(VietNamNet) - Phiên xử chiều 25/3, phần thẩm vấn nhóm bị cáo "thiếu trách nhiệm" và "cố ý làm trái" cho thấy rõ hơn những lỗ hổng trong công tác quản lý khiến Lã Thị Kim Oanh có được cơ hội chi tiêu sai nguyên tắc nhiều tiền của Nhà nước.

Trách nhiệm trong hai chữ "quản lý"

Lã Thị Kim Oanh: "Tử hình tôi liệu có làm gương dược cho kẻ khác?".

Theo các Quyết định số 592/TTg năm 1995; số 456/TTg năm 1997; số 42TTg năm 1999 thì Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) phải quản lý chủ dự án là Công ty Tiếp thị trong quá trình triển khai thực hiện 2 dự án nhóm A. Theo quyết định phân công công tác ở Bộ NN&PTNT thì ông Nguyễn Thiện Luân phụ trách công tác tài chính - kế toán, triển lãm đối với DN trong đó có Công ty Tiếp thị. Ông Phan Văn Quán thì có nhiệm vụ quản lý công tác tài chính kế toán về đầu tư phát triển bao gồm các nguồn vốn ngân sách, vốn tự có, vốn khấu hao cơ bản... Tóm lại, Bộ NN&PTNT có trách nhiệm quản lý Công ty Tiếp Thị về đầu tư xây dựng và các nguồn vốn. Việc kiểm tra vốn phải rất thường xuyên và khi thanh tra phải tiến hành cùng đơn vị cấp vốn, cho vay vốn.

Đáng ra, khi Bộ này thấy dấu hiệu vi phạm ở Công ty Tiếp Thị nhất thiết phải thông báo ngay cho các đơn vị cấp vốn, cho vay vốn biết và cùng xử lý. Nhưng một số bị cáo trong vụ án này (đều là cán bộ quản lý) đã không làm tròn trách nhiệm việc đó mà còn tiếp tục ký xác nhận theo kiểu "nửa ngầm ý, nửa công khai" bảo lãnh cho Công ty Tiếp Thị tiếp tục đi vay vốn Ngân hàng trái với quy định. Bất kể nguyên do gì, dư luận có quyền đặt câu hỏi: Nếu bị quản chặt và kiểm chặt thì liệu Lã Thị Kim Oanh có thể lấy lý do gì đi vay khắp nơi (vay các ngân hàng, vay tư nhân...)? Sau đó lại chi tiêu vô tội vạ đến nỗi chẳng nhớ hết đã chi vào những khoản nào?

Tại Tòa, bị cáo Hà khẳng định chữ ký của mình không thể có uy lực và không có giá trị pháp lý để các ngân hàng cho Kim Oanh vay tiền. Nguyễn Quang Hà từng ký vào Công văn 45 (năm 1997), trong đó có đoạn viết: "...Bộ đồng ý bảo lãnh cho Công ty Tiếp thị đi vay Ngân hàng TMCP Quân đội bằng vốn kinh doanh trong thời gian chờ hoàn thành thủ tục xây dựng cơ bản (XDCB), sau khi xong thủ tục XDCB thì hoàn trả...". Ấy là khi Công ty Tiếp Thị đã có dấu hiệu bất ổn tài chính nhưng... ông Hà không biết??? Cứ cho là công văn do ông ký không nằm trong hợp đồng kinh tế giữa Ngân hàng và Công ty Tiếp Thị (tức không có giá trị pháp lý để Lã Thị Kim Oanh vay được tiền), nhưng cương vị Thứ trưởng khi ấy ông đã kiểm tra, giám sát thế nào? Còn bị cáo Luân lại nói trước Tòa về nhận thức của mình thế này: Tôi ký xác nhận vào 2 công văn cho Công ty Tiếp thị vay tiền ở Ngân hàng đầu tư là do tôi không hiểu biết hết nghiệp vụ ngân hàng. Tôi chỉ tin đó là nơi theo dõi quản lý vốn đầu tư XDCB nên đã ký!(?)

