Không phải do tác động trực tiếp của vụ tấn công khủng bố Bali II mà Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và Tổng thống Indonesia Yudhoyono quyết định chọn địa điểm Bali và thời điểm tháng 10 cho cuộc gặp gỡ. Sự sắp đặt từ tháng 5/2005 này đã cho thấy rõ vấn đề hàng đầu trong chương trình hội đàm song phương là hợp tác chống khủng bố.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và Tổng thống Indonesia Yudhoyono thăm một nạn nhân vụ đánh bom Bali II.

Hai nước láng giềng này đều có dân số Hồi giáo, đều là những mục tiêu quan trọng trong âm mưu tấn công của mạng lưới khủng bố khu vực Jemaah Islamiah (JI), và đang hợp tác chặt chẽ chống khủng bố trên eo biển chiến lược Malacca. Cùng với Malaysia và Thái Lan, Singapore là một trong những nước đi đầu trong các sáng kiến và nỗ lực chống khủng bố trong khu vực, từng phá tan âm mưu khủng bố của nhóm JI và bắt giữ một số nhân vật chủ chốt của nhóm.

Bối cảnh “ngẫu nhiên” 1/10 ở Bali ngay trước thềm cuộc gặp cấp cao càng làm cho sự kiện này tăng thêm ý nghĩa biểu tượng và thực chất của nó. Tính “ngẫu nhiên” không những không thể phá vỡ sự “sắp đặt” mà còn nhân lên quyết tâm của các nhà lãnh đạo trong cuộc chiến trường kỳ chống hoạ khủng bố. Thủ tướng Lý Hiển Long không chùn bước khi nghe “hung tin” và quả quyết tuyên bố cuộc họp vẫn sẽ diễn ra theo dự kiến từ trước vào ngày 3/10, tức là chưa đầy 48 giờ đồng hồ sau vụ khủng bố ở Bali.

Chắc chắn ông không quá ngạc nhiên về vụ việc bởi những thông tin tình báo cảnh báo trước đó và an ninh khu vực vẫn đang bị đe doạ nghiêm trọng bởi vấn đề khủng bố đầy nóng bỏng. Là vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên có mặt bên cạnh Tổng thống Yudhoyono ở Bali vào thời điểm này, Thủ tướng Lý Hiển Long có cơ hội “ngàn vàng” vừa để chia buồn, cảm thông và lên án chủ nghĩa khủng bố trước công luận, vừa thể hiện tình láng giềng “tắt lửa tối đèn có nhau”, cùng thể hiện quyết tâm hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm hơn nữa trong cuộc chiến chống khủng bố và duy trì sự ổn định, hoà hợp xã hội (mối quan hệ giữa đa số Hồi giáo ôn hoà và thiểu số cực đoan, giữa cộng đồng người Hindu và Hồi giáo ở Indonesia).

Giúp bạn tức là giúp mình, thực tế Indonesia và Philipin vẫn dễ “bị tổn thương” trước chủ nghĩa khủng bố và sự tiếp tục tồn tại và hoạt động của mạng lưới JI ở Indonesia sẽ tác động trực tiếp đến nỗ lực duy trì an ninh của Singapore, Malaysia và Thái Lan. Singapore và Australia đang tích cực tác động đến chính phủ Indonesia nhằm liệt JI vào loại các tổ chức khủng bố và cấm hoạt động của nhóm này ở Indonesia (tổ chức này tuy chỉ được 1% trong số 230 triệu dân Indonesia ủng hộ nhưng thế cũng là đủ để duy trì hoạt động và tuyển mộ thêm thành viên).

Hy vọng vụ Bali II sẽ thúc giục chính phủ Indonesia vượt qua mối lo ngại về làn sóng chống đối của cộng đồng Hồi giáo và có những biện pháp mạnh tay hơn với chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan trong nước. Nhất cử lưỡng tiện, ngoài trọng tâm trao đổi kinh nghiệm, hợp tác an ninh khu vực chống khủng bố, và khả năng ký kết hiệp định dẫn độ tội phạm, Thủ tướng Lý cũng ngầm đề cao vai trò quan trọng của Indonesia trong ASEAN thông qua việc tìm tiếng nói chung liên quan đến các sự kiện lớn của Hiệp hội như Hội nghị cấp cao ASEAN, Hội nghị cấp cao với các nhà lãnh đạo Đông Á, và Hội nghị cấp cao APEC sắp tới.

Sự sắp đặt không thể dự báo hết sự ngẫu nhiên, và sự ngẫu nhiên trong chính trị đôi khi làm tăng thêm nhiều ý nghĩa của sự sắp đặt.

• Vũ Lê Thái Hoàng