Ngoại hạng Anh và cuộc chiến bản quyền

Tòa án Công lý Châu Âu tuần này sẽ nghe vụ xử mang tính cột mốc, có thể làm thay đổi mô hình kiểm soát và bán bản quyền truyền hình các sự kiện thể thao trên toàn châu Âu.

Vụ kiện do một chủ quán rượu (pub) ở Portsmouth, Anh quốc đệ đơn.

Năm năm trước, Karen Murphy tìm cách hút khách tới quán của mình, quán có tên "Red, White and Blue" (Đỏ, Trắng và Xanh), màu cờ của Liên Hiệp Vương Quốc Anh, bằng cách bật kênh truyền hình phát các trận cầu thuộc giải Ngoại hạng Anh ở quán.

Nhưng bà không kham nổi tiền thuê bao với Sky Sports, bởi dịch vụ mà hãng truyền hình thể thao này cung cấp cho các quán rượu lên tới hơn 1.000 bảng một tháng.

Cho nên bà chuyển sang xem các trận cầu Anh với mức rẻ hơn, bằng cách đăng ký thuê bao với hãng vệ tinh của Hy Lạp, NOVA, tốn chỉ khoảng một phần mười so với mức thuê bao với BSkyB.

Bà nói bà không phải là người duy nhất tiết kiệm tiền nhờ cách này.

Quyền tự do lựa chọn

Tuy nhiên, việc sử dụng thẻ thuê bao của nước ngoài như vậy lại là vi phạm luật bản quyền của Anh, bởi nó cho phép người dùng xem các trận bóng mà không cần thông qua hãng truyền thông chính thức được cấp phép, Sky Sports.

Karen Murphy dùng dịch vụ của NOVA của Hy Lạp từ những ngày đầu mở quán The Red, White and Blue tại Portsmouth.

Cho nên bà Murphy bị thưa ra tòa và bị án phạt gần 8.000 bảng cùng các chi phí khác, sau khi bị công ty Football Association Premier League Limited (FAPL - công ty Giải Ngoại Hạng Thuộc Hiệp Hội Bóng Đá Anh) phát hiện.

FAPL là công ty tư nhân đại diện cho quyền lợi truyền thông của 20 câu lạc bộ thuộc giải Ngoại Hạng Anh và Hiệp Hội Bóng Đá Anh.

Năm năm kể từ lần đầu xuất hiện trước tòa địa phương, bà Murphy đã đệ đơn kháng cáo lên hội đồng thuộc Tòa Công lý Châu Âu (ECJ) - nơi chỉ thụ lý các vụ việc phức tạp và quan trọng nhất theo luật Châu Âu.

Bà khiếu nại dựa trên nguyên tắc "tự do thương mại" của Liên hiệp Châu Âu.

Bà nói với việc hạn chế quyền lựa chọn các nhà cung cấp dịch vụ vệ tinh vào danh sách có duy nhất một nhà truyền thông - BSkyB - giải Ngoại hạng Anh đã vi phạm các nguyên tắc căn bản về tự do dịch chuyển hàng hóa và dịch vụ giữa các quốc gia thành viên trong EU.

Hơn nữa, theo bà, việc này ngăn cản quyền cạnh tranh tự do, mở cửa cho mọi đối tượng trên thị trường truyền thông ở Anh.

Bảo vệ độc quyền

Nếu bà Murphy thắng, thì giá trị quyền phát hành các trận thuộc giải Ngoại hạng Anh trong tương lai rất có thể sẽ bị tổn hại.

Phân tích gia, chủ biên lâm thời của trang mạng TVSportsMarkets.com, ông Frank Dunne, nói: "Giải Premier League có lẽ là đơn vị hung hăng nhất trong việc bảo vệ bản quyền của mình trong thế giới thể thao."

"Hành động của Premier League là một phần trong trận chiến rộng lớn nhằm bảo vệ bản quyền, hiện đang được nghênh chiến trên ba mặt trận."

"Thứ nhất, là trận chiến chống lại các quán bia ở Anh, không cho họ mở các kênh thu từ vệ tinh nước ngoài có các trận đá.

"Thứ nhì, là trận chiến chống lại việc phát hành không được cấp phép các trận cầu của giải, thông qua việc cho tải lên mạng trực tuyến bằng công nghệ peer-to-peer.

"Thứ ba là trận chiến chống lại việc sử dụng khi không được cấp phép các trích đoạn trận đấu trên YouTube."

Premier League nói họ đấu tranh bảo vệ quyền lợi nhằm mục đích duy trì tiêu chuẩn chất lượng:

"Nếu không được bảo vệ như vậy thì khách hàng, hay nói chính xác hơn là các cổ động viên, sẽ là những người thực sự phải chịu thiệt thòi vì việc đầu tư vào nội dung chất lượng là điều không thể bỏ qua.

"Nó cũng là điều bất công cho những đối tượng được cấp phép, những người tôn trọng pháp luật."

Sky Sports nói họ nắm độc quyền phát hình các trận cầu Ngoại hạng tại Anh.

Có chừng 80.000 đường truyền internet không được cấp phép về các trận cầu đã bị đóng trong vòng hai năm qua, nhưng FAPL không phải lúc nào cũng thành công trong việc thuyết phục các đối tượng mà hãng này coi là đã vi phạm bản quyền.

Đầu năm nay, hãng đã thất bại trong nỗ lực kiện YouTube ra một tòa án ở Mỹ.

Tuy nhiên, Premier League nói phiên trình bày trước ECJ tới đây sẽ đem đến cơ hội làm sáng tỏ các vấn đề lâu nay vẫn gây lầm lẫn cho các quán rượu và các đối tượng được cấp phép.

Nhưng nếu phán quyết được đưa ra theo hướng bất lợi cho Premier League, nó sẽ gây xáo động ghê gớm tới cách thức mà ngành công nghệ truyền thông đang hoạt động, bởi nó ảnh hưởng tới việc đơn vị giữ bản quyền cấp phép độc quyền cho các nhà phân phối ở các thị trường khác nhau.

Hậu quả của việc này, nếu có, đối với người tiêu dùng chưa rõ sẽ ra sao, nhưng cho tới nay, doanh thu từ việc bán quyền phát hình các trận Premier League đã làm cách mạng cho bóng đá Anh, biến giải Ngoại hạng Anh thành một trong các giải đấu hấp dẫn nhất thế giới.