Cứu tinh mới cho cuộc khủng hoảng năng lượng
Cập nhật lúc 08:56, Thứ Sáu, 26/03/2010 (GMT+7)
Tại Hoa Kỳ, kỹ thuật khai thác khí ga từ đá phiến sét đã đem đến một nguồn năng lượng khí đốt mới. Loại khí đốt này được xem là khí đốt hóa thạch sạch nhất và nó cũng đem đến nhiều triển vọng giúp tăng cường dự trữ năng lượng toàn cầu. Kỹ thuật này đang được nhân rộng nhiều nơi trên thế giới, và châu Âu xem đây là lối thoát mới cho tình trạng lệ thuộc năng lượng khí đốt vào Nga.
Triển vọng mới
Đá phiến sét (tên tiếng Anh là Shale) là một nguồn đá trầm tích giàu khoáng chất hữu cơ và có thể tìm được ở nhiều nơi trên thế giới. Trước kia, nó được dùng khá ít, và được xem như một nguồn khí ga. Cho đến cách đây một thập niên, khi các công ty của Mỹ phát triển một kỹ thuật mới để làm nứt đá và khoan theo chiều ngang. Từ đó sản xuất ra khí ga tự nhiên.
“Đó là một sự xoay chuyển bứt phá, phương pháp này giúp nhận ra những nguồn nguyên liệu khổng lồ xung quanh thế giới”, Amy Myers Jaffe, một chuyên gia năng lượng của Đại học Rice, đã nói như thế. “Điều đó sẽ thay đổi lĩnh vực địa chính trị của khí ga tự nhiên”.
Việc khai thác khí ga từ đá phiến sét tuy chỉ mới ở những giai đoạn đầu nhưng các chuyên gia năng lượng đã tiên đoán rằng đá phiến sét sẽ có thể làm giảm bớt sự phụ thuộc của châu Âu vào khí ga tự nhiên của Nga. Họ tin rằng nhờ vào khám phá này mà nguồn dự trữ khí đốt ở nhiều quốc gia có thể tăng vọt trong hai thập niên tới, và có thể so cả với mức tăng 40% tại Hoa Kỳ trong những năm gần đây.
Ngoài ra, khí ga tự nhiên có thể cứu giúp việc giảm hiện tượng địa cầu ấm lên, bởi vì khí ga loại này hạn chế tạo ra hiệu ứng nhà kính hơn là dầu và than đá. Nó cũng có thể là giải pháp hữu hiệu trong tương lai để Ấn Độ và Trung Quốc, những quốc gia đang trong thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ, giảm bớt sự phụ thuộc vào than đá và dầu mỏ. Loại khí này cũng sẽ giúp chuyển đổi các phương tiện giao thông chuyển sang dùng khí đốt nhiều hơn dùng xăng dầu tại các nước đang phát triển.
Một nghiên cứu gần đây bởi IHS Cambridge Energy Research Associates, một nhóm tư vấn, tính toán rằng khí ga đá phiến có tiềm năng khai thác ở bên ngoài Bắc Mỹ có thể cho ra sản lượng tương đương với nhu cầu khí ga tự nhiên trong 211 năm tại Hoa Kỳ, tính theo mức nhu cầu hiện tại, và có thể lên đến 690 năm. Tức có thể tăng nguồn dự trữ toàn cầu từ 50% đến 160%. Suốt năm năm qua, khí ga từ đá phiến sét đã lan đi rộng rãi tại Texas, Louisiana và Pennsylvania. Nó đã giúp hạ giá ga và chi phí sinh hoạt.
“Rõ ràng rằng đối với mọi người thì đó là tiềm năng khổng lồ”, theo ông Oivind Reinertsen, chủ tịch của StatoiHydro tại khu vực Hoa Kỳ và Mexico, một công ty Na Uy chú trọng sự phát triển của đá phiến sét. “Bạn nhìn thấy nhiều vùng đất đang được nhiều công ty khác nhau ở châu Âu chộp lấy để khai thác đá phiến sét, lan sang cả vùng Viễn Đông, Trung Quốc và Ấn Độ”.
Một tính toán mới đây cho thấy nguồn khí ga đá phiến sét có thể khai thác của Châu Âu đạt 400 tỷ mét khối Anh. Tuy kém hơn một nửa so với con số của Mỹ. Nhưng điều đó đủ các cơ quan quản lý năng lượng châu Âu cảm thấy rất hứng thú với triển vọng của khí đốt từ đá phiến sét, bởi vì nguồn dự trữ khí ga hiện có có của lục địa châu Âu quá nhỏ so với nhu cầu.