Nguyên Kế toán trưởng Đỗ Đức Thuần: Tôi chẳng biết gì về kế toán cả.

Còn sáng nay (25/3) bị cáo Huỳnh Xuân Hoàng (nguyên Vụ trưởng) lại loanh quanh nói việc kiểm tra vốn đối với Công ty Tiếp Thị rằng, có làm nhưng không sát, không chắc, không cụ thể và cả... không đúng chức năng. Thế nên có chuyện, khi Tòa hỏi về Công văn 911 (cấp dưới của ông Hoàng ký) về kế hoạch đầu tư năm 1998 thì bị cáo này trả lời "nay tôi mới biết về công văn này". Hay là khi Cục Đầu tư chuyển tiền về cho Công ty Tiếp Thị đáng ra phải trả lại cho Ngân hàng Công thương Ba Đình để thanh toán như đã hợp đồng thì lại chuyển cho Công ty này, và Lã Thị Kim Oanh cứ thế mà tiêu, Huỳnh Xuân Hoàng không biết.

Ở phòng dành riêng cho báo chí, các nhà báo nói với nhau: "Quản lý như thế thì trách nhiệm kiểu gì?".

Lã Thị Kim Oanh: các đồng nghiệp của tôi đã làm đúng

Ngay đầu giờ chiều nay, Lã Thị Kim Oanh lại tiếp tục phân trần về những khoản chi không được cơ quan điều tra đưa vào hồ sơ. Bị cáo nói khẩn thiết: "Xin Tòa hãy thương tôi mà cho tôi có cơ hội chứng minh những khoản chi đó. Tôi sẽ bằng mọi cách tìm lại chứng từ, lục lại chứng cứ về việc chi tiêu, tôi tin sẽ làm được như vậy. Khi Tòa cho tôi xem chứng từ của hơn 5 tỷ đồng mà tôi đã chứng minh được có 700 triệu đồng không được đưa vào hồ sơ. Cho nên tôi chẳng hiểu một mình tôi chi sao hết 192 tỷ đồng? Xin Tòa hãy cho tôi có cơ hội lập công chuộc tội! Tôi chết xuống suối vàng thì bị oan và số tiền kia có lấy lại được không? Tử hình tôi thì liệu có làm gương cho kẻ khác được không?...".

Lã Thị Kim Oanh luôn được các nữ công an chăm sóc sức khỏe chu đáo.

Chủ tọa Nguyễn Hùng Cường yêu cầu bị cáo giữ bình tĩnh và im lặng. Ông nói: "Bị cáo sẽ có cơ hội trình bày tiếp ở phần tranh luận". Thẩm vấn tiếp "bộ sọng" của Công ty Tiếp Thị. Bị cáo Nguyễn Chính Nghĩa khai đã ký khống 7 chứng từ trị giá 10 tỷ đồng để hợp thức hóa những khoản chi của "sếp" Kim Oanh khiến thanh tra Bộ bị "qua mắt" năm 1999. Bị cáo Nghĩa nay nói tại Tòa rằng chẳng được lợi lộc gì thì sao lại bị khép vào tội cố ý làm trái? (!) Tòa khiến bị cáo Nghĩa phải cúi đầu nhận tội bằng luận điểm đanh thép: "Che đậy cho Lã Thị Kim Oanh thì có phải là đồng phạm không?".

Còn bị cáo Kim Oanh nói đuối một lời: "Đúng là chúng tôi làm trái. Việc tôi làm ở Công ty, tôi làm sai tôi chịu. Nhưng kính mong HĐXX cứu xét, tôi làm tất cả vì Công ty Tiếp Thị của tôi chứ không đút tiền vào túi. Đồng nghiệp của tôi đã làm rất tốt công việc, họ vô tư và cũng không trục lợi...".

Ngày mai, Tòa tiếp tục làm việc với phần các luật sư thẩm vấn các bị cáo và những người liên quan.

• Tùng Duy