IAEA và ông El Baradei cùng một nhà hoạt động chống hạt nhân của Nga, nhà môi trường học người Kenya là những người được dự đoán sẽ giành giải Nobel Hoà bình.

Tổng giám đốc IAEA Mohamed El Baradei.

Đúng 4h chiều nay (8/10 giờ Việt Nam) tại Oslo, lãnh đạo nhóm 5 thành viên của Uỷ ban Nobel NaUy Ole Danbolt Mjoes sẽ công bố người giành giải Nobel Hoà bình năm 2004. Năm nay, có 194 đề cử cho giải Nobel hoà bình. Mặc dù danh sách các ứng viên được giữ kín song có nhiều dự đoán cho rằng Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và lãnh đạo của nó là Mohamed El Baradei sẽ là người nắm giữ giải thưởng trị giá 1,36 triệu USD cho những nỗ lực ngăn cản vũ khí hạt nhân rơi vào tay lực lượng khủng bố và các quốc gia hiếu chiến.

Theo ông Espan Barth, một nhà nghiên cứu thuộc Học viện các vấn đề quốc tế NaUy ''Giải thưởng giành cho IAEA và ông El Baradei là phù hợp nhất trong bối cảnh chính trị hiện nay''. Hơn nữa, trong vài năm gần đây, IAEA đã có những cố gắng không mệt mỏi trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng ở CHDCND Triều Tiên, Iran và Iraq.

Trong khi đó, đài truyền hình NRK của NaUy, nơi thường đưa ra những dự đoán về người chiến thắng lại cho rằng Nobel Hoà bình năm 2004 sẽ về tay nhà hoạt động vì môi trường. Và nếu dự đoán này thành hiện thực, ứng viên Kenya - thứ trưởng Bộ Môi trường Wangari Mathai hoặc công dân Nga Alexander Nikitin - người đã tiết lộ bí mật về vụ chiến hạm hạt nhân và rác thải phóng xạ năm 1965-1989 sẽ là những người sẽ được lựa chọn.

Bà Mathai là lãnh đạo ''Phong trào Vành đai xanh'' trồng hơn 30 triệu cây xanh tại châu Phi để bảo vệ môi trường. Nếu giành giải Nobel hoà bình, bà Mathai sẽ là người phụ nữ châu Phi đầu tiên có được vinh dự này kể tử khi giải Nobel Hoà bình ra đời vào năm 1901. Năm 2003, Nobel Hoà bình được trao cho Shirin Ebadi, một luật sư nhân quyền người Iran.

Cựu đại uý hải quân Nikitin, bị bắt giữ năm 1996 với cáo buộc phản quốc do tiết lộ bí mật rò rỉ nguyên tử cho nhóm môi trường học Bellona ở NaUy. Tuy nhiên, hiện ứng viên Nobel Hoà bình này đã được tha bổng.

Trong số những người được đề cử giải Nobel Hoà bình năm 2004 còn có Tổng thống Mỹ Bush và Thủ tướng Anh Tony Blair vì đã phát động cuộc chiến chống Saddam Hussein. Nhà chính trị cánh hữu NaUy Jan Simonsen đã đề cử hai nhân vật này vì cho rằng đó là những người đặt nền tảng dân chủ tại Iraq.

Hạn chót tiếp nhận đề cử giải Nobel Hoà bình năm nay là ngày 1 tháng 2.  Lễ trao giải chính thức diễn ra vào ngày 10/12 - ngày Nobel qua đời.

(Hoài Linh - Theo Reuters, BBC)