Tổng thống Pháp Chirac

Bình luận việc Tổng thống Pháp Chirac chủ động gọi điện thoại cho Tổng thống Mỹ Bush ngày 16/4, tờ "Le Monde" ngày số ra 17/4 nhận xét Pháp đã sớm tìm cách thể hiện sự thay đổi thái độ trong quan hệ đồng minh với Mỹ. Ông Chirac không còn chịu đựng nổi sức ép của cả trong và ngoài nước.

Quan hệ Pháp - Mỹ xấu đến mức đáng lo ngại kể từ ngày 10/3, khi Pháp đe dọa sử dụng quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an khi thông qua nghị quyết hợp pháp hóa hành động quân sự chống Iraq của Mỹ và Anh. Những sự kiện dồn dập diễn ra sau đó, kết thúc bằng chiến thắng chóng vánh của Mỹ tại Iraq đã đặt nền ngoại giao Pháp trước một "cánh cửa hẹp" trong quan hệ với Mỹ. Phía Mỹ liên tục cảnh báo Pháp về hậu quả của hành động chống đối này.

Ba tháng qua, Pháp đã chịu thua thiệt nhiều về kinh tế sau khi chính quyền Mỹ phát động một chiến dịch tẩy chay hàng hóa Pháp trên toàn nước Mỹ. Hàng nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ (PME) của Pháp tại Mỹ đứng trước nguy cơ phá sản. Nhiều mặt hàng truyền thống của Pháp từng được dân Mỹ ưa thích dần vắng bóng trên thị trường rộng lớn này. Sắp tới Mỹ sẽ đứng ra phân chia các hợp đồng khai thác dầu lửa của Iraq, chắc chắn Pháp sẽ bị gạt ra ngoài. Có lẽ điều tồi tệ nhất đối với Pháp là sự xuống dốc trong quan hệ Pháp - Mỹ về chính trị và ngoại giao.

Được giới chính trị và giới đầu tư Pháp khuyến khích, Tổng thống Chirac đã quyết định xuống thang. Ông này đã chủ động gọi điện thoại cho Tổng thống Bush. Người phát ngôn phủ tổng thống nêu lý do: Đây là cuộc trao đổi ý kiến thường kỳ giữa hai vị tổng thống, nhất là để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh G8 tại Evian. Trong cuộc nói chuyện này, ông Chirac đã không hề đề cập những nội dung của hội nghị thượng đỉnh G8. Ông cũng không nói gì về những hậu quả kinh tế mà Pháp đã phải gánh chịu vì cuộc khủng hoang Iraq. Thế nhưng, trong cách biểu đạt tình cảm giữa hai vị nguyên thủ, người ta nhận ra một thực tế: Tổng thống Chirac khá đau đớn về những gì đã diễn ra bất lợi cho quan hệ hai nước. Ông muốn nước Pháp cùng cộng đồng quốc tế góp phần với Mỹ giải quyết vấn đề Iraq sau chiến tranh. Người đứng đầu nước Pháp muốn từ những việc làm cụ thể, quan hệ hai nước sẽ trở lại bình thường trong một thời gian ngắn.

Nhiều nhà chính trị tên tuổi của châu Âu và châu Mỹ nhận định: Vì quyền lợi của cả hai phía, khủng hoảng quan hệ Pháp - Mỹ sẽ không thể kéo dài. Sắp tới Mỹ sẽ làm tiếp những công việc khác của thế giới. Chỉ cần Pháp "không quá cứng nhắc về nguyên tắc" như vừa rồi thì vết thương sẽ chóng lành. Vừa qua, cả hai bên đều đã mắc những sai lầm kỷ thuật. Pháp quá cứng nhắc về nguyên tắc đến mức de dọa dùng quyền phủ quyết một đề nghị của đồng minh. Còn Mỹ vì thiếu kiềm chế nên đã vội vàng kết tội Pháp là "phản bội". Dân Mỹ và dân Pháp đã từng chứng kiến những giây phút xúc động trong quan hệ hai nước sau sự kiện 11/9. Không ai nghĩ rằng quan hệ Pháp Mỹ là không thể phục hồi chỉ vì cuộc khủng hoảng Iraq.

(Mỹ Dung - Theo Le Monde)