là trận động đất thứ 3 có cường độ lớn hơn 8,7 độ richter.

Nhà cửa và văn phòng được xây dựng để có thể chuyển động cùng các đợt sóng địa chấn, hơn là kháng lại chúng. Cameron Sinclair, Giám đốc Điều hành của tổ chức Architecture for Humanity nói: "Khi bạn nhìn vào kiến trúc tại Chile, bạn sẽ thấy những tòa nhà bị hư hại, nhưng không phải bị san phẳng hoàn toàn như bạn chứng kiến tại Haiti".

Sinclair nói, kiến trúc sư Chile đã xây dựng hàng nghìn các ngôi nhà có thể chống động đất. Đây là yêu cầu từ những bản thiết kế cũng như bộ luật xây dựng của nước này.

Tuy nhiên, người Chile có thể vẫn sẽ phải tự hỏi liệu chuẩn bị như vậy đã đủ hay chưa. Tại Concepcion, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, nhiều ngôi nhà làm bằng gạch không nung đã đổ vụn, như tòa nhà 15 tầng. Trường đại học bốc cháy, các đường dây điện và ống dẫn khí gas ở một số nơi bị gián đoạn nghiêm trọng. Nhiều tuyến phố đầy rác, và giống như tại Port-au-Prince, nhiều tù nhân trốn thoát khỏi một nhà giam bị hư hỏng nặng.

Tại thủ đô Santiago, một vùng rộng tấm mái vòm hiện đại bị đổ bẹp. Khoảng 1,5 triệu người Chile bị ảnh hưởng, và 500.000 ngôi nhà bị phá hủy nặng nề. Tại một số nơi, lực lượng cứu hộ phàn nàn vì thiếu nhiên nhiệu cho các thiết bị.

Ngay cả với thiệt hại ước tính khoảng 15-30 tỷ USD (10-20% GDP), và các sân bay, đường giao thông, cầu đóng cửa, thì nước này cũng đã phản ứng hết sức nhanh chóng. Sinclair nói: "Thực tế rằng Tổng thống Michelle Bachelet đi thị sát, đưa ra các báo cáo từng phút chỉ vài giờ sau trận động đất lúc nửa đêm cho thấy ’chỉ số’ phản ứng trước thảm họa của nước này".

• Đình Ngân (Theo Guardian)