Donald I. Hertzmark, một cố vấn chuyên tư vấn cho các công ty dầu khí đa quốc gia về các dự án khí ga, nói rằng trong một thập niên thì nguồn khí ga đá phiến sét sẽ tăng khả năng của châu Âu để chống lại những đợt cắt giảm trong tương lai của các đường cung cấp khí đốt từ Nga. Trong năm 2006 và một lần nữa mùa đông mới lại đến, Nga đã cắt giảm khí ga vận chuyển thông qua Ukraine bởi vì xích mích giữa hai quốc gia này gây ra sự thiếu hụt ở Châu Âu.
Đề án đề nghị rằng phương pháp mới để khai thác khí ga “là một đổi mới năng lượng vĩ đại nhất trong thập niên", đó là phát biểu của Daniel Yergin, Chủ tịch của nhóm tư vấn Cambridge. “Và điều ngạc nhiên là không có một giới thiệu rầm rộ cho nó, chỉ là sự lặng lẽ”.
Hợp tác Âu - Mỹ
Kỹ thuật khoan trong lĩnh vực đá phiến sét rất ít được sử dụng bên ngoài Mỹ và Canada. Nó là kỹ thuật mấu chốt để khai thác khí đốt tự nhiên từ đá phiến sét.
Các công ty Châu Âu đang mua những vùng khai thác đá phiến sét đầy tiềm năng ở Hoa Kỳ, một phần để cung cấp cho thị trường Mỹ, nhưng cũng là để học các kỹ thuật khoan và vẽ bản đồ chuyên nghiệp cho đá phiến sét. Các kỹ sư dầu khí, nhà địa chất người Na Uy, người Ý đến Texas, Oklahoma và Pennsylvania để học hỏi cách khai thác khí ga từ lớp địa tầng đá phiến sét. Các công ty cũng đang thuê các dải đất mênh mông vắt ngang châu Âu để thăm dò. Các cơ quan điều hành dầu khí đang thu thập các khối đá và nghiên cứu kỹ lưỡng các bản đồ địa chất châu Á và Bắc Phi để tìm kiếm các mỏ khai thác khác.
Nhiều công ty châu Âu đang bắt đầu đi vào liên kết với các công ty nhỏ hơn tại Mỹ. ENI của Ý trả 280 triệu đô la trong tháng năm vừa qua để góp vốn một khu khai thác khí ga rộng 13.000 mẫu Anh thuộc phía bắc của Fort Worth được điều hành bởi Quicksilver Resources. ENI có một nhóm bốn kỹ sư, một nhà địa chất và một nhà địa chất vật lý để học từ các chuyên viên của QuickSilver.
Một trong những hợp đồng liên kết lớn nhất là giữa công ty năng lượng Chesapeake của thành phố Oklahoma và đối tác chiến lược của nó là Statoihydro.
Muốn có tiền mặt, Chesapeake đã đồng ý bán cho Statoi một vốn lớn góp trong cổ phần đá phiến sét Marcellus của nó, nằm ở Pennsylvania, giá 3,9 tỷ đô la vào tháng 11 vừa rồi. Hai công ty đang tìm kiến các vùng khai thác đá phiến sét ở Trung Quốc, Ấn Độ, Úc và nhiều quốc gia khác. Bảy nhân viên của Statoi đang làm việc tại Oklahoma và Penssylvania đang học cách vẽ bản đồ và khai thác đá phiến sét, và tính toán ứng áp suất của khí ga từ đá phiến sét, và nhiều nhân viên nữa đang đến.
Ngược lại, các công ty của Mỹ cũng đang tìm kiếm ở nước ngoài các vùng đá phiến sét giá trị ở các quốc gia thiếu năng lượng hơn. Họ đang đặc biệt tập trung vào châu Âu, nơi mà giá ga đôi khi đắt gấp đôi tại Mỹ và một lượng lớn đá phiến sét đang nằm yên có vị trí gần một số thành phố.
