- "Có những đoạn chỉ vài trăm chữ mà tôi đã viết đi viết lại cả trăm lần. Bởi sex, ngàn đời vẫn vậy, vừa cũ vừa mới. Nếu chỉ miêu tả hành động giường chiếu thì điện ảnh làm tốt hơn", nhà văn Bích Ngân.
> Trung Trung Đỉnh không thoát được khỏi cuộc chiến
> Một cách-thế-sống và thế-thái-giọng Việt Phương
> Đừng kể cho Y Ban, coi chừng mất hết
Phát hành chỉ một thời gian ngắn, tiểu thuyết đầu tay Thế giới xô lệch (NXB Hội nhà văn) của nhà văn Bích Ngân đã nhận nhiều lời khen chê trong dư luận.
 |
| Nhà văn Bích Ngân. Ảnh: V.Tiến |
Nhưng nói Thế giới xô lệch không sex cũng chưa chính xác khi tác phẩm có nhiều đoạn miêu tả tình dục. Để viết những đoạn văn miêu tả hành vi và thái độ của người chồng tật nguyền và cô vợ trẻ trong quá trình quan hệ tình dục khá ý nhị như thế, chắc chị cũng đã nghiên cứu, nghiền ngẫm văn hóa tình dục?
|
Giám đốc NXB Hội nhà văn, Trung Trung Đỉnh: "Thế giới xô lệch đã vượt qua ngưỡng một câu chuyện kể thông thường. Tác giả vươn xa hơn ở thể loại tiểu thuyết hiện thực, không phải bằng lối kể chuyện mà là bằng ý tưởng. Bích Ngân cũng đã vượt qua những "xô lệch" của lối diễn đạt theo kiểu cố ý vùng miền để tạo vẻ độc đáo. Tác giả chăm chút tính cách nhân vật và những diễn biến tâm lý hơn là kết cấu cốt truyện. Thế giới xô lệch là minh chứng cho kỳ công lao động và trau chuốt, nó ra khỏi vòng cương tỏa của những dòng cảm xúc tự phát để đến với cái đích cần thiết mà tác giả mong muốn". |
- Sự cảm nhận về một tác phẩm văn chương luôn là khác nhau ở những đối tượng độc giả khác nhau và còn tùy theo lăng kính và cả góc nhìn của họ. Riêng với tôi, sự dữ dội, khốc liệt của một tác phẩm văn học chính là những giằng xé nội tâm, là một thế giới tâm hồn chênh vênh xô lệch, là cuộc chiến đấu tự thân, cô đơn và nghiệt ngã. Với cảm quan này, tôi thấy ngòi bút tôi không hiền chút nào cả.
Không "hiền", khi người chồng tàn phế nhưng chị đã cho cô vợ mơn mởn trẻ trung đi học nhảy đầm về tập dượt trước mặt chồng?
- Làm sao “hiền” khi đưa đẩy những nhân vật của mình đến những tình huống buộc phải lựa chọn một cách ứng xử, một lối sống, dù đó là những lựa chọn gây tổn thương, đổ vỡ hoặc chia lìa. Biết làm sao được khi họ không có lựa chọn nào khác. Biết làm sao được khi bản thân họ cũng là một thế giới xô lệch... Cũng có người trụ lại được trong sự xô lệch của chính mình và của cuộc sống. Và cũng có những người bị cuốn theo sự xô lệch nghiệt ngã của cuộc đời.
Trong Thế giới xô lệch không có nhân vật nào xấu tuyệt đối. Nhưng sự dửng dưng đôi lúc như vô cảm trước những được - mất của người thân, của gia đình ở nhân vật người cha mới thật đáng sợ. Đó mới là gốc rễ của những bất trắc, là hiện thân của những xô lệch trong xã hội mà chị muốn nói tới?
