Pháp bị phạt vì trục xuất người Do Thái

Chính phủ Pháp và ngành đường sắt nước này vừa bị một tòa án Pháp yêu cầu phải bồi thường cho những người Do Thái bị trục xuất trong Đại chiến II. 

Từ năm 1942 tới 1944, khoảng 76.000 người Pháp Do Thái đã bị trục xuất.

Vụ việc được khởi kiện bởi những người có thân nhân bị đưa lên tàu tới một trại tạm thời ở Drancy gần Paris trong thời kỳ Phát xít đức chiếm đóng Pháp. Hơn 75.000 người Pháp Do Thái đã bị chuyển từ trại này tới các trại tập trung tử thần ở Đức. 

Tòa án Toulouse kết luận rằng, nhà nước Pháp và công ty đường sắt nhà nước SNCF đã đồng phạm tội ác chống loài người. Chính phủ và SNCF được yêu cầu phải bồi thường 60.000 EUR (tương đương 80.000 USD) cho gia đình nạn nhân. 

Các nhà vận động chiến dịch gọi đây là một quyết định có tính bước ngoặt song SNCF cho biết họ sẽ kháng án. "Chúng tôi hết sức ngạc nhiên trước phán quyết này. Tôi không thể hiểu nổi", trích lời một luật sư đại diện cho SNCF. 

Yves Baudelot cho biết, công ty SNCF không thể bị buộc trách nhiệm bởi vì họ bị ép phải hợp tác với lực lượng chiếm đóng trong chiến tranh. "SNCF không có sự lựa chọn. Quân phát xít gửi thư yêu cầu công ty phải làm mọi thứ mà các nhà chức trách Đức muốn. Và nếu ai đó từ chối thì họ sẽ bị bắn bỏ", ông giải thích. 

Lập luận này từng được các thẩm phán chấp nhận trong các vụ trước đó và họ đã ra phán quyết rằng SNCF bị quân đội Đức trưng dụng trong Thế chiến II. 

Người khởi kiện vụ việc mới này là Alain Lipietz, một thành viên của Quốc hội châu Âu, cùng với người chị Helene. Họ đã kể cho quan tòa nghe về việc cha mình cùng một số người thân trong gia đình bị quây bắt ở Toulouse hồi giữa năm 1944 và bị đưa lên tàu tới Drancy. 

Tổng thống Pháp Chirac thừa nhận vai trò của Pháp trong các cuộc trục xuất.

Ông Lipietz miêu tả phán quyết của tòa án là một quyết định "lịch sử". "Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhà nước Pháp và công ty SNCF bị xử phạt như vậy. Tòa án đã công nhận rằng đó không phải là hành động của các cá nhân hoặc của một số người cộng tác mà là trách nhiệm của nhà nước". 

Các tài liệu cho thấy, SNCF đã làm hóa đơn nhà nước về chi phí cho các cuộc hành trình và tiến hành đòi tiền vận chuyển thậm chí ngay cả khi nước Pháp đã được giải phóng. 

Ông Lipietz cho biết, phán quyết của tòa án là sự công nhận rằng nhà nước Pháp trong chiến tranh và ngành đường sắt đã thực hiện nhiều hơn yêu cầu của lực lượng chiếm đóng. 

• Thanh Hảo (Theo BBC, NY Times)