Sẽ có giá đất thống nhất, sát giá thị trường?

(VietNamNet) - "Giá đất phải sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường, khi có chênh lệch lớn so với giá thực tế trên thị trường thì phải điều chỉnh cho phù hợp" - là một trong những quy định của Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được thông qua sáng nay. Triệt tiêu giá ảo để đi tới giá thống nhất. Luật còn thể hiện quyết tâm này ở quy định: trước khi quyết định giá đất địa phương, UBND phải hỏi ý kiến của HĐND cùng cấp.

Đại biểu QH TP. Đà Nẵng phát biểu.

Luật Đất đai (sửa đổi) có 7 chương, với 47 trên tổng số 149 điều luật đã được sửa đổi. Ngoài những sửa đổi trên, Luật còn bổ sung và chỉnh sửa một số điều quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến quan hệ đất đai hiện nay.

Không còn giá đất ảo?

Theo quy định tại khoản 1, Điều 56, việc định giá đất của Nhà nước phải đảm bảo nguyên tắc: Sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường, khi có chênh lệch lớn so với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường thì phải điều chỉnh cho phù hợp; Các thửa đất liền kề nhau, có điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, kết cấu hạ tầng như nhau, có cùng mục đích sử dụng hiện tại, cùng mục đích sử dụng theo quy hoạch thì mức giá như nhau; Đất tại khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, có điều kiện tự nhiên, kết cấu hạ tầng như nhau, có cùng mục đích sử dụng hiện tại, cùng mục đích sử dụng theo quy hoạch thì mức giá như nhau.

Như vậy, trong trường hợp giá đất ở mức không bình thường hoặc có chênh lệch lớn so với giá mua bán quyền sử dụng đất trên thị trường, Chính phủ sẽ kịp thời có biện pháp điều chỉnh để đảm bảo một mức giá bình ổn, thực tế. Theo UBTVQH, quy định này nhằm khắc phục nhược điểm của hệ thống giá đất do Nhà nước đề ra không sát với thực tế. Căn cứ vào mức giá Chính phủ đặt ra, UBND tỉnh sẽ xem xét điều kiện KT-XH, địa hình địa lý của địa phương để đưa ra một mức giá phù hợp với địa bàn mình quản lý.

Việc duy nhất UBND tỉnh có thẩm quyền quyết định giá đất địa phương trong thời gian qua đã dẫn tới tình trạng nhiều cán bộ lãnh đạo lợi dụng để điều chỉnh mức giá có lợi cho mình. Để tránh thực trạng "quyền sở hữu toàn dân của Nhà nước đối với đất đai hiện trở thành "đặc quyền" của một số cán bộ đương chức", tại Luật Đất đai lần này đã quy định rõ: trước khi quyết định giá đất của địa phương, UBND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương trình HĐND cùng cấp cho ý kiến. Quy định này sẽ tạo cho HĐND tỉnh- cơ quan quản lý ở địa phương do dân bầu lên - một cơ chế giám sát cụ thể đối với quyết định định giá của UBND cùng cấp.

Bổi thường thu hồi đất: Đất đổi đất, nhà đổi nhà!

Một điểm được xem là tiến bộ đáng kể của Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được thông qua là chế định về bồi thường cho những người sử dụng đất có giấy tờ hợp lệ bị thu hồi đất. Trước đây, người dân có nhà, đất bị thu hồi đều được Nhà nước bồi thường bằng tiền mặt. Hình thức bồi thường này tuy thủ tục giải quyết có phần gọn nhẹ nhưng thời gian qua đã gây ra nhiều tranh chấp, khiếu kiện trong nhân dân.

Đổi mới quy định này, Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định người sử dụng đất sẽ được bồi thường bằng đất ở, nhà ở (khu tái định cư) khi bị Nhà nước thu hồi đất. Để đảm bảo quyền lợi cho những chủ thể được bồi thường, Luật quy định rõ: người có đất bị thu hồi nếu đủ giấy tờ hợp lệ sẽ được bồi thường bằng nhà ở, đất ở với điều kiện bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Khoản 3, Điều 42 ghi rõ: "UBND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương lập và thực hiện các dự án tái định cư trước khi thu hồi đất để bồi thường bằng nhà ở, đất ở cho người bị thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở. Khu tái định cư được quy hoạch chung cho nhiều dự án trên cùng một địa bàn và phải có điều kiện phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ".

Chỉ trong trường hợp không có khu tái định cư, Nhà nước mới bồi thường bằng tiền cho người bị thu hồi đất. Đối với khu vực đô thị, người bị thu hồi đất sẽ được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước, với khu vực nông thôn sẽ được bồi thường bằng đất ở.

Mở rộng quyền cho người sử dụng đất

Ngoài các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, quyền thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng quyền sử dụng đất được quy định trước đây - Điều 106 Luật Đất đai (sửa đổi) còn quy định người sử dụng đất có thêm các quyền tặng cho quyền sử dụng đất, và quyền được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Để có những quyền lợi trên, người sử dụng đất phải có đủ các điều kiện: có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; đất không có tranh chấp; quyền sử dụng đất không bị kê biên để đảm bảo thi hành án và đất phải đang trong thời gian sử dụng.

Các hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không phải đất thuê có quyền tặng cho quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân hoặc người Việt Nam định cư tại nước ngoài.

• Lan Anh