Bỏ qua những bất đồng về biên giới hay quan hệ Trung Quốc - Pakistan, chính kinh tế là yếu tố đưa 2 cường quốc đang nổi Ấn Độ - Trung Quốc xích lại gần nhau.

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh.

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đang có chuyến công du Ấn Độ và bàn về triển vọng đối tác giữa hai nước. Mới vài năm trước đây kim ngạch thương mại song phương không đáng kể, thì giờ đây, trong năm 2006 này, có thể sẽ đạt 20 tỷ USD. Thậm chí, Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh còn lạc quan bày tỏ mong muốn, kim ngạch thương mại song phương sẽ tăng gấp đôi đến năm 2010.

Điều quan trọng ở đây là cả Ấn Độ và Trung Quốc đều có các ngành kinh tế bổ trợ cho nhau. Trung Quốc - nhờ vô số nhà máy của mình - được coi là công xưởng của thế giới. Trong khi đó, Ấn Độ - với sự phát triển nhanh chóng của các công ty công nghệ thông tin và các công ty thuê ngoài (outsourcing) - cũng đã trở thành văn phòng sau của cả thế giới.

Ấn Độ và Trung Quốc sẽ ''tăng gấp đôi thương mại''

Trong cuộc hội đàm, lãnh đạo Ấn Độ và Trung Quốc đã cam kết tăng gấp đối giá trị thương mại song phương lên đến 40 tỉ USD năm 2010.

Với ''phần cứng'' của Trung Quốc tạo thành một dàn nhạc thì phần mềm của Ấn Độ viết lên bản nhạc, và chắc chắn cả hai có thể tạo nên một bản hoà tấu tuyệt vời.

Có lẽ, cũng như ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới, giờ đây các mặt hàng sản xuất của Trung Quốc đang xuất hiện ''đậm đặc'' trong các cửa hàng ở Ấn Độ hơn bao giờ hết. Trong khi đó, các công ty phần mềm của Ấn Độ cũng đang mở rộng nhanh chóng sang thị trường Trung Quốc. 

Tất nhiên, ông Singh chắc chắn không muốn Ấn Độ nhượng lại thị trường toàn cầu về mặt hàng sản xuất cần nhiều nhân công cho Trung Quốc. Ngược lại, Thủ tướng Singh còn khởi xướng một ''Mô hình Trung Quốc" cho Ấn Độ. Chỉ riêng dịch vụ thì không thể tạo thêm đủ việc làm mới mà Ấn Độ cần - khoảng 70 triệu việc làm trong vòng 5 năm tới. Điều đó đồng nghĩa với việc phải xây thêm rất nhiều nhà máy và phải bán thêm được rất nhiều sản phẩm. 

Về phần mình, các công ty IT của Ấn Độ bị ''lôi kéo'' đến Trung Quốc ít hơn so với thị trường nội địa. Và, các công ty Ấn Độ cũng sợ rằng, chỉ vài năm nữa, Trung Quốc cũng sẽ bắt kịp họ, cho ra đời một đội quân các kỹ sư phần mềm có khả năng xuất khẩu. 

Sự bổ sung trong mối quan hệ kinh tế Ấn Độ và Trung Quốc hiện nay có vẻ giống như ngày xưa. Ấn Độ xuất khẩu nguyên liệu thô sang Trung Quốc, đặc biệt là quặng thép và nhập khẩu các loại hàng hoá sản xuất của Trung Quốc. 

Có điều, trong tương lai, cạnh tranh khốc liệt có nhiều khả năng sẽ thay thế cho mối quan hệ hợp tác gần gũi. Hai nước cùng tham gia vào nỗ lực tìm kiếm nguồn năng lượng trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, như lời Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào phát biểu, Trung Quốc và Ấn Độ cùng nhau gánh vác trách nhiệm bảo đảm hoà bình và ổn định, thịnh vượng trong khu vực châu Á, làm trẻ lại khu vực. ''Hợp tác cùng nhau, Ấn Độ và Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích cho 2,4 tỷ người ở cả hai quốc gia cũng như tất cả các dân tộc khác tại châu Á và trên thế giới''.

• Trần Kiên (tổng hợp)