Exxon Mobil có được một vài khảo sát thăm dò thành công ở Đức vào vài tháng gần đây. Công ty Devon Energy hợp sức cùng Total, công ty dầu khí Pháp, tìm kiếm sự chấp nhận để khoan thử ở Pháp. Conoco Phillip mới đây đã loan báo rằng đã ký kết một thỏa thuận với một công ty con của một doanh nghiệp nhỏ của Anh để thăm dò một triệu mẫu Anh trên vùng vịnh Baltic của Ba Lan.
 |
Đá phiến sét (tên tiếng Anh là Shale) là một nguồn đá trầm tích giàu khoáng chất hữu cơ và có thể tìm được ở nhiều nơi trên thế giới. Trước kia, nó được dùng khá ít, và được xem như một nguồn khí ga. Cho đến cách đây một thập niên, khi các công ty của Mỹ phát triển một kỹ thuật mới để làm nứt đá và khoan theo chiều ngang. Từ đó sản xuất ra khí ga tự nhiên.
“Đó là một sự xoay chuyển bứt phá, phương pháp này giúp nhận ra những nguồn nguyên liệu khổng lồ xung quanh thế giới”, Amy Myers Jaffe, một chuyên gia năng lượng của Đại học Rice, đã nói như thế. “Điều đó sẽ thay đổi lĩnh vực địa chính trị của khí ga tự nhiên”.
Việc khai thác khí ga từ đá phiến sét tuy chỉ mới ở những giai đoạn đầu nhưng các chuyên gia năng lượng đã tiên đoán rằng đá phiến sét sẽ có thể làm giảm bớt sự phụ thuộc của châu Âu vào khí ga tự nhiên của Nga. Họ tin rằng nhờ vào khám phá này mà nguồn dự trữ khí đốt ở nhiều quốc gia có thể tăng vọt trong hai thập niên tới, và có thể so cả với mức tăng 40% tại Hoa Kỳ trong những năm gần đây.
Ngoài ra, khí ga tự nhiên có thể cứu giúp việc giảm hiện tượng địa cầu ấm lên, bởi vì khí ga loại này hạn chế tạo ra hiệu ứng nhà kính hơn là dầu và than đá. Nó cũng có thể là giải pháp hữu hiệu trong tương lai để Ấn Độ và Trung Quốc, những quốc gia đang trong thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ, giảm bớt sự phụ thuộc vào than đá và dầu mỏ. Loại khí này cũng sẽ giúp chuyển đổi các phương tiện giao thông chuyển sang dùng khí đốt nhiều hơn dùng xăng dầu tại các nước đang phát triển.
Một nghiên cứu gần đây bởi IHS Cambridge Energy Research Associates, một nhóm tư vấn, tính toán rằng khí ga đá phiến có tiềm năng khai thác ở bên ngoài Bắc Mỹ có thể cho ra sản lượng tương đương với nhu cầu khí ga tự nhiên trong 211 năm tại Hoa Kỳ, tính theo mức nhu cầu hiện tại, và có thể lên đến 690 năm. Tức có thể tăng nguồn dự trữ toàn cầu từ 50% đến 160%. Suốt năm năm qua, khí ga từ đá phiến sét đã lan đi rộng rãi tại Texas, Louisiana và Pennsylvania. Nó đã giúp hạ giá ga và chi phí sinh hoạt.
“Rõ ràng rằng đối với mọi người thì đó là tiềm năng khổng lồ”, theo ông Oivind Reinertsen, chủ tịch của StatoiHydro tại khu vực Hoa Kỳ và Mexico, một công ty Na Uy chú trọng sự phát triển của đá phiến sét. “Bạn nhìn thấy nhiều vùng đất đang được nhiều công ty khác nhau ở châu Âu chộp lấy để khai thác đá phiến sét, lan sang cả vùng Viễn Đông, Trung Quốc và Ấn Độ”.
Một tính toán mới đây cho thấy nguồn khí ga đá phiến sét có thể khai thác của Châu Âu đạt 400 tỷ mét khối Anh. Tuy kém hơn một nửa so với con số của Mỹ. Nhưng điều đó đủ các cơ quan quản lý năng lượng châu Âu cảm thấy rất hứng thú với triển vọng của khí đốt từ đá phiến sét, bởi vì nguồn dự trữ khí ga hiện có có của lục địa châu Âu quá nhỏ so với nhu cầu.
