Phi công George W. Bush khi còn ở cơ quan cảnh vệ quốc gia.

Gần 10 năm nay, nhiều tay săn tin và các con buôn chính trị đã cố gắng moi móc, tim hiểu xem ông Bush đã làm những gì khi còn ở Cơ quan cảnh vệ quốc gia cách đây hơn 30 năm. Trên thực tế, mọi việc không phải quá bí hiểm, mà đơn giản chỉ là: ông Bush đã được đặt vào một "chiếc nôi" an toàn ngay trên đất Mỹ giống như nhiều "công tử" trong giới thượng lưu Mỹ mới tốt nghiệp đại học thời kỳ đó, trong khi hàng trăm nghìn thanh niên trẻ khác phải tham gia cuộc chiến của Mỹ tại Đông Dương.

Kể từ khi ông Bush tranh cử chức Thống đốc bang Texas năm 1994, những chi tiết này bắt đầu được hé lộ. Người ta nói rằng ông Bush từng "trốn tránh nhiệm vụ" trong những ngày cuối cùng ở cơ quan Cảnh vệ Quốc gia và có lẽ đã không hoàn thành phận sự của ông đối với quân đội. Bản thân ông Bush càng làm cho những nghi ngờ này kéo dài dai dẳng khi không bao giờ cung cấp đầy đủ chi tiết về tiểu sử của mình. Còn các đại diện của ông thường xuyên lặp lại câu: "Tổng thống đã rời khỏi Cơ quan cảnh vệ trong danh dự, vì vậy tại sao các ngài vẫn hỏi mãi về những chi tiết khó chịu này?".

Và giờ đây, khi mà những người chống lại ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ John Kerry đưa ra tuyên bố vô căn vứ rằng ông Kerry đã "phóng đại" thành tích trong quân ngũ của mình, thì vấn đề của Tổng thống Bush lại một lần nữa trở thành tiêu điểm để người ta nhòm ngó.

Liên quan tới câu hỏi liệu ông Bush có được ưu tiên vì là con trai của Nghị sĩ bang Texas và sau đó là Đại sứ Mỹ tại LHQ hay không, cựu phát ngôn viên Hạ viện bang Texas, ông Ben Barnes từ lâu vẫn khẳng định là "có". Sau nhiều năm phủ nhận việc giúp đỡ ông Bush, năm 1999, Barnes đã thừa nhận rằng ông buộc phải đưa George W. Bush vào cơ quan Cảnh vệ quốc gia theo yêu cầu của một người bạn trong gia đình Bush. Gần đây, sau khi trở thành người gây quỹ giúp ứng viên đảng Dân chủ John Kerry, Barnes lại một lần nữa lên tiếng về vấn đề này. Trong một buổi họp mặt tại bang Texas và trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CBS, ông Barnes khẳng định đã giúp ông Bush - điều mà bản thân Tổng thống Mỹ cũng như gia đình luôn phủ nhận.

Phi công Bush chuẩn bị bài tập bay.

Lúc đầu, khi ông Bush mới tham gia lực lượng Cảnh vệ quốc gia, chi nhánh tại Texas năm 1968, ông đã được đánh giá khá cao. Tuy nhiên, một số tài liệu mới công bố cho thấy "thái độ làm việc" của ông đột nhiên "chểnh mảng"vào năm 1972. Sau khi được chuyển sang một đơn vị khác tại Alabama để có thể tham gia chiến dịch tranh cử Thượng viện giúp một người bạn của gia đình, ông Bush bắt đầu bỏ bê nhiệm vụ thường ngày tại cơ quan Cảnh vệ. Chỉ duy có một thành viên trong đơn vị ông Bush công khai tuyên bố ông ta thấy Bush trình diện để nhận nhiệm vụ tại Alabama, song theo "trí nhớ" của ông này, George W. Bush có mặt tại Alabama từ trước khi ông chính thức được cử tới đây. Trong khi đó, một mẩu quảng cáo trên truyền hình do nhóm vận động hành lang ủng hộ đảng Dân chủ lại giới thiệu một thành viên cùng đơn vị với ông Bush tại Alabama, và người này thề rằng ông ta chưa bao giờ thấy ông Bush có mặt tại đó.

Tuần trước, tờ Boston Globe đã đăng một phóng sự tập trung vào một tài liệu cho thấy trước khi ông Bush tới Cambridge, bang Massachusetts năm 1973 để theo học trường Kinh doanh Harvard, ông từng cam kết sẽ tham gia nghĩa vụ quân sự trong một đơn vị ở Boston. Theo phóng sự của tờ Globe, ông Bush ký vào bản cam kết tháng 7/1973, trước khi ông được chuyển khỏi đơn vị ở Texas để vào học Harvard. Bản cam kết nêu rõ, ông Bush có 60 ngày để ổn định chỗ ở và đăng ký nghĩa vụ tại một đơn vị thuộc cơ quan Cảnh vệ khu vực Boston.

Tổng thống Bush khi còn trẻ.

Tuy nhiên, theo thông tin do tờ Globe đưa ra, ông Bush đã không đăng ký tại đơn vị ở Boston. Năm 1999, Dan Bartlett, người phát ngôn của ông Bush phát biểu với tờ Washington Post rằng ông Bush đã hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị Dự phòng không quân thuộc cơ quan cảnh vệ Boston. Trong buổi trả lời phỏng vấn tờ Time cách đây hơn 1 tuần, ông Barlett - hiện giữ chức vụ Giám đốc thông tin Nhà Trắng lại nói: "Tôi có lẽ đã nói nhầm". Theo ông Bartlett, ông Bush không bị bắt buộc đăng ký tại Boston vì cơ quan đăng ký của quân đội liên bang tại Denver biết rõ nơi cư trú của ông.

