Một nhà thầu an ninh Mỹ đang tuần tra ở Kabul. Ảnh: Getty Images.

- Cho phép các nhà quản lý và nhân viên AGNA tới các nhà thổ chuyên chứa các phụ nữ là nạn nhân của bọn buôn người, vi phạm Luật Bảo vệ các nạn nhân bị buôn bán, và ngăn chặn các nỗ lực của nguyên đơn trong việc điều tra và chấm dứt các vi phạm này.

- Cố ý che giấu các tài liệu liên quan tới các vi phạm Luật Bảo vệ các nạn nhân bị buôn bán mà giám đốc chương trình cùng nhiều nhân viên khác của AGNA đã mắc phải khi trả lời yêu cầu từ nghị sĩ Henry Waxman, người đại diện cho Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ của Quốc hội.

Đây không phải là lần đầu tiên vấn đề các nhà thầu an ninh và quân sự tư nhân và tình dục bị khơi ra. Tuy nhiên, kiểu cách không làm bất cứ thứ gì khi vi phạm được thông báo đã trở nên quá quen thuộc.

Như một bài báo đăng trên Tạp chí Luật quốc tế Wisconsin, vào năm 2000, các nhân viên của DynCorp Inc, một công ty an ninh quân sự tư nhân trụ sở tại Virginia (MPSC) Lực lượng cảnh sát đặc nhiệm LHQ ở Balkans thuê, bị cáo buộc tham gia vào một đường dây nô lệ tình dục Bosnia. Kathryn Bolkovac, một nhân viên của DynCorp giữ vai trò là người kiểm tra Lực lượng trên, đã báo cáo với các giám sát viên của mình rằng các đồng nghiệp nam của cô đã bình luận về những người phụ nữ họ sở hữu. Bolkovac bị sa thải ngay sau đó.

Cũng đáng để lưu ý rằng, các cuộc điều tra nhằm vào DynCorp đã bắt đầu trước khi Bolkovac có liên quan. Vào năm 1999, cảnh sát Bosnia đã mở một cuộc điều tra sau khi báo đài địa phương đưa tin, 5 nhân viên nam của DynCorp mua gái mại dâm từ một tổ chức tội phạm Serbia. Chính phủ Bosnia đã thông báo cho chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm Mỹ tại khu vực về các cáo buộc này và quân đội đã yêu cầu DynCorp phải sa thải 5 nhân viên trên trong vòng 48 giờ.

DynCorp đã chuyển bị cáo tới Đức để trả lời thẩm vấn trước những chứng cứ rằng các nhân viên bị cáo buộc không chỉ giao du với những tên tội phạm ở địa phương và báo trước cho chúng biết về các cuộc bao vây bắt giữ, mà còn tham gia vào các hoạt động buôn người.

DynCorp sau đó đã thả các nhân viên trên mà không báo cho các quan chức thi hành luật pháp quốc tế hoặc Mỹ về các cáo buộc chống lại họ.

Trở lại với vụ ArmorGroup. Theo đơn kiện của Gordon vào khoảng 8/11/2007, Phó Giám đốc chương trình của ArmorGroup Bắc Mỹ, Jimmy Lemon đã thông báo cho Gordon và Puja Power - quyền Giám đốc Các nguồn Nhân lực - rằng quan chức chịu trách nhiệm bảo dưỡng các vũ khí loại nhỏ, súng máy và đạn dược của tổ chức này đã không làm tròn nhiệm vụ và mới đây đã bị đuổi do lui tới một nhà thổ ở Kabul. Gordon đã hướng dẫn cho cô Power hành động để cấm túc anh ta ngay lập tức.

Một thời gian ngắn sau đó, Power thông báo với Gordon rằng khi cô đối chất với người này về hành vi đồi bại của anh ta, anh ta nói rằng mình không thể bị cấm bởi vì giám đốc chương trình Nick du Plessis và bác sĩ Neville Montefiore cũng thường xuyên cùng đi tới các nhà thổ này.