Donald I. Hertzmark, một cố vấn chuyên tư vấn cho các công ty dầu khí đa quốc gia về các dự án khí ga, nói rằng trong một thập niên thì nguồn khí ga đá phiến sét sẽ tăng khả năng của châu Âu để chống lại những đợt cắt giảm trong tương lai của các đường cung cấp khí đốt từ Nga. Trong năm 2006 và một lần nữa mùa đông mới lại đến, Nga đã cắt giảm khí ga vận chuyển thông qua Ukraine bởi vì xích mích giữa hai quốc gia này gây ra sự thiếu hụt ở Châu Âu.
Đề án đề nghị rằng phương pháp mới để khai thác khí ga “là một đổi mới năng lượng vĩ đại nhất trong thập niên", đó là phát biểu của Daniel Yergin, Chủ tịch của nhóm tư vấn Cambridge. “Và điều ngạc nhiên là không có một giới thiệu rầm rộ cho nó, chỉ là sự lặng lẽ”.
Hợp tác Âu - Mỹ
Kỹ thuật khoan trong lĩnh vực đá phiến sét rất ít được sử dụng bên ngoài Mỹ và Canada. Nó là kỹ thuật mấu chốt để khai thác khí đốt tự nhiên từ đá phiến sét.
Các công ty Châu Âu đang mua những vùng khai thác đá phiến sét đầy tiềm năng ở Hoa Kỳ, một phần để cung cấp cho thị trường Mỹ, nhưng cũng là để học các kỹ thuật khoan và vẽ bản đồ chuyên nghiệp cho đá phiến sét. Các kỹ sư dầu khí, nhà địa chất người Na Uy, người Ý đến Texas, Oklahoma và Pennsylvania để học hỏi cách khai thác khí ga từ lớp địa tầng đá phiến sét. Các công ty cũng đang thuê các dải đất mênh mông vắt ngang châu Âu để thăm dò. Các cơ quan điều hành dầu khí đang thu thập các khối đá và nghiên cứu kỹ lưỡng các bản đồ địa chất châu Á và Bắc Phi để tìm kiếm các mỏ khai thác khác.
Nhiều công ty châu Âu đang bắt đầu đi vào liên kết với các công ty nhỏ hơn tại Mỹ. ENI của Ý trả 280 triệu đô la trong tháng năm vừa qua để góp vốn một khu khai thác khí ga rộng 13.000 mẫu Anh thuộc phía bắc của Fort Worth được điều hành bởi Quicksilver Resources. ENI có một nhóm bốn kỹ sư, một nhà địa chất và một nhà địa chất vật lý để học từ các chuyên viên của QuickSilver.
Một trong những hợp đồng liên kết lớn nhất là giữa công ty năng lượng Chesapeake của thành phố Oklahoma và đối tác chiến lược của nó là Statoihydro.
Muốn có tiền mặt, Chesapeake đã đồng ý bán cho Statoi một vốn lớn góp trong cổ phần đá phiến sét Marcellus của nó, nằm ở Pennsylvania, giá 3,9 tỷ đô la vào tháng 11 vừa rồi. Hai công ty đang tìm kiến các vùng khai thác đá phiến sét ở Trung Quốc, Ấn Độ, Úc và nhiều quốc gia khác. Bảy nhân viên của Statoi đang làm việc tại Oklahoma và Penssylvania đang học cách vẽ bản đồ và khai thác đá phiến sét, và tính toán ứng áp suất của khí ga từ đá phiến sét, và nhiều nhân viên nữa đang đến.
Ngược lại, các công ty của Mỹ cũng đang tìm kiếm ở nước ngoài các vùng đá phiến sét giá trị ở các quốc gia thiếu năng lượng hơn. Họ đang đặc biệt tập trung vào châu Âu, nơi mà giá ga đôi khi đắt gấp đôi tại Mỹ và một lượng lớn đá phiến sét đang nằm yên có vị trí gần một số thành phố.
Exxon Mobil có được một vài khảo sát thăm dò thành công ở Đức vào vài tháng gần đây. Công ty Devon Energy hợp sức cùng Total, công ty dầu khí Pháp, tìm kiếm sự chấp nhận để khoan thử ở Pháp. Conoco Phillip mới đây đã loan báo rằng đã ký kết một thỏa thuận với một công ty con của một doanh nghiệp nhỏ của Anh để thăm dò một triệu mẫu Anh trên vùng vịnh Baltic của Ba Lan.
- Ngô Minh Trí (Theo NewYork Time)
,
Tin ảnh