Tháng 5/1968, khi mới gia nhập đơn vị cảnh vệ quốc gia, ông Bush cũng ký một tuyên bố trong đó ông cam kết sẽ thực hiện nghĩa vụ cuối tuần ít nhất 24 ngày trong một năm và tại ngũ ít nhất 15 ngày/năm. Song các tài liệu mới công bố cho thấy Tổng thống Mỹ không thực hiện nghĩa vụ trong suốt 6 tháng của năm 1972 và cũng không làm nhiệm vụ trong vòng 3 tháng cua năm 1973.

Phóng sự điều tra của tờ Globe còn chỉ rõ "ông Bush không tham gia thường xuyên các buổi tập quân sụ bắt buộc và những người phụ trách ông đáng lẽ phải đưa ra hình thức kỷ luật hoặc yêu cầu ông phải tại ngũ trong thời gian 1972, 1973 hay 1974, nhưng họ không làm vậy". Trả lời phỏng vấn tờ Globe, ông Bartlett nhấn mạnh rằng Tổng thống Bush đã không rời khỏi quân đội trong danh dự nếu ông "không đáp ứng mọi yêu cầu đặt ra".

Tổng thống Bush trở về Nhà Trắng sau chuyến vận động tranh cử.

"Vết đen" rõ nhất trong hồ sơ của ông Bush có lẽ là việc ông không tham gia kỳ khám sức khoẻ bắt buộc hàng năm vào năm 1972. Vì lý do này, ông đã bị đình chỉ bay - một điều "đáng xấu hổ" đối với những phi công nghiêm túc. Trong những năm vừa qua, đội ngũ tranh cử của Tổng thống Bush giải thích lý do ông bỏ lỡ cuộc kiểm tra sức khoẻ vì vào thời điểm đó bác sĩ riêng của ông đang ở Houston. Bây giờ, Nhà Trắng lại tuyên bố Tổng thống không cần phải tham gia kỳ kiểm tra sức khoẻ vì ông không có ý định bay trong thời gian ở Alabama.

Cách đây 1 tuần, hãng CBS đã công bố 4 tài liệu từ năm 1972, 1973 trong đó cung cấp những thông tin mới về thời kỳ ông Bush phục vụ tại cơ quan cảnh vệ quốc gia. Hãng CBS không tiết lộ bằng cách nào họ lấy được những tài liệu này, chỉ nói đó là hồ sơ cá nhân của Trung tá quá cố Jerry Killian, chỉ huy phi đội bay của ông Bush tại Texas. Chưa rõ số tài liệu có xác thực hay không, song chúng cho thấy ông Bush đã nhận được khá nhiều ưu ái trong thời kỳ đó.

Theo nội dung 1 bản tài liệu, ông Killian nói rằng ông và cấp trên là Thiếu tướng Bobby Hodges đã bị người đứng đầu cơ quan Cảnh vệ Quốc gia bang Texas Walter Staudt buộc phải đưa ra những đánh giá tốt về ông Bush. Tuy nhiên, ông Hodges bây giờ lại tuyên bố tài liệu này là giả. Tuần trước, trả lời phỏng vấn tờ Time, ông nói: "Theo tôi nhớ, không hề có áp lực chính trị nào". Còn tờ Dallas Morning News cho biết theo hồ sơ cá nhân của ông Staudt, ông đã rời khỏi cơ quan cảnh vệ trước khi tài liệu này được viết.

Con trai của ông Killian là Gary, người phục vụ trong cơ quan cảnh vệ quốc gia cùng với cha từ năm 1971 đến 1979 tin rằng những tài liệu này là giả mạo. Lý do là vì, theo ông nhớ, Killian từng rất yêu quý Bush.

Trung uý Bush.

Cho tới giờ phút này các chuyên gia máy chữ và giám định cũng như các tổ chức truyền thông vẫn chưa thể thống nhất về tính xác thực của những tài liệu mà hãng CBS đưa ra. Nhiều người cho rằng một chiếc máy đánh chữ của những năm 1970 không thể tạo ra tài liệu này xét theo khoảng cách giữa các chữ trong đó và việc sử dụng ký tự "th" nổi. Tuy nhiên, Bill Glennon, một chuyên gia kỹ thuật làm việc tại New York, từng sửa máy đánh chữ của IBM thời kỳ 1973-1985 cho rằng những người nói như vậy "chẳng biết gì". Theo Glennon, các máy đánh chức IBM có thể tạo ra khoảng cách và các ký tự theo tuỳ theo yêu cầu.

Liệu những vấn đề này có ảnh hưởng tới cuộc bầu cử sắp diễn ra hay không? Thực tế là trong khi ông Kerry đang bị suy giảm uy tín nặng nề do những lời chỉ trích liên quan tới thành tích của ông trong quân đội, vấn đề của ông Bush có lẽ không làm nhiều người dân Mỹ để ý. Người Mỹ đã có 4 năm để chứng kiến ông Bush làm Tổng thống, còn ông Kerry, không ai biết rõ. Ứng viên đảng Dân chủ chỉ là "một người lạ đang đứng trước cổng", và "chủ nhà" phải thận trọng trước khi mở cửa.

• Tân Huyền - (Tổng hợp)