Gordon biết rằng, hành động mua dâm của các nhân viên AGNA là vi phạm luật pháp Mỹ và hợp đồng của Đại sứ quán ở Kabul. Tình trạng đến nhà thổ thường xuyên của họ làm tăng lo ngại về khả năng bảo vệ đại sứ quán của những người này, không những thế, ai cũng biết rằng những cô gái trẻ bị bán tới Kabul làm gái bán hoa, vi phạm Đạo luật Bảo vệ Nạn nhân buôn người. Hành động và các quy định hiện thời cấm các nhà thầu, như ArmorGroup và các nhân viên của họ, dính dáng đến các kiểu buôn người đó và tham gia các hành động mua dâm trong thời gian thực hiện hợp đồng.

Theo Báo cáo Trafficking in Persons năm 2008 của Bộ Ngoại giao Mỹ, Afghanistan là đích đến của nhiều phụ nữ từ Trung Quốc, Iran, Tajikistan - nạn nhân của các đường dây buôn người. Nhiều trẻ em Afghanistan cũng nằm trong số những đối tượng này.

Gordon rất lo ngại, bởi vì một nhà quản lý phụ trách việc giám sát lực lượng bảo vệ ở Kabul được xác định là người tham gia vào các hoạt động trái luật đó. Gordon nhận ra rằng, nếu AGNA không tổ chức một cuộc điều tra tổng thể và ngăn chặn những kẻ sai trái, các thành viên của lực lượng bảo vệ sẽ nghiễm nhiên cho rằng sự "im lặng" của AGNA là giấy phép cho họ tham gia vào những hoạt động phi pháp tương tự.

Gordon ngay lập tức báo cáo những thông tin mà anh nhận được từ Power lên chủ tịch AGNA Karl Semancik và tới Bộ Ngoại giao Mỹ. Anh đề nghị ban quản lý của AGNA mở một cuộc điều tra toàn diện về vấn đề này. Gordon đề nghị, hoặc anh hoặc Phó Giám đốc phụ trách các hoạt động của AGNA, Gregory Vrentas, trực tiếp chỉ đạo điều tra. Semancik nhất trí đó là một cách hành động thích hợp.

Tuy nhiên, AG International (AGI), tập đoàn mẹ của AGNA, đã cản trở các nỗ lực của Gordon nhằm đảm bảo rằng AGNA tổ chức một cuộc điều tra đầy đủ rồi báo cáo toàn bộ thông tin lên Bộ Ngoại giao.

Ngay sau khi nhận được chỉ đạo, Semancik thông báo cho Gordon rằng các quan chức AGI đã từ chối kế hoạch của anh. Thay vào đó, họ quyết định sĩ quan phụ trách hoạt động của AGI là Noel Philp và Giám đốc Phụ trách hoạt động của AGI là Nick Powis sẽ chịu trách nhiệm điều tra. Kế hoạch hành động này đi ngược lại chính sách của cả AGNA và các quy định của FOCI.

Cùng lúc đó, Chris Duffy, bác sĩ tạm thời của AGNA - người thay thế Montefiore khi anh này nghỉ phép - cho biết rằng có một ổ dịch về các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) trong các nhân viên AGNA năm 2007. Duffy báo cáo tình hình với Powis ở London, người sau đó báo cho Gordon trong một cuộc điện thoại rằng những vấn đề này chưa được tiết lộ.

Sau đó, Philp và Powis tuyên bố mở một cuộc điều tra về những cáo buộc rằng các nhân viên AGNA - trong đó có giám đốc chương trình, vi phạm Đạo luật bảo vệ Các nạn nhân buôn người.

Gordon bị từ chối tiếp cận bất kỳ một báo cáo điều tra hoặc thông tin nào về bản chất hoặc quy mô của cuộc điều tra. Tài liệu duy nhất được cung cấp cho anh là một báo cáo dài 3 trang về những kết quả mà Phip và Powis đưa ra. Báo cáo này nói rằng Du Plessis ý thức rõ rằng "một số thành viên trong lực lượng đã lạm dụng chính sách MWR (Đạo đức, Chăm sóc và Giải trí) vì mục đích kiếm mãi dâm.

"Không có sự đề cập nào tới thực tế là điều đó vi phạm Đạo luật Bảo vệ Các nạn nhân bị buôn người và chính sách "không khoan dung" đối với những hành vi vi phạm luật này. Điều duy nhất mà báo cáo đưa ra là yêu cầu giám đốc chương trình chỉnh sửa chính sách MWR.