- Vô cảm, dửng dưng, ích kỷ không chỉ là mầm mống của bất trắc mà nó chính là hiện thân của sự bất trắc, gây đớn đau, mất mát. Người cha trong tác phẩm là người cha khá điển hình trong cuộc sống. Đó là người cha tận tụy hy sinh cho cái lớn lao nhưng lại không nhận ra những giá trị huyết mạch từ gia đình, từ nguồn cội. Một người cha đáng thương hơn đáng trách, bởi chính ông, cũng mất mát quá nhiều, đến nỗi không nhận ra được vóc dáng tâm hồn của những người thân yêu ruột thịt.
Người đọc chờ nhiều tình tiết được đẩy lên, như nơm nớp nghĩ rằng cô vợ sẽ tằng tịu với tay tài xế của cha chồng, nhưng không thấy. Cái kết của tiểu thuyết khiến người đọc hụt hẫng, lẽ ra tác giả phải đẩy tình huống vỡ ra như một quả bom, cho tan tác rồi mới có thể hàn gắn. Đằng này chị lại dẫn dắt nó đến cái kết cục hơi "happy end"...
|
Nhà văn Dạ Ngân: "Gây dựng một tiểu thuyết, nhà văn nào cũng phải tìm được một ý tưởng nghệ thuật để làm xương sống. Bích Ngân đã làm được điều đó khi dùng một nhân tố chiến tranh để "máng" lên đó những bi kịch con người. Những nhân vật ấy xét cho cùng, đều thẳng thớm và lành lặn nhưng dưới cái nhìn lý tưởng về đạo đức và thẩm mỹ, nhà văn thấy như họ bị xô lệch. Xô lệch như vậy là còn ít, là chưa thấm tháp gì so với hiện thực hay so với sự chưng cất nếu người đọc đòi hỏi cao hơn. "Cái thế giới xô lệch chực ngả nghiêng chao đảo, bất ngờ được kéo lại, được vực dậy và được giữ thăng bằng bởi sức mạnh của sự sẻ chia", đó là thông điệp nhân văn mà nhà văn đã xoay quanh nó để cho sự xô lệch không bị thái quá, cực đoan. Kết cục ấy nói quá hiền cũng được mà nói nó quá có hậu cũng không sai". |
Tôi muốn nói đến một nỗi đau mà ai cũng có thể cảm nhận được. Đó là nỗi đau của những thân phận không tình yêu, là nỗi mất mát của những tâm hồn lạc mất nhau, là khoảng tối thật nhiều gió giữa những con người...
Cái kết của tiểu thuyết, nếu độc giả đọc kỹ hơn thì chẳng có gì là vui, mà là một cái kết xúc động và buồn thảm. Vui làm sao được khi đứa con biết tìm về với mẹ, thì ngay cả xương cốt của người mẹ cũng đã tan thành sương khói... Thế giới xô lệch không chỉ nói về một thế giới ngả nghiêng xô lệch mà còn nói về những con người có lòng nhân đạo - họ không quá “kéo căng” để làm cho cái thế giới đi đến sụp đổ.
Chị có nói Thế giới xô lệch hấp dẫn độc giả trẻ, còn độc giả lớn tuổi thì đòi hỏi hơn thế, rằng giá như chị xoáy vào câu chuyện cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam. Nhưng có thể ngược lại: độc giả trẻ hôm nay không thích tác phẩm này, nó chỉ dành cho thế hệ trước?
- Tôi vui khi được độc giả, đồng nghiệp, đặc biệt là bạn viết trẻ đón nhận tiểu thuyết này và đọc kỹ. Đọc và chia sẻ. Chia sẻ bằng nhận xét khen chê hết sức chân thành. Chia sẻ bằng bài viết, bằng sự khích lệ...
Với Thế giới xô lệch, sự tàn phế của một anh thương binh từ chiến trường biên giới Tây Nam trở về chỉ là cái cớ để tôi nói về cuộc sống với những rạn nứt xô lệch của hôm nay. Tôi không viết về cuộc chiến tranh đó và cũng không có vốn sống lẫn khả năng để viết về nó.
Phụ nữ viết văn cực hơn đàn ông, nhưng không được phép viết dở hơn, hay kém sâu sắc hơn đàn ông?
- Đó là sự bình đẳng duy nhất giữa đàn ông và đàn bà.
-
Võ Tiến thực hiện
Tin ảnh