Trong một lá thư đề ngày 13/12/2007, nghị sĩ Henry A Waxman - khi đó là Chủ tịch Ủy ban Giám sát và Cải cách chính phủ - đã gửi một lá thư tới AGI yêu cầu thông tin về các dịch vụ an ninh của ArmorGroup ở Afghanistan và Iran từ ngày 1/1/2003 tới hiện tại. Đây là một phần của cuộc điều tra mà Ủy ban này đang tiến hành liên quan tới vai trò của các nhà thầu quân sự tư nhân ở hai nước nói trên.

Vào khoảng 3/1/2008, Gordon biết được rằng, một thực tập sinh của AGNA - người trước đó làm việc dưới sự giám sát của Du Plessis ở Kabul - khoác lác với các nhân viên khác rằng nguyên nhân chính khiến anh ta trở lại Kabul là tận dụng các hoạt động buôn người ở đây. 

Thực tập sinh này nói rằng bạn của anh ta ở Kabul sở hữu một nhà thổ với sáu phụ nữ châu Á, và anh ta đang xem xét mua một phụ nữ với giá 20.000USD để có thể kiếm lời nhờ thương vụ này sau một tháng. Một thực tập sinh khác báo cáo điều này với các quan chức AGNA. Một nhà điều tra của Bộ Ngoại giao Mỹ là David Lydek, cũng có mặt khi vấn đề được thông báo và biết rất rõ về lời buộc tội.

Gordon ngay lập tức có được một thông báo từ nhân chứng và báo cáo vụ việc lên một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ và lên Ban quản lý cấp cao của AGNA, trong đó có James D Schmitt - khi đó là Phó Chủ tịch phụ trách phát triển thương mại của AGNA, và Jerry Hoffman - khi đó là quyền Tổng Giám đốc AGNA. Trong các cuộc thảo luận với Schmitt, Gordon khẳng định AGNA cần phải hành động kiên quyết để điều tra và ngăn chặn các hành động này. Tuy nhiên, cả hai người đều không có động thái nào.

Vào nửa cuối tháng 1/2008, AGNA trả lời thư của Nghị sĩ Wasman, trong đó công ty này cố ý không đề cập tới bất kỳ một tài liệu nào liên quan tới các cáo buộc rằng giám đốc chương trình của AGNA, armorer và bác sĩ thường xuyên tới nhà thổ, liên quan tới ổ dịch các bệnh STD trong lực lượng bảo vệ hoặc vụ việc liên quan tới thực tập sinh nói trên.

Gordon đã có cuộc thảo luận với Schmitt - người chịu trách nhiệm chuẩn bị báo cáo gửi tới Waxman. Trước sự phản đối của Gordon, Schmitt nói rằng AGNA quyết định "những mục đó tốt nhất là không đưa vào báo cáo" vì nó "không tốt cho công ty".

Theo Gordon, vào ngày 27/2/2008, Schmitt đã đưa ra lời chứng thực dối trá trước Quốc hội Mỹ về các quy tắc kinh doanh của AGNA khi ông ra điều trần trước một Ủy ban Thượng viện Mỹ về Các vấn đề chính phủ và An ninh Nội địa.

Ở một điểm, Schmitt nói rằng: "Trong trường hợp ArmorGroup, chúng tôi từ lâu đã thiết lập nhiều chương trình tập thể để đảm bảo rằng các nhân viên của công ty hành động trong khuôn khổ nhân đạo, phù hợp với pháp luật địa phương và quốc tế... Chúng tôi đảm bảo các nhân viên của mình được đào tạo và chứng nhận dựa trên luật pháp nhân đạo quốc tế và luật pháp ở những nước mà họ làm việc.

Và mỉa mai là Schmitt còn nói: "Với tư cách là các nhà thầu an ninh tư nhân, những hành động của chúng tôi - dù tốt hay xấu - cũng thể hiện ảnh hưởng và hình thành nên cái nhìn của dân chúng bản địa về đất nước chúng ta...".

• Thanh Hảo (Theo ATimes)